تحلیل واقعه سفرنامه روحی نظامی در مخزن الاسرار نظامی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 5، دوره 7، شماره 25 - شماره پیاپی 3، آذر 1394، صفحه 125-162   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فاطمه امامی

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن،رودهن، ایران

چکیده

   هدف مقاله حاضر آن است تا نشان دهد اولین اثر و شاید بتوان گفت مهم‎ترین اثر نظامی که بیشتر محققان معتقدند ساختار بسیار پیچیده‎ای دارد کتاب مخزن‎الاسرار است.نظامی هنگام سرودن این اثر مشغول ریاضت بدن و تهذیب و تصفیه روح  و مراقبت در اعمال دین بوده است و کتاب،حاصل چله نشینی وی است. نظامی در این اثر بیشتر از هر چیز به متافیزیک توجه داشته است یعنی به اندازه توجه به هنر و ارکان زیبایی شعر،به اندیشه نیز توجه داشته است اندیشه‎ای که بزرگ ترین کار کرد آن رسیدن به معرفت و خودشناسی و شناخت حقیقت هستی بوده است.وی از دیدار نفس یا همزاد یا فرشته آسمانی خویش و تجربه‎های عرفانی خود سخن می‎گوید توجه او در کل اثر به عدد چهل موید این موضوع است.او در این اثر از دو سفر یاد می‎کند سفر به درون دل و نوعی معراج . 

کلیدواژه‌ها

نظامی؛ مخزن الاسرار؛ متافیزیک –ریاضت- معرفت؛ عدد چهل؛ سفر-دل- دیدار با همزاد؛ معراج

مراجع

1. بها الدین ولد(1352)، معارف،تصحیح بدیع الزمان فروزان فر،چاپ سوم ،انتشارات طهوری.
2. پورنامداریان،تقی(1382)،دیدار با سیمرغ،چاپ سوم،پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.
3. پورنامداریان،تقی(1386)،رمز وداستان‎های رمزی در ادب فارسی،چاپ ششم،انتشارات علمی فرهنگی.
4. 4.ثروتیان، بهروز(1370)، شرح مخزن الاسرار نظامی، چاپ اول ،ا نتشاراتبرگ.
5. حمیدیان،سعید (1380)،مخزن الاسرار حکیم نظامی گنجوی ،چاپ پنجم،نشر قطره.
6. زرقانی،سیدمهدی(1391)،بوطیقای کلاسیک،چاپ اول، نتشارات سخن.
7. زنجانی،برات(1378)،احوال و آثار و شرح مخزن الاسرارنظامی گنجوی،چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه تهران.
8. زرین کوب،عبدالحسین( 1377)،پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد، چاپ سوم ،انتشارات سخن.
9. شهابی،علی اکبر،(1334)نظامی شاعرداستانسرا،تهران،کتابخانه ابن سینا.
10. شیمل،آنه ماری(1390)،راز اعداد،ترجمه فاطمه توفیقی،چاپ سوم،انتشارات دانشگاه ادیان ومذاهب.
11. صفوی، سلمان، ساختار مثنوی معنوی .
12. ماحوزی،مهدی( 1389)،شرح مخزن الاسرار نظامی گنجوی،چاپ اول،انتشارات زوار.

مقاله ها

1. 1.نوذری،یعقوب و قهرمانی، حجت الله،( 1390)،"نظامی شاعری صوفی مسلک "شماره 25 فصل نامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی (صص192-292).
2. 2.سلیمانی، صدیقه، و گروه مولفان(1388)،"تصویر دل در مخزن الاسرار نظامی" شماره 65،مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی(صص47-69)