تعیین شدت آسیبپذیری لرزهای سواحل جنوبی دریای خزر

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 5، دوره 3، شماره 2، تیر 1388، صفحه 49-60   

نویسندگان

همایون خوشروان¹؛ جواد ملک²؛ حامد بریمانی³؛ احمد هاشمی⁴

¹عضو هیئت علمی مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر

²عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو

³دانشجوی دکتری رشته عمران، خاک و پی، دانشگاه ایروان، ارمنستان

⁴کارشناس پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

چکیده

این پژوهش به هدف تعیین میزان ریسک آسیبپذیری لرزهای بخش جنوبی دریای خزر در محدوده استانهای ساحلی شمال کشور انجام
گرفت. با مطالعه جانمایی جغرافیائی سیستم خطوارهای گسلی و انطباق چشمههای لرزه زا بر روی آنها گسلهای فعال منطقه مشخص گردید.
گسلهای مازندران، البرز، بادله، لاهیجان، لاویج، آستارا از مهمترین ساختارهای فعال زمینساختی منطقه میباشند. با شناسایی مناطق مستعد به
بروز زمینلرزههای بزرگتر از 5ریشتر در محیط ،GISپهنههای آسیبپذیر لرزهای در منطقه شناسایی شد. پس از آن با همپوشانی لایههای
اطلاعاتی شیب، سنگشناسی، میزان بارندگی، دبی رودخانه، سطح آب زیرزمینی و کاربریهای انسانی میزان پتانسیل مخاطرات ژئوتکنیکی
محاسبه گردید. نتایج اصلی تحقیق موید بالا بودن ریسک مخاطرات لرزهای و ناپایداریهای ژئوتکنیکی در محدوده استانهای ساحلی
میباشد. به طوری که استان مازندران و گلستان از ریسک آسیبپذیری بیشتری نسبت به استان گیلان برخوردار است. همچنین نتایج مشخص
نموده است که مناطق حاشیه دامنه شمالی البرز در ناحیه مشرف به دشت گرگان و منطقه جنوب شهر ساری تا نور و بخش مرکزی استان
گیلان نسبت به نیروهای زمینلرزه از حساسیت آسیبپذیری بالایی برخوردار است. ضمن آنکه وجود پوششهای ضخیم لایه ماسهای در
کرانه ساحلی و منطقه مشرف به مصب رودخانهها سبب افزایش ریسک روانگرایی در این مناطق میشود و حضور لایههای کم مقاوم رسی در
تپه ماهورهای دامنه شمالی البرز و در منطقه تحت پوشش رسوبات لسی دشت گرگان میزان شدت آسیبپذیری مناطق مزبور را نسبت به
وقوع زمینلغزش با توجه به مخاطرات لرزهای افزایش میدهد

کلیدواژه‌ها

زمینلرزه؛ دریای خزر؛ ناپایداری؛ سامانه اطلاعات جغرافیائی )