مفهوم ومبانی وقلمروجرایم با مسئولیت مطلق

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 6، دوره 2، شماره 5، آذر 1389، صفحه 142-164   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

چکیده:
دراین مقوله سعی شده است تا مفهوم جرایم با مسئولیت مطلق وماهیت و مبنای آن بررسی شود .با عنایت به اینکه پیش بینی چنین جرایمی خلاف اصول حقوق جزا وعدالت می باشد بایستی در توجیه آن به مبانی موجه استناد نمود واز سوی دیگر با توجه به استثنایی و خلاف اصل بودن آن به قدر متیقن اکتفا نمود .برای بررسی ابتدا باید مفهوم عنصر روانی معلوم شودوبعد از آن مراحل اثبات وثبوت از همدیگر تفکیک شود . سپس با بررسی نظریات مختلف  به تعریف دقیقی از جرایم با مسئولیت مطلق رسید . جرایم با مسئولیت مطلق جرایمی هستند که در آنها مسئولیت مبتنی بر تقصیر نیست با این بیان معلوم میشود که حتما"جرم تشکیل شده تا به مرحله قابلیت انتساب رسیدیم .از سوی دیگر در مرحله ثبوت (تکوین جرم )نیاز به عنصرروانی امری بدیهی واز ذاتیات جرم می باشد پس برای رفع تعارض ضروری است معتقد باشیم دراین نوع جرایم فقط در مرحله اثبات نیازی به احراز عنصر روانی نیست .در تعریف این نوع جرایم نبایستی از مفروض بودن  عنصر روانی سخن گوئیم تنها به این دلیل که در موارد اجبار وفورس ماژور بتوانیم دفاعی برای رفع مسئولیت داشته باشیم همان طور که بعضی از حقدانان اشاره میکنند اراده دو صورت دارد :داخلی و خارجی که اراده داخلی در حوزه عنصر روانی واراده خارجی درحوزه عنصر مادی است ودر اجبار مادی وفورس ماژور آنچه از بین می رود اراده خارجی است چون عمل غیر ارادی شده وتاب عنوان عنصر مادی را ندارد ودر حقیقت عنصر مادی مخدوش است ونوبت به بررسی عنصر روانی نمی رسد پس در عمل در چنین مواردی به مشکل نخواهیم خورد تامجبور به مفروض دانستن عنصر روانی باشیم.
کلید واژه: مسئولیت مطلق،عنصر روانی،ثبوت،اثبات،مسئولیت کیفری