مقایسه میزان هیستامین در عضلات (روشن و تیره) و کنسرو ماهی هوور مسقطی (Katsuwonus pelamis) استان هرمزگان

بهداشت مواد غذایی

مقاله 7، دوره 6، 2 (22) تابستان، شهریور 1395، صفحه 63-71   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ابوالفضل عسکری ساری¹؛ ابراهیم رجب زاده قطرمی²؛ احسان ستایش فر³؛ محمد ولایت زاده^{* 4}

¹دانشیار گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²استادیار گروه شیلات، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد تکثیر و پرورش آبزیان، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

⁴باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

ماهی و فرآورده­های دریایی به‌عنوان یک منبع پروتئینی با ارزش و قابل دسترس انسان محسوب می­شوند. این پژوهش به‌منظور اندازه‌گیری میزان هیستامین در عضله تیره و روشن ماهی هوور مسقطی (Katsuwonus pelamis) و همچنین در کنسرو این ماهی انجام شد. در این بررسی 9 نمونه ماهی هوور مسقطی و 15 نمونه کنسرو ماهی تهیه شدند. ابتدا ماهیان بیومتری شده و سپس عضلات تیره و روشن از یکدیگر جدا گردیدند. اندازه‌گیری میزان هیستامین به روش TLC (Thin Layer Chromatography)انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که میانگین میزان هیستامین در نمونه­های ماهی هوور در عضله تیره و روشن به‌ترتیب 46/52±3/154 و 05/47 ±4/124 میکروگرم در گرم بود. همچنین میانگین میزان هیستامین در کنسرو ماهی هوور 59/87±52/160 میکروگرم در گرم به دست آمد. میانگین میزان هیستامین در عضله روشن و تیره ماهیان هوور و همچنین میانگین میزان هیستامین موجود در عضله تیره و کنسرو اختلاف آماری معنی­داری نداشت، درحالیکه هیستامین موجود در عضله روشن و کنسرو نشان­دهنده اختلاف آماری معنی­دار بود. مقادیر هیستامین در تمام نمونه­ها، پایین­تر از حداکثر میزان پذیرفته شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (20 میلی گرم در 100 گرم) بود، بنابراین مصرف ماهی هوور مسقطی و کنسرو آن برای انسان حساسیت ایجاد نمی­کند.

کلیدواژه‌ها

هیستامین؛ هوور مسقطی؛ عضله؛ کنسرو ماهی؛ استان هرمزگان

مراجع

• ● اعتمادیان، یاسمین؛ شعبانپور، بهاره؛ صادقی­ماهونک، علیرضا؛ شعبانی، علی؛ یحیایی، محسن و دوردیئی، خدر (1390). اثر بسته­بندی تحت خلاء بر ویژگی­های شیمیایی، میکروبی و حسی فیله­های ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) نگهداری شده در یخ.نشریه پژوهش­های علوم و صنایع غذایی ایران، سال هفتم، شماره 2، صفحات 304-298.
• ● حسینی، هدایت؛ کشاورز، ع.، پیرعلی، م.، خاکسار، ر.، عباسی، م.، فکری، م.، صفائیان، شیلا؛ باقرزاده، ز.، دیده­بان، س. (1386). مطالعه میزان هیستامین کنسرو تون­ماهیان تولید شده در ایران در سال 1386 به روش الیزا. مجله علوم و صنایع غذایی ایران، دوره چهارم، شماره 13، صفحات 77-84.
• ● سالنامه آماری شیلات ایران (1393). سالنامه آماری سازمان شیلات ایران (1393-1382). انتشارت واحد آمار دفتر برنامه و بودجه. معاونت توسعه مدیریت و منابع. چاپ اول. تهران، صفحه 64.
• ● ستاری، مسعود؛ شاهسونی، داور و شفیعی، شهنام (1382). ماهی­شناسی 2 (سیستماتیک). انتشارات حق­شناس، چاپ اول، تهران، صفحه 502.
• ● صادقی، سید ناصر (1380). ماهیان جنوب ایران (خلیج­فارس و دریای عمان). انتشارات نقش مهر، چاپ اول، تهران، صفحه 438.
• ● فهیم­دژبان، یاسمین (1387). فرآوری محصولات شیلاتی. انتشارات مهرالنبی، چاپ اول، قائمشهر، صفحه 291.
• ● کامکار، ابوالفضل؛ حسینی، هدایت و ابوالحسنی، گیتی (1382). مطالعه میزان هیستامین در کنسروهای تن و ساردین. مجله پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، شماره 60، صفحات: 44-50.
• ● کوچکیان­صبور، انوشه و یاسمی، مهران (1390). فناوری تولید فرآورده­های شیلاتی. انتشارات موسسه آموزش عالی علمی ـ کاربردی جهاد کشاورزی، چاپ اول، تهران. صفحه 126.
• ● مارونی، نرگس (1378). مسمومیت­های ناشی از هیستامین. مجله استاندارد. سال دهم، شماره 96، صفحات: 47-45.
• ● معینی، سهراب؛ خوشخو، ژاله و مهدابی، مهداد (1391). آبزیان و فرآوری. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، صفحه 328.
• ● مهتدی­نیا، جواد؛ ذاکرزاده، مهرنوش؛ گودرزی، مهدی؛ رحمان­پور، حسین و خادم­حقیقیان، حسین (1393). تعیین میزان هیستامین در کنسروهای ماهی تن عرضه شده در سوپرمارکت­های شهر تبریز. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، سال چهارم، شماره 2، صفحات: 208-201. 

