علم الحیل در تمدن اسلامی

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 5، دوره 10، شماره 38، خرداد 1394، صفحه 73-85   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مسعود طاهری مقدم

عضو هیئت علمی گروه فیزیکدانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد ایران

چکیده

پژوهش‌های دانشمندان مسلمان در چندین شاخه از علوم، از جمله نظریه‌های آنان در فیزیک و شاخه‌های آن چون مکانیک(علم حرکت اجسام)، استاتیک(علم تعادل اجسام)، اپتیک(نورشناسی)، هیدرولیک(مکانیک سیالات)، زمان سنجی، و چندین شاخه دیگر موضوع دانشی است که در علوم اسلامی به "حیل" یا علم الحیل که همان علم تدابیر و حیله‌های ریاضی و طبیعی مشهور شده بود.
نقش دانشمندان مسلمان در تکامل علم فیزیک و مکانیک و ترجمه‌ی آثار و کتب و رساله­های آنان به دست دانشمندان غربی، زمینه ساز پیشرفت این علم در اروپا و غرب گردید. برای آگاهی از نقش دانشمندان و مهندسان اسلامی در طراحی و ساخت این دستاوردها نیاز به بررسی دیدگاه­ها و بررسی مهم­ترین آثار به جای مانده در حوزه مکانیک و فیزیک می­باشیم، آثار دانشمندانی چون؛ بنوموسی، بدیع الزمان جزری، خازنی، ابنهیثم، محمدبن احمد بیرونی، کندی، و جیّانی می­تواند گویای این دانش و مهارت آنان باشد.
 

کلیدواژه‌ها

علم الحیل؛ فیزیک؛ مکانیک؛ دانشمندان اسلامی