تاریخ قم: بررسی منابع و مصادر اطلاعات

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 5، دوره 10، شماره 40، آذر 1394، صفحه 71-88   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امید سپهری¹؛ علی آرامجو²

¹استادیار گروه تاریخ واحد بجنورد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد. ایران

²دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

نظر به سندی بودن دانش تاریخ، اعتبار نوشته­های تاریخی، در گام نخست، بستگی به میزان وثاقت منابع، مآخذ و هم­چنین چگونگی استفاده از آنها دارد. بدین سبب منبع­شناسی نوشته­های تاریخی بویژه تواریخ محلی که عمدتاً با چاشنی وطن­دوستی نگاشته شده، ضروری می­نماید. پژوهش حاضر ضمن بررسی منابع اطلاعاتی مولف تاریخ قم، به نحوه استفاده وی از آنها نیز پرداخته است. یافته­ها نشان می­دهد مولف مضاف بر منابع رایج مورد استفاده مورخین مسلمان، به صورت گسترده از منابع اسنادی- هر چند برای آنها هویتی مستقل از منابع کتابی قایل نبوده است- و هم­چنین مشاهدات باستان­شناختی در گزارش­های خود بهره برده است. وی گاه ضمن مبنا قرار دادن اسناد و گزارش­های دیوانی، دیگر اخبار و روایات را بر محور آنها سنجیده است. قمی اگرچه آگاهانه از آثار باستانی و بناهای قدیمی به عنوان منبع اطلاعاتی استفاده نکرده است اما در مواضع مختلف در راستای بسط توصیفات و تکمیل گزارشات خود به آنها اشاره کرده است.

کلیدواژه‌ها

تاریخ‌نگاری؛ تاریخ قم؛ منابع اطلاعاتی