• ● Arnold, S.H., Price, R.J. and Brown, W.D. (1980). Histamine formation by bacteria isolated from skipjack tuna Katsuwonas pelamis. Bulletin of the Japanese Society of Scientific Fisheries, 46: 991-995.
• ● Becker, K., Southwick, K., Reardon, J., Berg, R. and Mac Cormack, N. (2001). Histamine poisoning associated with eating tuna burgers. The Journal of the American Medical Association, 285: 1327-1330.
• ● Banja, B. (2002). Shelf life trial on Cod (Gadus morhua) and Haddock (Melanogrammus aeglefinus) stored on ice around 0 °C. United Nations University (UNU) Fisheries Training Programme Marine Research Institute (MRI), Reykjavik, Iceland.
• ● Chamberlin, T. (2001). Histamine levels in long lined tuna in Fiji: A comparison of samples from two different body sites and the effect of storage at different temperatures. Journal of National Science, 19: 30-34.
• ● Connell, J.J. (2002). Quality Control In Fish Industry. Tory Advisory Note No. 58.
• ● Codori, N. and Marinopoulos, S. (2010). Scombroid Fish Poisoning After Eating Seared Tuna. Southern Medical Journal, 103(4): 382-384.
• ● Donn, R. (1991). Scombroid poisoning. Microbiology of Marine Food Products, 331-350.
• ● Etemadian, Y., Shabanpour, B., Sadeghi Mahoonak, A.R., Shabani, A., Yahyaee, M. and Dordiee, Kh. (2012). Effect of Vacuum Packaging On Chemical, Microbiological and Sensory Properties of (Rutilus Frissi Kutum) Fillets Stored In Ice, Iranian Food Science and Technology Research Journal, 7(4): 304-298. [in Persian]
• ● Fahim Dejhban, Y. (2008). Processing of fishery products. Mehralnaby Publications, 1th Edition, Ghaemshahr: 291. [in Persian]
• ● FAO (2012). Yearbook annuaire, Fishery and Aquaculture Statistics, Roma. P. 105.
• ● Fernandez-Salguero, J. and Mackie, I.M. (1987). Coparativerstes of spoilage of fillets and whole fish during storage of had doc (Melanogrammus aeglefinus) and herring (Clupea harengus) as determined by the formation of non-votile and votile amines. International Journal of Food Science and Technology, 22: 385-390.
• ● Guizani, N., Al-Busaidy, M.A., Al-Belushi, I.M., Mothershaw, A. and Rahman, M.S. (2004). The effect of storage temperature on histamine production and the freshness of yellown tuna (Thunnus albacares). Food Research International, 38: 215-222.
• ● Hosseini, H., Keshavarz, S.A., Pirali, P., Khaksar, R.,  Abasi, M. Fekri, M., Safaian, S., Bagherzadeh, Z. and Tahmoozi, S. (2007). Study of Histamine Content in Canned Tuna Fish Producers in Iran by ELISA Method, Iranian Journal of  Food Science and Technology, 4(13): 84-77. [in Persian]
• ● Huss, H.H. (1995). Quality and Quality Changes In Freshwater Fish. FAO Fisheries Technical Paper. No. 348, Rome.
• ● Huss, H.H., Ababouch, L. and Gram, L. (2003). Assessment and Management of Seafood Safety and Quality, FAO Fisheries Technical. Paper 444, Rome, 230 pp.
• ● Hwang, B.S., Wang, J.T. and Chong, Y.M. (2003). A rapid gas chromatographic method for the determination of histamine in fish and fish products. Food Chemistry, 82: 329-334.
• ● Iranian Fisheries Statistical Yearbook (2014). Statistical Yearbook Fisheries Organization of Iran (1393-1382). Publications Office of Management and Budget statistics department. Deputy development and resource management. 1th Edition. Tehran, page: 64. [in Persian]
• ● Kamkar, A., Hosseini, H. and Abuhossein, G. (2003). A study of histamine contents of canned tuna and sardine of Iran, Pajouhesh & Sazandegi, No. 60: 44-50. [in Persian]
• ● Kuchakyan Sabur, A. and Yasemi, M. (2011). Technology production of seafood products. Publications the Institute of Applied Agriculture, 1th Edition, Tehran : 126. [in Persian]
• ● Kagawa, Y. (2000). Standard table of food composition in Japan. Nutrition University Publishing Division, Tokyo, 316-335 pp.
• ● Kim, S.H., Field K.G., Chang D.S. and Wei H.A. (2001). Identification of bacteria crucial to histamine accumulation in pacific mackerel during storage. Journal of Food Protection, 64 (10): 1556-1564.
