پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,997 |
| تعداد مقالات | 83,560 |
| تعداد مشاهده مقاله | 77,801,203 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,868 |
تاثیر ساختار بازار محصول برهزینه‌های حسابرسی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 6، دوره 8، شماره 30، شهریور 1395، صفحه 103-118 اصل مقاله (539.89 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| فرزانه حیدر پور* 1؛ یعقوب جعفری2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشیار گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2کارشناس ارشدحسابداری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| این مقاله تلاش دارد تا پاسخ مناسبی برای این پرسش که ساختار بازار محصول شرکتهای صاحبکار چه تأثیری بر هزینه های حسابرسی دارد را پیدا نماید. از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه آماری تحقیق استفاده گردید. حق الزحمه حسابرسی به عنوان شاخص هزینه های حسابرسی به عنوان متغیر وابسته تحقیق و معیارهای ساختار بازار محصول شامل شاخص هرفیندال– هیرشمن، شاخص لرنرو شاخص لرنر تعدیل شده به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق انتخاب شدند. جهت آزمون فرضیه های تحقیق از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون داده های تابلویی استفاده گردیده است. می‌توان نتیجه گیری نمود که سهامداران عمده با افزایش کیفیت حسابرسی و شفاف سازی و از سوی دیگر سهامدارن مدیریتی با کاهش مشکلات نمایندگی موجب کاهش و افزایش هزینههای حسابرسی می‌شوند. Abstract This paper attempted to answer the question of Product market structurefor client companies have any significant effect of the on auditing costs. Audit fees as Auditing Costs is independent variable and Product Market Structure indexes as dependent variable includes Herfindahl-Hirschman Index, Lerner Index, Modified Lerner index .Three main hypotheses to answer research questions and research goals were developed. The companies listed in Tehran Stock Exchange was used as the statistical community. To test the hypotheses panel data regression analysis was used. Block holders to enhance accountability and transparency, on the other hand managerial stock ownership with reduce the agency problems in the same way will increase and reduce audit costs. Keywords:Product Market Structure, Herfindahl-Hirschman Index, Lerner Index, Modified Lerner index, Auditing Costs. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ساختار بازارمحصول؛ شاخص هرفیندال هیرشمن؛ شاخص لرنر؛ شاخص لرنر تعدیل شده؛ هزینه های حسابرسی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
تاثیر ساختار بازار محصول برهزینه‌های حسابرسی
فرزانه حیدرپور
یعقوب جعفری[2]
چکیده این مقاله تلاش دارد تا پاسخ مناسبی برای این پرسش که ساختار بازار محصول شرکتهای صاحبکار چه تأثیری بر هزینه های حسابرسی دارد را پیدا نماید. از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه آماری تحقیق استفاده گردید. حق الزحمه حسابرسی به عنوان شاخص هزینه های حسابرسی به عنوان متغیر وابسته تحقیق و معیارهای ساختار بازار محصول شامل شاخص هرفیندال– هیرشمن، شاخص لرنرو شاخص لرنر تعدیل شده به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق انتخاب شدند. جهت آزمون فرضیه های تحقیق از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون داده های تابلویی استفاده گردیده است. می‌توان نتیجه گیری نمود که سهامداران عمده با افزایش کیفیت حسابرسی و شفاف سازی و از سوی دیگر سهامدارن مدیریتی با کاهش مشکلات نمایندگی موجب کاهش و افزایش هزینههای حسابرسی می‌شوند.
واژه‌های کلیدی:ساختار بازارمحصول، شاخص هرفیندال هیرشمن، شاخص لرنر، شاخص لرنر تعدیل شده، هزینه های حسابرسی.
