بررسی بیع وخیارات در کتاب الدروس الشریعه و تحریر الوسیله

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 4، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 19، خرداد 1393، صفحه 53-64   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

این مقاله در برگیرنده آراء شهید اول و حضرت امام خمینی (ره) در باب­های بیع وخیارات از کتاب­های الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه و تحریر الوسیله می­باشد. از اهداف این پژوهش تطبیق نکته نظرات این دو فقیه در گذر زمانی 700 ساله­ی ما بین نگارش این دو کتاب بوده تا علاقمندان به مباحث معاملات به ویژه بیع و خیارات با مطالعه آن دیدی عمیق به آثار فقهی متقدمین و نکته نظرات و نتایج حاصله­اش داشته باشند. از نقاط اختلافی مهم در بحث بیع وخیارات می­توان به دو مورد ذیل اشاره کرد: 1. شهید معاطات را در ایجاد عقد بیع حتی در کالاهای کم­بها کافی نمی­داند و با معاطات انتفاع در عوضین را مباح و با تلف شدن ثمن یا مثمن معاطات را لازم می­داند در حالی که به نظرحضرت امام (ره)، اقوی، واقع شدن بیع با معاطات در اقلام خرد و کلان هست و به نظر ایشان کلیه چیزهایی که در بیع با صیغه معتبر است در معاطات نیز معتبر است سوای صیغه و لفظ. 2. آیا اطلاق ردّ ثمن یا مثمن به عین انصراف دارد؟ طبق نظر شهید اول، طرفین می­توانند به جای عین ثمن یا مثمن، بدل آن را تحویل دهند، لکن امام آن را (حتی در صورت تلف عین) جایز نمی­داند.