بررسی تغییرات افقی و عمودی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی و کلروفیل a در تنگه هرمز (محدوده آب های استان هرمزگان)

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 3، دوره 5، شماره 4، اسفند 1389، صفحه 28-47   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

لیلا بهرامی سامانی^{* 1}؛ محمود ابراهیمی²؛ مه لقا قربانلی³

¹دانشکده علوم و فنون دریایی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال

²موسسه تحقیقات شیلات ایران ، پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس بندر عباس و دریای عمان

³دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد گرگان

چکیده

به منظور دستیابی به روند تغییرات افقی و عمودی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی و کلروفیل a‌ در آب های ساحلی استان هرمزگان از منطقه جاسک تا بندر لنگه در محدوده 00/00/˚54 تا 40/˚57 درجه  طول شرقی، تعداد 34 ایستگاه نمونه برداری تعیین گردید. عملیات نمونه برداری در اسفند 1387 ،‌ انجام شده،پارامترهای فوق با استفاده از دستگاهCTD مورد سنجش قرار گرفت.تغییرات توزیع افقی شوری و چگالی ، هر دو از شرق به غرب افزایش نشان داد ، بطوریکه میزان شوری در محدوده بندر جاسک 7/36  و در نزدیکی جزیره کیش (ppt)‌  9/37 تعیین شد. میزان چگالی نیز در نزدیکی جاسک حدود 8/24  و در نواحی کیش g/cm³  2/26 تعیین گردید ،‌نتایج به دست آمده نشان داد که مقدار شوری و چگالی از سطح به عمق افزایش می یابد.این افزایش در مناطق غربی تنگه هرمز (خلیج فارس)  نسبت به نواحی شرقی آن از نوسانات بیشتری برخورد می باشند. نتایج دما نشان داد که میزان آن از شرق به غرب و از سطح به عمق کاهش می یابد. نتایج مربوط به توزیع  افقی کلروفیل a  نشان داد که در این ماه مقدار کلروفیل a‌ در محدوده بندر عباس و تنگه هرگز به جهت شکوفایی جلبکی به مراتب بیشتراز نواحی شرقی و غربی تنگه هرمز بود. علاوه بر آن تغییرات عمودی کلروفیل a‌ نشان داد که میزان آن در مناطق ساحلی که تحت تاثیر شکوفایی پلانکتونی قرار داشت از سطح به عمق به شدت کاهش یافته(درلایه‌های سطحی حدود25 و درلایه‌های عمقی حدود 2/میکروگرم بر لیتر)اما در ایستگاه های دریایی بیشترین مقدار آن در لایه های عمقی 10 تا 20 متر تعیین گردید. نتایج کدورت آب نشان داد که روند تغییرات آن ،‌مخصوصاً‌ در لایه های سطحی از روند تغییرات کلروفیل a تبعیت می کند. بررسی توزیع افقی کدورت آب در لایه های سطحی مناطق مورد نظر نشان داد که نواحی غربی تنگه هرمز از بیشترین کدورت (حدود12گرم بر لیتر) برخوردار می باشد که علت آن کم عمق بودن آب های این منطقه و مجاورت با جنگل های مانگرو  می باشد.همچنین نتایج بدست آمده نشان داد که از نظر توزیع  افقی  و عمودی ارتباط مستقیمی بین مقدار کلروفیل  a  و اکسیژن  محلول وجود دارد،بطوریکه با افزایش آن مقدار اکسیژن  نیز افزایش و با کاهش آن مقدار اکسیژن نیز کاهش می یابد.نتایج حاصل از بررسی آماری  بین میزان کلروفیل a  و اکسیژن  محلول در مناطق  سه گانه مورد بررسی  نشان داد که در مناطق  شمال تنگه  هرمز ضریب همبستگی  بین این دو پارامتر 9/0 و در مناطق شرقی و غربی 7/0 می باشد. مقدار هدایت الکتریکی از سطح  به عمق کاهش و روند تغییرات آن تقریباً‌ از روند تغییرات  دما تبعیت می نماید در صورتیکه  مقدار اکسیژن محلول در مناطق ساحلی  بندر عباس بیشتر از مناطق  شرقی و غربی آن  به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

‌کلروفیل a‌؛ پارامترهای فیزیکوشیمیایی؛ کانتور سطحی یا خطوط هم‌تراز؛ پروفیل عمودی؛ تنگه هرمز؛ خلیج فارس؛ ‌دریای عمان