• ● Kim, M.K., Mah, J.H. and Hwang, H.J. (2009). Biogenic amine formation and bacterial contribution in fish, squid and shellfish. Food Chemistry, 116: 87-95.
• ● Laurent, G., Bennasar, M., Fall, F. and Lima, H. (1995). Histamine content in fresh and canned tuna, Medicine and Nutrition, 31(1): 23-33.
• ● Lehane, L. and Olley, J. (2000). Histamine fish poisoning revisited. International Journal of Food Microbiology, 58: 1-37.
• ● Lieber, E.R. and Taylor S.L. (1978). TLC screening methods for histamine in tuna fish. Journal of Chromatography, 153: 143-152.
• ● Lopez-Sabater, E.I., Rodriguez-Jerez, J.J., Hernandez-Herrero, M., Roig-Sagues, A.X. and Mora-Ventura, M.A.T. (1996). Sensory quality and histamine formation during controlled decomposition of tuna (Thunnus thynnus). Journal of Food Protection, 59: 167–174.
• ● Maroni, N. (1999). Histamine poisoning. Standard magazine, Year X, Issue 96: 47-45. [in Persian]
• ● Moini, S., Khoshkhoo, J. and Mahdaby, M. (2012). Aquaculture and processing. Tehran University Publication, 1th edition: 328. [in Persian]
• ● Mohtadi nia, J., Zakerzadeh, M., Goudarzi, M., Rahman pour, H. and Khadem Haghighian, H. (2014). Determining the Amount of Histamine Levels in Canned Tuna Fish Marketed in Supermarkets of Tabriz City. Journal of Fasa University Medical Sciences, 4(2): 201-208. [in Persian]
• ● Mercogliano, R., Anastasio, A., Colarusso, G., Marrone, R. and Cortesi, M.L. (2008). Evaluation of histamine profile in Thunnus thynnus processed sea foods. Veterinary Research Communication, 32: 331-333.
• ● Middlebrooks, B.L., Toom, P.M., Douglas, W.L., Harrison, R.E. and McDowell, S. (1988). Effects of storage time and temperature on the micro flora and amine development in Spanish mackerel (Scombeomorus maculates). Journal of Food Science, 53 (4): 1024- 1029.
• ● Oduzhani, P. and Angip, S. (2005). Scombroid (Histamine) Poisoning. Ataturk University of Agriculture Fishery Products. Section, 25240.
• ● Ozogul, Y., Ozogul, F. and Gokbulut, C. (2006). Quality assessment of wild European Eel (Anguilla Anguilla) stored in ice. Food Chemistry, 95 (3): 458-465.
• ● Russel, F.E. and Martic, Z. (1986). Scombroid poisoning: mini review. Western case histories. Journal of Toxicology, 24: 967-973.
• ● Smith, A.M., Hayden, M.A., McCay, S.G., Zapatka, F.A. and Hamdy, M.K. (1993). Detection and confirmation of histamine producing bacteria. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 29: 618-623.
• ● Stari, M., Shahsavani, D. and Shafii, Sh. (2003). Ichthyology 2 (systematic). Haghshenas Publications, 1th Edition, Tehran: 502. [in Persian]
• ● Sadeghi, S.N. (2001). Sturgeon southern Iran (Persian Gulf and Oman Sea). Naghshe Mehr Publications, First Edition, Tehran: 438. [in Persian]
• ● Taylor, S.L. (1986). Histamine food poisoning: Toxicology and clinical aspects. CRC Critical Reviews in Toxicology. 17 (2): 91-128.
• ● USFDA (1998). FDA and EPA guidance levels. In: Fish and Fishery Products Hazards and Controls Guide, 2nd Edition, Department Of Health and Human Services, Public Health Service, Food And Drug Administration, Center for Food Safety and Applied Nutrition, Office of Seafood, Washington, DC, pp. 245- 248, Appendix 5.
• ● Wenta, K. and Liao, H. (1999). Use of capillary electrophoresis with UV detection as a Screening method to determine histamine in fish samples. Journal of Chromatography A, 853: 541-544.
• ● Windyga, B., Grochowska, A., Sciezynska, H., Gorecka, K., Fenberg, D. and Broczek, M. (1992). Determination of histamine in canned fish products by the colorimetric method of Hardy and Smith. Annals of the National Institute of Hygiene, 43(2): 193-199.
• ● Yoshinaga, D.H. and Frank, H.A. (1982). Histamine-producing bacteria in decomposing skipjack tuna (Katsuwonus pelamis). Applied and Environmental Microbiology, 44 (2): 447-452.