« نقد نقّادان ادبی»

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 7، دوره 8، شماره 27، خرداد 1395، صفحه 145-163   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد ذاکری¹؛ سامان خانی اسفندآباد²

¹دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی‎واحد کرج،کرج،ایران.

²دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی‎واحد کرج ،کرج،ایران.

چکیده

نقد بر پایه‎ی‎ معناشناسی و پذیرش چندگانگی معنا باعث پیوند ذهن خواننده با ابعاد مختلف زیبایی‎شناسی متن می‎گردد؛ این درک درست از متن، خواننده را ترغیب می‎کند تا بیشتر بخواند و بیشتر لذّت ببرد، خوانشِ بیشتر نیز فرآیندی است دو سویه بین نویسنده و خواننده که نتیجه‎ی‎ آن جامعه‎ای‎‎ با فرهنگ بالاست که درست می‎اندیشد و نقد می‎پذیرد. در مقابل این نوع نگرش جدید، سنّت‎های ادبی در پی مطلق گرایی معنا هستند، نگاهی تک بعدی که انسان مُدرن، آن را بر نمی‎تابد و در صورت رواج  این گونه نقدها و متون ادبی، خواننده دچار بی میلی شده، منفعل می‎گردد؛ لذا مخاطب در صدد آنست که با‎ یادگیری مراحل نقد و با رعایت چهارچوب های علمی ‎آن، آثار بیشتری را بخواند و از لذّت ادبی و زیباشناسانه بهره‎مند گردد. در صورتی که او با برخورد های احساسی و عدم لحن سالم نقد مواجه شود، به دنبال راهکارهای ساده‎تر و سریع تری برای‎ ایجاد لذّت و سرگرمی‎ خواهد رفت و‎ این شکستی بزرگ برای فرهنگ و هنر‎ یک ملّت است. در مکتب شالوده شکنی برای خواننده و نویسنده وظایفی تعیین شده که به پویایی تولید و خوانش آثار ادبی می‎انجامد و بی توجّهی به آنها حاصلی جز جامعه‎ی‎‎ ادبی و هنری رو به اُفول نخواهد بود. در  این مقاله با روش تحلیلی سعی شده بی میلی مطالعه‎ی‎‎ آثار ادبی از منظر نقد ادبی علّت شناسی گردد.

کلیدواژه‌ها

نقد ادبیّات؛ سرانه‎ی‎‎ مطالعه؛ لذّت کتابخوانی؛ هرمنوتیک؛ شالوده شکنی

مراجع

1. ایمانی، محسن، 1381، " آسیب شناسی مطالعه و شیوه های کنترل آن" ، نشریه‎ی‎‎ روان شناسی پیوند، شماره‎ی‎‎ 277، صص 131 – 124 .
2. پاز، اکتاویو، 1373، " ادبیات بدون نقد" ، ترجمه مهین دانشور، نشریه فرهنگ و هنرکلک، شماره 49 و 50 ،  صص 62 – 56 .
3. پین، مایکل، 1379، بارت، فوکو، آلتوسر، ترجمه‎ی‎‎ پیام ی‎‎زدانجو، نشر مرکز، تهران.
4. تولستوی، لئون، 1355، هنر چیست؟ ، نشر امیرکبیر، چاپ پنجم، تهران.
5. دستغیب، عبدالعلی، 1347، "گفته‎هایی در پیرامون دانش نقد ادبی"، نشریه‎ی‎‎ ادبیات و زبان‎های نگین، شماره‎ی‎‎ 40، صص 34 – 37
6. زرّین کوب، عبدالحسین، 1378، آشنایی با نقد ادبی، نشر سخن، چاپ پنجم، تهران.
7. شمیسا، سیروس، 1385، نقد ادبی، نشر میترا، چاپ اول، ویرایش دوم، تهران.
8. صنعتی، محمّد، 1380، تحلیل‎های روانشناختی در هنر و ادبیات، نشر مرکز، چاپ اول، تهران.
9. علوی مقدّم، مهیار، 1387، “مبانی معنا شناسی فهم متن در رویکردهای سنّتی و جدید نقد ادبی”، نشریه‎ی‎‎ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، شماره 206، صص 27 – 1 .
10. فرزاد، عبدالحسین، 1376، "چرا نقد جایگاه والای خود را نیافته است؟" ، ماهنامه‎ی‎‎ تخصصی اطلاع رسانی و نقد و بررسی کتاب، کتاب ماه ادبیات، شماره‎ی‎‎ دوم، صص 4- 3 .
11. کادن،جان آنتونی، 1386،فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمه کاظم فیروزمند، نشر شادگان، چ دوم، تهران.
12. کتابخانه عمومی‎ کشور، 1389، "سرانة مطالعه در کشور"، نشریه اقتصادِ حسابرس، ش50، ص 27 .
13. محبوب، سیامک، 1391، "کتابخانه‎های عمومی‎و سرانه‎ی‎‎ مطالعه" ، نشریه ی‎‎ تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، شماره 68،  صص 133 – 117 .
14. محمّدخانی، علی اصغر، 1379، "موانع رشد نقد ادبی مدرن در ایران" ، نشریه‎ی‎‎ علوم انسانی     نامه ی‎‎ فرهنگ شماره 38، صص 81 – 76 .
15. مقدادی، بهرام، 1384، "نقد ادبی در حوزه‎ی‎‎ مخاطب شناسی" ، فصلنامه‎ی‎‎ فرهنگ و هنر، شماره 65 بخش ادبیات، صص 27 – 8 .
16. مقدادی، بهرام، 1386، "موانع شکوفایی پژوهش های نقد ادبی در ایران"، کتاب ماه ادبیات، شماره‎ی‎‎ 5،  پیاپی 119، صص 36 – 32 .
17. نوریس، کریستوفر، 1380، شالوده شکنی، مترجم پیام ‎یزدانجو، نشر و پژوهش شیرازه، تهران.
18. وِلِک، رنه؛ وارن، آستین؛ مورگان فورستر، ادوارد؛ دان هَم، باروز؛ 1370، چشم اندازی از ادبیات و هنر، مترجم: دکتر غلامحسین یوسفی و محمد تقی(امیر) صدقیانی، نشر معین، چاپ اول، تهران.