تخمین رواناب در حوضه آبریز مادرسو استان گلستان با استفاده از GIS

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 8، دوره 5، شماره 14، فروردین 1390، صفحه 89-100   

نویسندگان

علی پناهی¹؛ بهلول علی جانی²؛ حسین محمدی³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²استاد دانشگاه تربیت معلم تهران

³استاد گروه جغرافیا دانشگاه تهران

چکیده

همه ساله در اثر نفوذ توده هواهای مختلف و همچنین شرایط محلی پدیده سیل خسارات هنگفتی به منابع طبیعی و اقتصادی وارد می کند.گاهی در اثر موج سیلاب و یا غلظت مواد رسوبی برخی از ایستگاه های آبسنجی تخریب می گردد و داده های ثبت شده با مقادیر واقعی آن مطابقت ندارد ،همچنین با توجه به اینکه اکثر حوضه های آبخیز کوچک در کشور ما فاقد ایستگاه هیدرومتری می باشند لذا برای برآورد رواناب نیاز به روش مناسبی است تا با استفاده از آن در این حوضه ها،رواناب را محاسبه نموده و در برنامه ریزیهای مدیریتی و حفاظتی برای کنترل سیلاب و فرسایش از آنها استفاده کرد.برای براورد رواناب و حجم سیلابها در این مقاله از روش تجربی CN استفاده شده است.در این مطالعه اصول روش کار استفاده از داده های آماری (سالهای آماری 56-86 ایستگاه های هواشناسی،رباط قره بیل،چشمه خان،حق الخواجه،دشت،دشت شاد،تنگراه،قوجمز،تیل آباد،پیشکمر،گالیکش و ایستگاه هیدرومتری تنگراه)تحلیل داده های مکانی و همچنین استفاده از تصاویر ماهواره ای جهت تهیه نقشه شماره منحنی در مدل SCS با تکنیکGIS می باشد که در مرحله بعدبا بکارگیری دمعادلات روش SCS و نقشه CN و لایه بارش،پهنه هایی که پتانسیل ایجاد رواناب مشابهی دارند تعیین گردید.همچنین جهت ارزیابی روش CNچند سیلاب مخرب انتخاب گردید که نشان از همبستگی زیاد نتایج محاسبه از روش شماره منحنی با رواناب مشاهده شده می باشد و همچنین این نتیجه فراهم شد که استفاده از مدل وزنی در محاسبه شماره منحنی این امکان را فراهم می شازد که تمام عوامل موثر در تولید رواناب در نظر گرفته شود و در نتیجه تخمین درستری از رواناب ناشی ار بارندگی بدست آید.

کلیدواژه‌ها

بارندگی-رواناب-شماره منحنی(CN)- سیستم اطلاعات جغرافیایی-حوضه مادر سو