کانیسازی آهن در آنومالی شرقی سنگان، شمال شرق ایران

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 5، دوره 3، شماره 1، فروردین 1388، صفحه 71-84   

نویسندگان

محمد یزدی¹؛ مهرداد بهزادی²؛ مهدی حاجی علی³

¹دانشیار دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی

²استادیار دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی

³دانشجوی کارشناسی ارشد زمینشناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

کانسار آهن سنگان از آنومالیهای غربی، مرکزی و شرقی تشکیل شده است. آنومالی شرقی برخلاف دو آنومالی دیگر، از کانی سازیهای
متعدد و پراکندهای با ذخیره کم تشکیل شده است. توده نفوذی اصلی میزبان کانی سازی در شمال آنومالی شرقی قرار دارد و بنام سرنوسر
معروف است. ترکیب این توده نفوذی مونزوگرانیتی است و خصوصیات مشابه با گرانیتهای تیپ ،Iسری کالکآلکالن با پتاسیم بالا را دارد.
محیط تکتونیکی این توده منطبق بر قوسهای حواشی قارهای و ماگماهای مشتق شده از گوشته در نواحی قوس است. رخدادهای کانی سازی
با ماگماتیسم ائوسن- الیگوسن و محلولهای گرمابی حاصل از آن مرتبط میباشند.در منطقه آنومالی شرقی دو نوع کانیسازی آهن تشخیص
داده شد: -1کانیسازی مگنتیت دمای بالا نوع اسکارنی در مرز بین گرانیت با آهکها و آهکهای دولومیتی، -2کانیسازی گرمابی دمای
پایین ولاستونیت، کلریت، هماتیت و گوتیت با، یا بدون باریت در آهکهای دولومیتی، ماسه سنگهای آهکی و ولکانیکهای اسیدی. در نوع
اول، مگنتیت به صورت تودهای، عدسیشکل )اغلب همروند با لایهبندی میزبان(، لامیناسیون و رگهای همراه با مقدار کمی پیریت و
کالکوپیریت و کانیهای گانگ از جمله فورستریت، گارنت، کلینوپیروکسن، ترهمولیت– اکتینولیت، اسکاپولیت، فلوگوپیت، اپیدوت، کلریت،
کوارتز و کربنات دیده میشود. در نوع دوم نیز بسته به نوع سنگ میزبان و وضعیت ساختاری محل، کانیسازی به فرمهای تودهای نامنظم )از
چند سانتیمتر تا چند صد متر(، جانشینی، دانه پراکنده، پرکننده حفرات و فضای بین قطعات برشی، رگه و رگچهای و استوک ورک به همراه
تغییراتی مثل دولومیتیشدن، سیلیسیشدن، سریسیتیشدن، کربناتیشدن و تورمالینیشدن در سنگ میزبان دیده میشود

کلیدواژه‌ها

کانیسازی اسکارن؛ گرمابی آهن؛ آنومالی شرقی؛ کانسارسنگان