امکان‌سنجی همسویی تحولات قاعده درأ با آموزه‌های عدالت سنجشی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 1، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 23، خرداد 1394، صفحه 11-24   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

قاعده درأ یکی از قواعد مسلم فقهی است که همواره در حقوق کیفری ایران پس از انقلاب دارای جایگاه خاصی بوده ؛ اما این جایگاه در قانون مجازات اسلامی 1392 تحولاتی داشته است این مقاله با هدف تحلیل این تحولات در صدد پاسخ به امکان سنجی همسویی این تحول با آموزه های نوین عدالت تخمینی دارد. بررسی ها حاکی از این است که تحولات این قاعده طلایی در دو جهت بوده است اول این که بصراحت در قانون موادی اختصاص به این قاعده داده شده وثانیا تحدید قلمرو شده ،اما اختصاص عنوان مستقل ،حاکی از توسیع این قاعده نیست قانونگذار در یک سیاست کاملا اگاهانه و دقیقا همسو با اموزه های فقهی و کیفر شناسی نوین یا عدالت تخمینی در تفکیک گروه مجرمین پر ریسک و کم ریسک ؛ضمن اعمال شفافیت و صراحت در این حوزه ، سیاست تحدید حدود این قاعده را در پیش گرفته است. این سیاست ضمن همسویی با مقتضیات زمانی و مکانی و آموزه­های نوین کیفرشناسی، بیانی رسا از پویایی آموزه­های فقهی است.