مقایسه روش های تحلیلی در بهینه سازی داده های ژئوشیمیایی منطقه قولان- آذربایجان شرقی

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 7، دوره 5، شماره 17، دی 1390، صفحه 81-96   

نویسنده

حمید شهین فر

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز

چکیده

ثبت ناهنجاری های بهینه ژ ئوشیمیایی نیازمند پی جویی های توجیهی است که یکی از لایه های مهم آن انتخاب روش بهینـه تحلیـل
داده هاست. شناسایی مناطق کانی زایی شده وپنهان با استفاده از تکنیک های نـوین و ارائـه الگـوی مناسـب عناصـر ردیـاب جهـت
بررسی پتانسیل های امیدوار کننده با مؤثرترین روش در منطقه قولان هدف این تحقیق بوده و گامی در جهت بهینـه سـازی عملیـات
اکتشافی است. در این راستا تعداد  233نمونه از رسوبات آبراهه ای برداشت و برای عناصر پایه و ردیاب های مربوطه ,(Cu, Mo
…) Cr, Co, Ni, Pb, Zn, As, Yتجزیه گردیدند. نحوه پردازش داده ها با استفاده از متدهای تحلیلی نظیر آنالیز مؤلفه اصلی و
هندسه فرکتال انجام و ناهنجاری های موجود در منطقه شناسایی شدند.
نتایج حاصل ازبکارگیری روش فرکتال برروی داده های منطقه نشاندهنده ثبت ناهنجاری  Cuدر دومحدوده قره چیلروغـرب لوتکـه
و Moدرمحدوده نمنیق بوده بطوریکه تفکیک ناهنجاری های این دو عنصرازهمدیگراحتمالاً بدلیل اسیدی شـدن منطقـه وشستشـوی
رخنمون های سولفیدی وحمل ونقل  Moه ب صورت مولیبدات ها صورت گرفته که باعث تفکیک تقریبی هاله های ثانویـه  Cuاز
 Moدر دومحدوده شده است.مقایسه نتایج حاصل از دوروش بیانگر ثبت ناهنجاری های مشابه در منطقه با بکـارگیری هـردو روش
فرکتال و  PCAاست ولی الگوی ثبت ناهنجاری های ژئوشیمیایی توسط  PCAنشان می دهد که اعمال این روش درشدت بخشـی
به هاله های ژئوشیمیایی وناهنجاری های پنهان مؤثرترازفرکتال است به طوری که با این روش به جز دو محدوده قره چیلـر و غـرب
لوتکه، ناهنجاری های پنهان نمنیق نیز باالگوهای ژئوشیمیایی مناسب  Cu-Moدرامتداد همان زون با شدت قوی تری ثبت گردیدند.
بررسی های بعدی نشان می دهد که روش  PCAدر حذف اثر لیتولوژی مـؤثر و نتـایج حاصـل از آن درمنطقـه از صـحت بیشـتری
برخورداراست

کلیدواژه‌ها

بهینه سازی ژئوشیمیایی؛ پتانسیل های امیدوارکننده؛ آنالیز مؤلفه اصلی؛ روش فرکتال و منطقه قولان