1- مقدمه در این تحقیق سعی شد تا تاثیرساختار بازار (بازار رقابتی یا انحصاری)محصولات شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر هزینه های حسابرسی مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، اشاره شد که شرکتها در صنایع با سطوح رقابتی مختلف گرایش دارند تا ویژگی های رفتاری مختلفی را از خود نشان دهند، این ویژگی های رفتاری می تواند بر ریسک حسابرسی تاثیرگذار خواهد بود و موجب تغییرات در هزینه های حسابرسی که یکی از مهمترین شاخص های هزینه های نمایندگی در شرکتها می باشد، را در پی خواهد داشت. بنابراین، احتمال مدیریت سود و ریسک حسابرسی را کاهش می دهد. شرکتها تمایل دارند تا منابع کمتری را برای حسابرسی صرف نمایند و الزام دارند تا حق الزحمه کمتری را پرداخت نمایند.با توجه به توضیح مختصری که داده شد حوزه تخصصی این تحقیق حول تبیین این رابطه را دارد و قصد دارد نشان دهد که کارفرمایان در صنایع مختلف با محیط رقابتی متفاوت و در پی آن با ریسک های تجاری و حسابرسی مختلف چگونه هزینه نمایندگی را برای خویش افزایش یا کاهش می دهند.
2 - چارچوب نظری تأثیرپذیری حق‌الزحمه خدمات حسابرسی مستقل از ساختار بازار محصول از دو دیدگاه قابل طرح و بررسی است. از یک دیدگاه که مبتنی بر نظریه نمایندگی است، پیش‌بینی میشود که رقابت در بازار محصول به عنوان یک ساز و کار جانشی عمل کرده و تأثیر منفی و معناداری بر حق‌الزحمه خدمات حسابرسی مستقل داشته باشد. بر اساس ادبیات موجود، رقابت در بازار محصول، به عنوان یک ساز و کار حاکمیتی برون سازمانی و یک عامل مهم و حیاتی در اتخاذ تصمیمات افشای اطلاعات توسط شرکتها محسوب میشود. رقابت در بازار محصول، از یک سو شرکتهای موجود در صنایع مشابه را مجبور می‌کند به دنبال اطلاعات رقبا باشند و از سوی دیگر اطلاعات خودشان را برای داشتن مزیت رقابتی پنهان کنند (تنگ و لی[i]، 2011). بنابراین، رقابت در بازار محصول می‌تواند بر کیفیت و کمیت افشای اطلاعات اثرگذار باشد. به اعتقاد لی (2010)، رقابت در بازار منجر به بهبود کیفیت افشای اطلاعات توسط شرکتها خواهد شد. رقابت در بازار محصول نه تنها به طور گسترده شرکتها را وابسته به مزیت رقابتی برون سازمانی می‌کند، بلکه مالکان را نیز تشویق به تقویت ساز و کارهای حاکمیت شرکتی درون سازمانی می‌کند و رفتارهای فرصت طلبانه مدیران را کاهش میدهد (تنگ و لی، 2011). بر این اساس و به اعتقاد وانگ (2010)، با افزایش رقابت در بازار محصول، کیفیت افشای شرکتها افزایش می‌یابد و در نتیجه خطر حسابرسی کمتر میشود. کاهش خطر حسابرسی نیز به نوبه خود احتمالاً باعث کاهش حق‌الزحمه حسابرسی میشود. از سوی دیگر، وانگ[ii] (2010) معتقد است شرکت‌هایی که در صنایع رقابتی‌تر فعالیت می‌کنند، بیشتر تحت تأثیر خطر ورشکستگی قرار دارند. با افزایش خطر ورشکستگی و افزایش احتمال ایجاد زیان‌های بالقوه برای سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان، این احتمال که حسابرسان در دعاوی حقوقی مورد بازخواست قرار بگیرند، افزایش می‌یابد. افزایش خطر دعاوی حقوقی حسابرسان که می‌تواند اعتبار حرفه‌ای آنها را در ارائه خدمات با کیفیت بالا خدشه دار کند، به نوبه خود موجبات افزایش حق‌الزحمه حسابرسی را فراهم می‌کند.
