بررسی حقوق عمومی اقلیّت های دینی اهل کتاب در فقه امامیه و اسناد بین المللی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 6، دوره 2، شماره 4، شهریور 1389، صفحه 87-116   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

از همان سال های آغازین تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر بزرگوار اسلام ،حضرت محمد مصطفی(صلّی الله علیه و آله و سلّم) اقلیت هایی در جامعه اسلامی زندگی می کردند و از آنجایی که دین اسلام ،آیینی جهان شمول بوده و به رعایت حقوق حقّه تمامی افراد بشر احترام می نهد،مطابق آیه شریفه(لا إکراهَ فی الدّینِ قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ من الغَیّ) غیر مسلمانان را مجبور به پذیرش اسلام نکرد و آنها را با آغوش باز پذیرفت و با آنها قرار داد هایی تحت عنوان (عقد ذمّه) به امضا رساند که مطابق مفاد متعالی این عقود، تمامی غیر مسلمانان توانستند آزادانه تحت لوای اسلام به زندگی خویش ادامه دهند.
فقهای امامیه در تعیین گروه های واجد شرایط برای پیمان ذمه اختلاف دیدگاه دارند؛ لیکن  اکثر  این فقها، سه گروه یهود، نصارا(مسیحیان) و مجوس(زردشتیان) را تحت نام اهل کتاب داخل می دانند و معتقدند که فقط با این سه گروه می توان عقد ذمه منعقد نمود.
 مطابق قرار داد ذمه  ، اقلیت ها بایستی هنجار هایی از جمله پرداخت جزیه، التزام به احکام اسلامی، عدم اظهار منکرات در جامعه و... را رعایت کنند و حکومت اسلامی نیز به تبع این قرار داد موظف است آزادی های اقلیت ها را در ابعاد مختلف فرهنگی و مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تأمین نماید.