مقایسه تطبیقی جبران خسارت نیابتی در فقه و حقوق کامن لا

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 1، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 25، آذر 1394، صفحه 11-28   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

در حقوق مسئولیت مدنی ،نظامهای حقوقی حاکم بر جهان و عمدتا سه نظام پیشرو اسلام ،کامن لا و نوشته علاوه بر توجه به نظریه های متعدد مرسوم در مسئولیت اشخاص ، توجه ویژه ای به جبران خسارت زیاندیدگان بیگناه داشته اند در این میان  تئوری مسئولیت شخص ثالث ناشی از فعل غیر در در نظام حقوق اسلام در قالب مواردی مثل نهاد حقوقی غصب  یا بیت المال و همچنین نظام عاقله  و در نظام حقوقی  نوشته  مثل مورد مسئولیت مدنی کارفرما نسبت به خسارت وارده از سوی کارگر  و نیز تئوری مسئولیت جبران خسارت نیابتی در نظام حقوقی کامن لا در قالب مسئولیت مدنی صاحب اتومبیل نسبت خسارات وارده از سوی راننده و یا صاحب مال نسبت به اعمال امین یکی از این موارد از توجه نظامهاست که مسئولیت جبران خسارت نیابتی ریشه در نظام کامن لا و مسئولیت ناشی از فعل غیر ریشه در نظام حقوق نوشته دارد که مبنای مسئولیت در نظام نوشته ناشی از انتساب تقصیر به شخص ثالث مسئول و در نظام کامن لا ناشی از فرض نیابت و قائم مقامی میباشد .هرچند در دهه های اخیر سیستمهای حقوق نوشته نیز بنوعی به عناصر مسئولیت نیابتی  توجه داشته اند ولی با ملاحظه سیستم حقوقی اسلام شاهد بهرمندی از قواعد هر دو تئوری در نهادهای متعدد حقوقی میباشیم .