تحلیل جایگاه شخصیت زنان در ادبیات پایداری با تکیه بر رمان «دخیل عشق»

مطالعات نقد ادبی

مقاله 2، دوره 9، شماره 36، مهر 1393، صفحه 33-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شهرزاد فیضی نیکچه^{* 1}؛ محمود بشیری²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه

²دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

یکی از حوادث مهمی که در تاریخ معاصر ایران، خصوصاً بعد از انقلاب در کشورمان اتفاق افتاده مسئله جنگ است که علاوه بر تاثیر گذاشتن بر مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر ادبیات به­ویژه ادبیات داستانی نیز تاثیرگذار بوده است.
داستان­نویسـان از جنگ به­عنوان گنجینه مهمی برای پرداختن به موضوعات داستانی استفاده کرده­اند. چرا که رمان با شرح وقایع تاریخی، شرایط مردم را در طول تاریخ بیان می­کند. ازجمله مسائلی که داستان­نویسان به آن توجه کرده­اند، وضعیت رزمنده­ها و مسائل خانواده­های آنهاست. در میان شخصیت­های این داستان­ها شخصیت زنان در خور توجه است.
در طول جنگ ایران و عراق و پس از آن زنان جایگاه مهمی در تحکیم بنیاد خانواده داشته­اند. بسیاری از آنها اگر دوشادوش مردان به مبارزه نمی­پرداختند، بر آن بودند که در غیاب آنها بنیاد خانه و خانواده را از گزند حوادث ایمن بدارند، نیازهای رزمندگان را سامان دهند و یا در بیمارستان­ها به یاری مجروحان بروند. در این جستار بنیادهای خانواده و نقش زنان در تحکیم و حفظ این بنیادها با تمرکز بر کتاب «دخیل عشق» بررسی می­شود. زنان در این داستان در جایگاه مادر، همسر، فرزند و امدادگر حضور دارند. بعضی از آنان بدون توجه به وضعیت وطن، به فکر زندگی شخصی خود هستند، اما اغلب آنها فردی محکم، بااراده و فداکارند.

کلیدواژه‌ها

شخصیت زن؛ ادبیات پایداری؛ «دخیل عشق»؛ شخصیت‌پردازی

مراجع

اسلام­لو، نعیمه .(1392). فرشته­ها هم عاشق می­شوند، چاپ اول، تهران: انتشارات لشگر فرشتگان و موسسه فرهنگی کاربردی خیبر.

بصیری، مریم .(1392). دخیل عشق، چاپ سوم، تهران: انتشارات عصر داستان.

بی­نیاز، فتح الله .(1387). درآمدی بر «داستان­نویسی و روایت­شناسی: با اشاره­ای موجز به آسـیب­شناسی رمان و داستان کوتاه ایران»، چاپ اول، تهران: نشر افراز.

پناه، زینب .(1389). زن در آینه شعر دفاع مقدس، چاپ اول، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.

خانی، حجت .(1391). زن و دفاع مقدس، چاپ اول، تهران: نشر بی­زمان.

خسروی، ابوتراب .(1388). حاشیه­ای بر مبانی داستان، چاپ اول، تهران: نشر ثالث.

داد، سیما .(1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ سوم، تهران: نشر مروارید.

زرافا، میشل.(1386). جامعه­شناسی ادبیات داستانی: رمان و واقعیت اجتماعی، ترجمه نسرین پروینی، چاپ دوم، تهران: نشر سخن.

سلیمانی­خواه، نعمت­الله .(1380). نخل­ها و آدم­ها، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.

فتاحی، حسین .(1388). عشق سال­های جنگ، چاپ هشتم، تهران: نشر قدیانی.

گل­زاده، حدیث .(1392). نارگل، چاپ دوم، تهران: نشر هزاره ققنوس.

مخملباف، محسن .(1365). باغ بلور، چاپ اول، تهران: انتشارات برگ.

مدرسی، فاطمه .(1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریه­های ادبی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

مقدادی، بهرام .(1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، چاپ اول، تهران: انتشارات فکر روز.

مَکاریک، ایرنا ریما .(1390). دانش­نامه نظریه­های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات آگه.

میرصادقی، جمال .(1380). عناصر داستان: ادبیات داستانی، داستان...، چاپ هفتم، تهران: انتشارات سخن.