3- پیشینه تحقیق رجبی و محمدی خشوئی (1387) به بررسی هزینههای نمایندگی و قیمت‌گذاری خدمات حسابرسی مستقل پرداختند. نمونه مورد بررسی آنها شامل 81 شرکت طی سال 1384 بود. نتایج حاصل از تحقیق آنها بیانگر این بود که معیارهای روابط نمایندگی شامل نسبت بدهی‌ها به مجموع داراییها، درصد اعضای غیرموظف هیأت‌مدیره، درصد مالکیت نهادهای دولتی و شبه دولتی، تعداد کارکنان و اصلی و فرعی بودن شرکت تأثیر معناداری بر تقاضا برای خدمات حسابرسی مستقل ندارد و تنها متغیر اثرگذار، درصد مالیکت اولین سهامدار عمده با اثر کاهنده بر حق‌الزحمه حسابرسی است. افزون‌بر این، لگاریتم متوسط مجموع داراییها و درآمدها، پایان سال مالی صاحبکار و نوع حسابرس دارای رابطه مثبت و معنادار بر حق‌الزحمه خدمات حسابرسی است. با این وجود، مجموع حساب‌های دریافتنی و موجودی‌ها به مجموع داراییها و بازده داراییها تأثیر معناداری بر حق‌الزحمه خدمات حسابرسی ندارد. نیکبخت و تنانی (1389) به بررسی و آزمون عوامل مؤثر بر حق‌الزحمه حسابرسی صورتهای مالی پرداختند. نمونه مورد بررسی آنها شامل 96 شرکت طی سالهای 1382 الی 1386 بود. نتایج حاصل از تحقیق آنها بیانگر این بود که حجم عملیات (اندازه) شرکت، پیچیدگی عملیات، نوع مؤسسه حسابرسی و تورم رابطه معناداری با حق‌الزحمه حسابرسی دارند. با این وجود، ریسک حسابرسی، سطح تحصیلات و تجربه مسئول تهیه‌کننده صورتهای مالی رابطه معناداری با حق‌الزحمه حسابرسی ندارد. ملکیان و همکاران (1391) به بررسی رابطه برخی از ساز و کارهای حاکمیت شرکتی، حق‌الزحمه حسابرسی و میزان تمرکز مالکیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نمونه مورد بررسی آنها شامل 78 شرکت طی سالهای 1384 الی 1388 بود. نتایج حاصل از تحقیق آنها بیانگر این بود که درصد اعضای غیرموظف هیأت‌مدیره دارای رابطه منفی و معنادار و دوگانگی مدیرعامل دارای رابطه مثبت و معنادار با حق‌الزحمه حسابرسی است. همچنین، رابطه بین دوگانگی مدیرعامل و حق‌الزحمه حسابرسی هنگامی که مالیکت پراکنده است، قوی‌تر میشود. وانگ (2010) به بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول و حق‌الزحمه حسابرسی پراخت. نمونه مورد بررسی وی شامل 2201 مشاهده از 760 شرکت طی سالهای 2000 الی 2004 بود. نتایج حاصل از تحقیقوی نشان داد که رقابت در بازار محصول در سطح صنایع دارای تأثیر مثبت و معنادار بر حق‌الزحمه حسابرسی است. در مقابل، در یک صنعت، قدرت بازار شرکتها دارای تأثیر منفی و معناداری بر حق‌الزحمه حسابرسی است. لونتیس و همکاران[iii] (2011) در تحقیقی تحت عنوان «هزینههای نمایندگی و رقابت در بازار محصول: شواهدی از قیمت‌گذاری خدمات حسابرسی مستقل در یونان» با استفاده از نمونه‌ای شامل 174 شرکت طی سال 2002 به این نتیجه رسیدند که رقابت در بازار محصول دارای تأثیر منفی و معناداری بر ساعات کار و حق‌الزحمه حسابرسی به عنوان معیارهای هزینههای نمایندگی است. ایوانس و اسچوارتز[iv] (2013) به بررسی تأثیر تمرکز و قوانین بازار بر حق‌الزحمه حسابرسی پرداختند. نمونه مورد بررسی آنها شامل 43413 مشاهده سال – شرکت طی سالهای 2000 الی 2010 بود. نتایج حاصل از تحقیق آنها بیانگر این بود که در شرکتهای کوچک، تمرکز در بازار تأثیر معناداری بر حق‌الزحمه حسابرسی ندارد. با این وجود، در شرکتهای بزرگ، تمرکز در بازار دارای تأثیرمثبت و معناداری بر حق‌الزحمه حسابرسیاست.
4- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن قیمت‌گذاری خدمات حسابرسی مستقل،یکی ازموضوع‌های مورد علاقه بسیاری از محققانحسابرسی است و تاکنون مطالعات زیادی در اینزمینه انجام شده است که به برخی از آنها در بخشپیشینه تحقیق اشاره شده است. اگرچه روش تحقیقمورد استفاده دراین مطالعات تا حدودی با یکدیگرمتفاوت است، ولی اکثر آنها یک هدف عمده رادنبال می‌کنند و آن تشخیص عوامل مؤثر بر حق‌الزحمه حسابرسی است. آگاهی از این عوامل همبرای صاحبکاران و هم برای حسابرسان مفید است. برایبسیاری از صاحبکاران، هزینه حسابرسی رقمی درخور توجه است . اگرچه ممکن است درشرکت‌های بزرگ با حجم فروش و نقدینگی بالا یابرخی شرکتهای دولتی، توانایی پرداخت این هزینهبه راحتی میسر باشد، ولی اکثر شرکتهای تجاریکوچک یا آن‌هایی که از وضعیت مالی مناسبی برخوردار نیستند، رقم هزینه می تواند بسیار بااهمیتو سنگین باشد؛ هزینه‌ای که گاهی اوقات ناگزیرند آن را پرداختکنند. در نتیجه، از منظر صاحبکاران، با شناخت عواملمؤثر بر میزان حق الزحمه حسابرسی، هم با مذاکره وچانه زنی بر سر آنها و هم با کنترل این عوامل درداخل سازمان، می توان موجبات کاهش چنین هزینه‌ای را فراهم آورد و تحمل آن را آسانتر نمود.حسابرسان نیز با دانستن این عوامل می‌توانندخدمات خود را به شکل مناسبی قیمت گذاریکنند (نیکبخت و تنانی، 1389). افزون‌بر این، ساختار بازار محصول نیز از جمله عواملی است که اثرگذاری آن بر سیاست‌های مالی و عملیاتی شرکتها در تحقیقات اخیر به صورت متعدد مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، تحقیق حاضر در راستای ارائه نگرشی جدید در حوزه تأثیرپذیری حق‌الزحمه خدمات حسابرسی از معیارهای ساختار بازار محصول در شرکتهای ایرانی، به بررسی تأثیر معیارهای ساختار بازار محصول شامل شاخص هرفیندال – هیرشمن، شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده بر حق‌الزحمه حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد.
5- فرضیه های تحقیق سؤال این تحقیق عبارت است از: آیا معیارهای ساختار بازار محصول بر هزینه های حسابرسی اثرگذار است یا خیر؟ 4-1- فرضیه های تحقیق بر اساس سؤال تحقیق، سه فرضیه به شرح زیر طراحی و مورد آزمون قرار می‌گیرد: فرضیه اول) ساختار بازار محصول براساس شاخص هرفیندال – هیرشمن بر هزینه های حسابرسی موثراست. فرضیه دوم)ساختار بازار محصول براساس شاخص لرنر برهزینه های حسابرسی موثراست. فرضیه سوم) ساختار بازار محصول براساس شاخص لرنر تعدیل شده بر هزینه های حسابرسی موثراست.
4-2- قلمرو مکانی، زمانی و موضوعی قلمرو مکانی این تحقیق کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بود و قلمرو زمانی تحقیق برای سالهای 1385 تا 1391 می باشد. همچنین، قلمرو موضوعی تحقیق در حوزه تحقیقات اثباتی حسابداری و بطور ویژه، تئوری نمایندگی و نقش حسابرسی می باشد.
