مسئله جانشینی گیخاتوخان و چالش‌های دوران سلطنت بایدو

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 3، دوره 10، شماره 40، آذر 1394، صفحه 36-54   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

شکوفه حسن پور¹؛ فریدون الهیاری²؛ فیض الله بوشاسب³

¹دانشجوی دکتری تاریخ واحد نجف آباد. دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد. ایران.

²دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

³استادیار دانشگاه گروه تاریخ واحد نجف اباد. دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد. ایران

چکیده

ایرانیان اولین قومی بودند که یک حکومتِ قانونمند را به وجود آوردند. در بین روایاتی که از ایران باستان ذکر شده نخستین بشر و نخستین شاه ایران کیومرث بوده است و از آن عهد تا کنون انتخاب شاه از چالش­های جدی در تاریخ ایران محسوب می­شده لذا رسیدن به پادشاهی مستلزم کسب مشروعیت بوده مشروعیت به افراد کمک می­کرده که بر اورنگ شاهی بنشینند سبب پایداری سیاسی و ماندگاری شاه می­شده، امّا اگر از بین می­رفت نتیجه آن دگرگونی سیاسی و از دست رفتن تخت پادشاهی بوده است. دوره مغول و فرمانروایی ایلخانان از دوره­های بحرانی و پر تناقض مشروعیت­سازی در تاریخ ایران است. تکیه بر سنت­های قبیله­ای و قومی فاتحان، رویکرد به اندیشه­های ایرانی و نظریه اسلامی حکومت، چالش­های درونی حکومت ایلخانان را تشدید ساخت و در این دوره پر تلاطم بحران­های پر دامنه­ای را پدیدار کرد.
پرسش اساسی مشروعیت این است که بایدو خان حق ایلخانی خویش را از کجا و بر اساس کدام موازین و ضابطه­ها کسب کرده بود؟ و جامعه­ی ایرانی و مغولی با چه ملاک­هایی، تکلیف فرمانبری خود را توجیه می­کردند؟
از این روی این مقاله پس از مقدمه به چگونگی تشکیل حکومت ایلخانان، رقابت بر سر ایلخانی، حکومت بایدو و نبرد بایدو با غازان می­پردازد.

کلیدواژه‌ها

گیخاتو؛ بایدو؛ قوریلتای؛ امرا؛ خاتون‌ها؛ غازان

مراجع