بیان غیر صریح در شاهنامه فردوسی مبتنی بر نظریه ی معنا شناسی کاترین کربرات

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 1، دوره 6، شماره 21، آذر 1393، صفحه 9-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

اکرم رحمانی

استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

کاترین کربرات، زبان شناس مشهور فرانسوی، در یکی از آثار ارزشمند خود با عنوان «بیان غیر صریح »، بحثی را در مورد ارتباطات کلامی مطرح می‌کند که سرآغاز مطالعات بعدی در زمینۀ معنا شناسی، زبان شناسی و به ویژه علم ارتباطات قرار می‌گیرد.از نظر وی، امکان ایجاد بیان صریح بسیار کمتر است و اغلب ارتباطات کلامی روزمرۀ ما صریح نیست و اصولاً ما بیشتر با بیان خود، نیات باطنی و ارادۀ پنهانی خود را به طور غیر صریح در گزاره می‌گنجانیم.بنابراین، همواره در گزاره، حضور ناگفته‌ها بر گفته‌ها می‌چربد و حجم و وسعت آن‌ها نسبت به گفته‌ها یا بیان صریح در گزاره بسیار گسترده تر است.بیان چنین گزاره‌هایی مخاطب را وادار می‌کند تا در بارۀ کم و کیف آن‌ها فکر گند و به رمز گشایی بپردازد.  هدف از این پژوهش، بررسی بیان غیر صریح در شاهنامة فردوسی بر اساس نظریة معناشناسی کربرات و تجزیه و تحلیل این نوع بیان در این شاهکار بزرگ حماسی است.نتایج به دست آمده نشان دهندۀ آن است که: در شاهنامة فردوسی به وفور از بیان غیر صریح  به شیوه ای  زیبا  و  رسا و منطبق با اصول و قواعد معناشناسی زبان  استفاده شده و فردوسی در به کارگیری زبان و عوامل فرا زبانی، بسیار موفق بوده است.

کلیدواژه‌ها

بیان؛ غیر صریح؛ نظریه؛ معناشناسی؛ کربرات؛ شاهنامه