4-3- تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان تحقیق
4-4- جامعه آماری جامعه آماری به مجموعه افراد، اشیاء و یا به طور کلی پدیده ها ی اطلاق می شود که محقق می تواند نتیجه مطالعه خود را به کلیه آنها تعمیم دهد. جامعه آماری تحقیق با یک یا چند صفت مشترک شناسایی می شود. جامعه آماری این تحقیق، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سالهای 1385 الی 1391می‌باشد. بانک اطلاعاتی موجود در سامانه بورس اوراق بهادار کامل و روزآمد است. دسترسی آسان، قابلیت اطمینان به اطلاعات، کامل و روز آمد بودن از دلایل اصلی انتخاب شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشد. پس از بررسی های بعمل آمده تعداد جامعه آماری تحقیق برای یک دوره هفت سالهو 453 شرکت تعیین گردید.
5- حجم نمونه و روش اندازه گیری در این تحقیق از نمونه‌گیری آماری هدفمند استفاده میشود. بر این اساس، شرکتهای مورد نظر باید دارایی معیارهای زیر باشند. 1) از آغاز دوره تحقیق یعنی سال 1385 در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشند. 2) طی دوره تحقیق (1385 الی 1391)، وقفه معاملاتی بیش از شش ماه نداشته باشند. 3) در صنعت بانک‌ها و مؤسسات مالی (شرکتهای سرمایه‌گذاری، واسطه‌گری‌های مالی، شرکتهای لیزینگ و هلدینگ‌ها) نباشند. 4) سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه هر سال باشند. 5) طی دوره تحقیق با تغییر در دوره مالی مواجه نشده باشند. 6) اطلاعات آنها کامل و در دسترس باشد.
پس از بکارگیری معیارهای موارد1تا6 مجموع داده های جمع آوری شده تحقیق بشرح جدول 1 می باشد:
جدول 1) جامعه آماری و داده های تحقیق
منبع: یافته های پژوهشگر
طبق جدول 1 مفروضات فوق تعداد 95 شرکت معادل 665 شرکت –سال حجم نمونه آماری انتخاب گردید.
6- روش تحقیق این تحقیق از جنبه هدف یک تحقیق کاربردی است. تحقیق کاربردی، پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روش‌ها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام میشود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در اینجا نیز سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است. این تحقیق نیز از آنجایی که قصد دارد فرضیه نمایندگی را در عمل مورد بررسی قرار داده و جنبه های بازار محصول یک شرکت را بر هزینه های نمایندگیش در بازار بورس اوراق بهادار مورد بررسی قرار دهد از جمله این تحقیقات محسوب می گردد. همچنین، این تحقیق نیمه تجربی است. با آنکه بسیاری از موقعیت های طبیعی –اجتماعینمیتوان متغیرهای موجود در حوزه پژوهش را کاملاً کنترل کرد، اما محقق می تواند از یک روش تحقیقی که به روش تحقیقی تجربی حقیقی شبیه است برای بررسی و مطالعه موقعیت مذکور استفاده کند. به عبارت دیگر ، موقعیت هایی وجود دارد که اگر چه پژوهشگر برای مطالعه آنها نمی تواند خصوصیات تحقیق تجربی حقیقی مانند « چه عواملی در چه هنگامی متأثر از چه میزان متغیر ویژه در حوزه تحقیق نیمه تجربی »استفاده نماید. شاید قوی ترین انگیزه برای ابداع این روش تحقیق تجربی، «نامناسب» بودن روش تحقیق تجربی حقیقی برای بررسی و مطالعه انسان ها در موقعیت های طبیعی باشد. زیرا همچنان که ذکر شده اگر موقعیت تجربی و مورد مطالعه کاملاً تحت کنترل قرار بگیرد و آزمودنی نیز انسان باشد به ندرت از او رفتار واقعی سر می زند. همچنین، این تحقیق از جنبه نحوه گردآوری داده ها یک تحقیق نیمه تجربی و پس رویدادی است. به این تحقیق تحقیق علی-مقایسه‌ای نیز گویند. تحقیق پس‌رویدادی به تحقیقی گفته می شود که پژوهشگر علت احتمالی متغیر وابسته را مورد بررسی قرار می دهد. چون متغیر مستقل و و ابسته در گذشته رخ داده اند لذا این نوع تحقیق غیر آزمایشی را تحقیق پس رویدادی می گویند. با توجه به مطالب فوق از آنجایی که این پژوهش سعی دارد تا تاثیر احتمالی بازار محصولات صنایع مختلف را بر حق الزحمه حسابرسی مورد بررسی قرار دهد از جمله این تحقیقات می باشد.
