بازتاب گیاهان و درختان در شعر محلّی کهگیلویه و بویراحمد

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 6، دوره 6، شماره 2، شهریور 1395، صفحه 95-119   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

جلیل نظری¹؛ علی پیروزه^{* 2}

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج.

²دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج.

چکیده

در ادبیات فارسی و ادبیات لری به­عنوان یکی از شعبه‌ها یا هم­ریشه‌های این زبان، از قدیم توجّه و استفاده از عناصر طبیعت رواج گسترده‌ای داشته­است. مطالعه و بررسی ادبیات قوم لر اعم از شعر و نثر نشان می‌دهد که عناصر طبیعی و مناظر و مضامین حاصل از آن­ها بیشترین کاربرد را در سروده­ها و نوشته‌های این قوم دارد. این عناصر شامل کوه‌ها، جنگل‌ها، درختان، گیاهان، برف، باران و... می‌شوند و به همان سادگی و بی‌پیرایگی طبیعت در شعر شاعر لر بازتاب یافته است.
در این میان درختان و گیاهانی هستند که در بازتاب دادن این نگاه نوستالوژیک و احساسی نقش پررنگ‌تری را بازی می‌کنند. از این منظر گیاه معطّر چویل بیشترین تأثیرگذاری را در بیان رابطۀ عاشقانۀمعاشیق دارد. کاربرد درخت بلوط در شعر لری نشان دهنده‌ی استقامت و نیرومندی افراد این قوم دارد و نماد عزّت و افتخار قوم لر است. درختانی مانند چنار و بید به خاطرسایه‌ی دلکش وآرام­بخش آن­ها مورد توجّه هستند. درخت­بوته­ای بنگرو نماد بی­ارزشی وبی­فایدگی در شعر لری به حساب می­آید.

کلیدواژه‌ها

عناصر طبیعت؛ گیاهان و درختان؛ شعر محلّی کهگیلویه و بویراحمد؛ ادبیات قوم لر

مراجع

1. اسعد گرگانی، فخرالدین (1381) ویس و رامین، با مقدمه و تصحیح و تحشیه محمد روشن، چاپ دوّم، تهران: صدای معاصر.
2. بهرامی، حسن، (1390)، «تصحیح و تحلیل یاریارهای کهگیلویه و بویراحمد»، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد زبان و ادیبات فارسی.
3. جمالیان­زاده و برومندی، سید برزو و ندا(1392)، «بخشی از فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی کهگیلویه»، یاسوج: چویل
4. حسینی، سیدساعد(1381)، «بخشی از شعر، موسیقی و ادبیات شفاهی کهگیلویه و بویراحمد»، یاسوج: چویل
5. خاک، عبّاس(1388)، «معجزه­ی سبز طبیعت»، قم: انتشارات خاکیان
6. داوری، فریدون، (1382)، «یک­ صد سال شعر و شاعری استان»، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد زبان و ادیبات فارسی
7. سیاهپور، یوسف(1390)، «عشق در شعر لری بویراحمدی»، مجموعه­ی مقالات همایش ملّی و ادب محلّی ایران زمین، دانشگاه آزاد واحد یاسوج، صفحات324-311
8. مبارکی دیل، مصطفی(1390)، بُنگ شوک (یاریار لری)، یاسوج: چویل.
9. معین، محمد(1384)فرهنگ فارسی، انتشارات زوار، چاپ بیست و دوم، تهران.

موسویان، سید شاهرخ«1380»، «کُه دنا»، تهران: نقش جهان.