نماد رنگ و حس آمیزی آن در تصویرسازی های اخوان ثالث

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 5، دوره 8، شماره 27، خرداد 1395، صفحه 91-122   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین بیرانوند¹؛ حسین آریان^{* 2}؛ ناصر کاظم خانلو³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه ملایر ،ملایر، ایران

²استادیار ،دانشگاه آزاداسلامی واحد رنجان،زنجان،ایران.

³استادیار ،دانشگاه پیام نور همدان ،همدان،ایران

چکیده

یکی از زمینه‎هایی که در آثار ادبی به ویژه شعر از ارزش پایگاهی شایسته برخوردار است و آفرینش‎های ادبی بر پایه‎ی آن پدید می آیند حس آمیزی و تخیل با رنگ در تصاویر شعری است «رنگ»، به عنوان برجسته‎ترین عنصر در حوزه محسوسات، از دیرباز تا کنون مورد توجَه انسان بوده و همواره روح و روان آدمی را مسحور قدرت خود کرده است. و یکی از عناصری است که کارکرد بسیار برجسته و در همه زمان‎ها و نزد همه‎ی ملت‎ها جایگاهی درخور و شایسته دارد، در هر فرهنگی برخی از رنگ‎ها گویای نگرش‎ها و بازگوکننده احساس‎ها و عواطف و آرزوهای درونی مردمان است، نمود این مسأله را در رنگ پرچم ها و نشانه‎های ملی هر کشور می‎توان یافت و امروزه رنگ مهمترین عنصر در بروز خلاقیت‎های هنری و بهره‎وری محسوب می شود. رنگ مایه‎ی آرامش و هسته‎ی آرایش جهان است.
شاعران نیز در سروده‎های خویش، عاطفه و احساس خود را با رنگ به تصویر می‎کشند و برجسته‎ترین جنبه‎ی تصویر در شعر عنصر رنگ است پیوندی که شاعر در میان اشیاء و پدیده‎های پیرامون پدید می‎آورد یا به کشف آنها دست می‎زند گاه بر پایه‎ی رنگ است.

کلیدواژه‌ها

ادبیات معاصر؛ نماد رنگ؛ حس آمیزی؛ تخیل؛ اخوان ثالث

مراجع

1. اخوان ثالث، مهدی، (1371)، زمستان، تهران، انتشارات مروارید.
2. ------------، (1383)، آخر شاهنامه، تهران، انتشارات مروارید، چاپ هشتم.
3. ----------- ،(1368)، از این اوستا، تهران، انتشارات مروارید، چاپ هفتم.
4. -----------، (1368)، در حیاط کوچک پائیز در زندان، تهران، انتشارات بزرگمهر.
5. افلاکی،شمس الدین احمد(1362) مناقب العارفین  ، انتشارات دنیای کتاب ، چاپ دوم.
6. براهنی،رضا(1358) طلا در مس ، نشر زمان، چاپ سوم.
7. پور علی خان،هانیه (1380) دنیای اسرار آمیز رنگها ،نشر هزاران.
8. خرمشاهی،بهاء الدین(1371)حافظ نامه  ،انتشارات علمی – فرهنگی، چاپ چهارم.
9. رازی ،نجم الدین (1383) ،مرصاد العباد ،تصحیح محمد امین ریاحی ،چاپ اول ، تهران ، علمی و فرهنگی .
10. ستاری ، جلال،.(1376 )  مدخلی بر رمز شناسی ،تهران ، مرکز .
11. سپهری، سهراب، (1385)، هشت کتاب، تهران، انتشارات طهوری، چاپ چهل و سوم.
12. شاهین ،شهناز (1383) ، بررسی نماد رنگ در تئاتر و ادبیات و در آیین ملت ها ،شماره هجدهم ،نشریه هنرهای زیبا .
13. شاملو، احمد، (1385)، مجموعه ی آثار شاملو، ترهان، انتشارات نگاه.
14. صفری ، جهانگیر ،زارعی ،فخری (1389) بررسی عنصر رنگ در دیوان خاقانی ، مطالعات زبانی بلاغی .
15. .نیکوبخت ، ناصر ، قاسم زاده ،سیدعلی (1384) زمینه های نمادین رنگ در شعر معاصر ، شماره 18 ، نشریه دانشکده ادبیات علوم انسانی ، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
16. شفیعی کدکنی،محمد رضا(1378)صور خیال در شعر فارسی ،انتشارات آگاه،چاپ هفتم.
17. .شوالیه،ژان وگربران،آلن(1388) فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی ، انتشارات جیحون ،چاپ دوم.
18. شمیسا،سیروس(1376) نقد ادبی، چاپ اول.
19. .علی اکبر زاده، مهدی(1378) رنگ و تربیت ، انتشارات میشا، چاپ دوم.
20. .کار کیا،فرزانه(1375) رنگ،بهره وری و نوآوری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
21. ماکس،لوشر، ابی زاده ،ویدا (1369) روانشناسی رنگ ها، تهران، شرکت نشر و پخش ویس.
22. .مولانا ، محمد (1377) مثنوی معنوی، از روی طبع نیکلسون ، به کوشش مهدی آذریزدی،تهران ، پژوهش .
23. یوشیج ، نیما (1384)، مجموع کامل اشعار، گردآوری و تدوین سیروس طاهباز، تهران، انتشارات نگاه، چاپ هفتم.