7- مدل تحقیق همانطور که اشاره گردید براساس تئوری نمانیدگی متغیر وابسته این تحقیق؛ حق الزحمه حسابرسی می تواند تابعی از ساختار رقابتی بازار محصولات در صنایع باشد. همچنین، اشاره شد که ساختار رقابتی بازار محصولات در صنایع بر اساس سه شاخص هرفیندال –هیرشمن، شاخص لرنر و لرنر تعدیل شده تعریف گردید. نهایتا، سایر متغیرهای تاثیر گذار بر متغیر وابسته در قالب متغیرهای کنترلی به منظور اندازه گیری تاثیر گذاری آنها بر روابط میان متغیرهای مستقل و وابسته مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بمنظور بررسی روابط میان متغیرهای تحقیق از مدل های رگرسیونی پانل دیتا زیر استفاده شده است:
مدل رگرسیون زیر از مدل وانگ(2010) الگوبرداری شده است:
LnAuditCostsit=α+β1HIndexit+β2Sizeit+β3DEBTit+β4CURRENTit+β5QUICKit+ β6ROAit+εit
که در این مدل داریم؛
جدول2) متغیرهای مدل رگرسیونی شماره 1
منبع: یافته های پژوهشگر *** : سهم بازار واحد اقتصادیi در دوره t؛ (درصد کل فروش یک شرکت در یک دوره زمانی خاص به کل کالای فروش رفته در بازار اندازه گیری میشود) و n: تعداد واحدهای اقتصادی موجود در یک صنعت یا بازار.
مدل رگرسیون زیر از مدل لونتیس و همکاران (2011) الگوبرداری شده است:
LnAuditCostsit=α+β1LIIndexit+β2Sizeit+β3DEBTit+β4CURRENTit+β5QUICKit+ β6ROAit+εit
که در اینمدل داریم؛
جدول 3) متغیرهای مدل رگرسیونی شماره 2
منبع: یافته های پژوهشگر *** : شاخص لرنر شرکت در سال ، : فروش شرکت در سال ، : بهای تمام شده کالای فروش رفته شرکت در سال ، : هزینههای عمومی، اداری و فروش.
مدل رگرسیون زیر از مدل لونتیس و همکاران (2011) الگوبرداری شده است:
LnAuditCostsit=α+β1LIIndexitA+β2Sizeit+β3DEBTit+β4CURRENTit+β5QUICKit+ β6ROAit+εit
که در اینمدل داریم؛
جدول 4) متغیرهای مدل رگرسیونی شماره 3
منبع: یافته های پژوهشگر *** : شاخص لرنر تعدیل شده، : شاخص لرنر شرکت در سال و : نسبت فروش شرکت در سال به کل فروش صنعت.
جدول 5)خلاصه نتایج ضریب دوربین واتسون در مدلهای
منبع: یافته های پژوهشگر
8- یافته‌های تحقیق جدول شماره 6 بیانگر مقدار پارامترهای توصیفی برای هر یک از متغیرهای مدلهای رگرسیون به صورت مجزا می باشد. این جدول شامل اطلاعات مربوط به تعداد داده ها، میانگین، مینیمم و ماکسیمم و همچنین شامل شاخص های پراکندگی مربوط به متغیرها شامل واریانس، چولگی و کشیدگی است که بیانگر پراکنش داده ها حول محور میانگین است.
جدول 6) آمارهای توصیفی داده های تحقیق بر حسب ضرایب مدل رگرسیون
منبع: یافته های پژوهشگر
مقادیر میانگین متغیرها علی رغم اخذ لگاریتم طبیعی داده ها همچنان از یکدیگر فاصله زیادی دارند. همچنین، نتایج واریانس و انحراف معیار بدست آمده متغیرهای تحقیق نشان می دهد که پراکندگی داده ها برایمتغیر وابسته تحقیق و نسبت‌های مالی کمتر و برای شاخص های رقابت پذیری بیشتر می باشد. اما، در حالت کلی چنانچه چولگی و کشیدگی در بازه (2 ، 2-) نباشند داده‌ها از توزیع نرمال برخوردار نیستند. نتایج چولگی داده ها نسبتاً متناسب‌تر ولی کشیدگی داده‌ها خبر از غیرنرمال بودن داده های تحقیق را میدهد.
8-1- مقایسه متغیرهای کنترل و تاثیر آنها بر متغیر وابسته در جدول 7 خلاصه نتایج آزمون متغیرهای کنترل و تفسیر تاثیر آنها بر متغیر وابسته (حق‌الزحمه حسابرسی) ارائه شده است. جدول 7)نتایج آزمون متغیرهای کنترلی وتاثیرآنها برمتغیروابسته
منبع: یافته های پژوهشگر
9- بحث و نتیجه گیری در جدول 8 خلاصه نتایج آزمون فرضیه های تحقیق ذکر گردیده است. همانطور که ملاحظه می گردد تنها فرضیه های سوم تائید نشده است و سایر متغیرها رابطه ای معناداری با متغیر وابسته داشتند. به عبارت دیگر، این تحقیق به هدف اصلی خود یعنی تبیین رابطه بین ساختار بازار محصول و هزینه حسابرسی رسیده است.
جدول8) خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها
منبع: یافته های پژوهشگر
نظریه های موجود در این حوزه از تحقیقات تئوری نمایندگی، فرض دوپیش بینی متناقض در ارتباط با مسائل صنعت وحق الزحمه خدمات ارائه می دهد. از یک طرف، شرکت دربازار رقابتی انتظار میرود تا با خطربالاترنقدینگی، ریسک نوسانات، و ریسک ورشکستگی،در نتیجه افزایش ارزیابی حسابرسان ازخطرتجاری وهزینه های حسابرسی مواجه شود.از سوی دیگر، رقابت در بازارمحصول کاهش، مشکلات نمایندگی بین سهامداران و مدیران وافزایش دقت و صحت گزارش های مالی، در نتیجه کاهش تلاشهای حسابرسی مورد نیازو هزینه های حسابرسی را بدنبال خواهد داشت. نتایج تحقیق نشان میدهد که شاخص هرفیندال – هیرشمن نسبت به شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده برتر می باشد. هرچند که باید اشاره نمود که این برتری در مقایسه با شاخص لرنر اندک می باشد. بررسی دقیق تر متغیرهای موثر بر این دو شاخص نشان می دهد که دارای وجوه اشتراکی نسبتا نزدیکی هستند. در حالی که شاخص هرفیندال – هیرشمن بدنبال اندازه گیری سهم فروش یک شرکت در صنعت خاص می باشد شاخص لرنر که بطور گسترده ای در ادبیات تحقیق پذیرفته شده است هزینه های عملیاتی شامل بهای تمام شده و هزینه های عمومی، اداری و فروش را وارد معادله کرده و سهم سود عملیاتی را از فروش صنعت محاسبه می نماید. شاید تاثیر کمتر شاخص لرنر نسبت به شاخص هرفیندال – هیرشمن بحث دستکاری سود باشد که از مطلوبیت آن کاسته باشد. بدین معنی که هرچه متغیرهای بیشتری را از سود عملیاتی وارد معادله نمایید باید انتظار وقوع دستکاری بیشتری را در سود عملیاتی را انتظار داشته باشید. بنابراین، از آنجایی که حسابرسان اشراف علمی و حرفه ای کاملی را نسبت به این مقوله دارند شاید برای برآورد ریسک های تجاری کمتر اقلام بهای تمام شده و هزینه های عملیاتی را وارد ارزیابی خود کرده و ریسک حسابرسی را برآورد نمایند. در این بخش نسبت به مقایسه نتایج بدست آمده از آزمون های آماری تحقیق با نتایج تحقیقات قبلی پرداخته خواهد شد. در ابتدا نتایج حاصل از بررسی رابطه بین متغیرهای کنترل با هزینه حسابرسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
مقایسه نتایج حاصل از تاثیر متغیرهای کنترل در تحقیق و سایر تحقیقات متغیرهای کنترلی این تحقیق شامل؛ اندازه شرکت، نسبت بدهی، نسبت جاری، نسبت آنی و بازده دارایی ها می باشد که مقایسه نتایج رابطه آنها با متغیر وابسته تحقیق در این تحقیق و سایر تحقیقات بشرح زیر است:
مقایسه نتایج حاصل از تاثیر شاخص هرفیندال – هرشمن، شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده متغیرهای اصلی این تحقیق که نماینده ساختار بازار محصول شرکتها می باشند عبارتند از: شاخص هرفیندال – هرشمن، شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده که مقایسه نتایج رابطه آنها با متغیر وابسته تحقیق در این تحقیق و سایر تحقیقات بشرح زیر است:
1- دانشیار گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران،ایران، نویسنده اصلی و مسئول مکاتبات. fheidarpoor@yahoo.com [3]Seetharaman, Gul, and Lynn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1) جان جانی،رضا و ولی خدادادی ،(1391)، "نقدی بر تئوری های اثباتی حسابداری"،پژوهش حسابداری،شماره7. 2) -نمازی، محمد،(1384)، "بررسی کاربردهای تئوری نمایندگی در حسابداری مدیریت"،مجله دانشگاه شیراز،دوره بیست ودوم،شماره دوم . 3) -نیکبخت، محمدرضا و محسن تنانی (1389). "آزمون عوامل مؤثربرحق الزحمه حسابرسی صورتهای مالی". پژوهش‌های حسابداری مالی، سال دوم، شماره دوم، شماره پیاپی (4)، صص. 132-111. 4) رجبی،روح الله وحمزه محمدی خشویی (1387). "هزینه های نمایندگی وقیمت گذاری خدمات حسابرسی مستقل". بررسی‌های حسابداری وحسابرسی، دوره15،شماره 53، صص. 52-35. 5) ملکیان، اسفندیار؛ احمد احمدپور و میثم طالب تبارآهنگر (1391). "بررسی رابطه برخی ازسازوکارهای حاکمیت شرکتی،حق الزحمه حسابرسی ومیزان مالکیت شرکتهای پذیرفته شدهدربورس اوراق بهادارتهران. " پژوهش‌های حسابداری مالی، سال چهارم، شماره چهارم، شماره پیاپی ( 14 )، صص. 50-37. 6) خاکی،غلامرضا،(1386)، "روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی"،انتشارات باز تاب،چاپ سوم،صص201-222. 7) عادل آذر،مومنی،منصور(1387)،آمار وکاربرد آن در مدیریت،جلد دوم،انتشارات سمت،چاپ دوازدهم،صص183-214. 8) Baltagi, B. H. ,(2005), Econometric Analysis of Panel Data, Third Edition. Great Britain. John Wiley & Sons Ltd. 9) Evans, J. L. and Schwartz, J ,(2013),The Effect of Concentration and Regulation on Audit Fees: An Application of Panel Data Techniques. Journal of -Empirical Finance, Article in Press, http://dx.doi.org/10.1016/j.jempfin.2013.10.007 10) Gujarati, N. D. ,(2004), Basic Econometrics. Fourth Edition, McGraw-Hill International. 11) Leventis.S.;Weetman, P. and Caramanis, C. ,(2011), Agency Costs and Product Market Competition: The Case of Audit Pricingin Greece. The British Accounting Review, No. 43, PP. 112–119. 12) Li, X. ,(2010),"The Impact of Product Market Competition on Quantity and Quality of Voluntary Disclosures." Review of Accounting Studies, Vol. 15, PP. 663-711. 13) Teng, M. and C.Li ,(2011),"Product Market Competition, Board Structure and Disclosure Quality." Frontiers of Business Research in China, Vol. 5, No. 2, PP. 291-316. 14) Wang, J. Y. ,(2010), Product Market Competition and Audit Fees. Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=1697685
یادداشت‌ها
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,148 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,097 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||