مدیریت اثرات سوء زیست محیطی ناشی از معدن‌کاری با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره فازی (مطالعه موردی: منطقه معدنی چادرملو)

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 6، دوره 9، شماره 32، مهر 1394، صفحه 67-79   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

آرش ابراهیم ابادی^*

استادیار گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر.

چکیده

از مهم‌ترین اثرات سوء زیست‌محیطی ناشی از معدن‌کاری، تخریب منطقه معدنی حاصل از فعالیت‌های استخراجی و تحت تاثیر قرارگرفتن اکوسیستم منطقه است. وسعت زمین­های تحت تاثیر فعالیت­های معدن­کاری به­ویژه محل­های انباشت باطله نیز روز به‌روز افزایش می­یابد. درنتیجه مدیریت این اثرات و بازسازی زمین‌ها پس از معدن‌کاری، نقش مهمی در کاهش اثرات سوء زیست‌محیطی ایفا می‌کند. انتخاب گونه گیاهی مناسب و کاشت آن به‌منظور حفظ محیط زیست منطقه و بازسازی معدن از مهم‌ترین اقدامات در جهت محافظت از محیط منطقه معدن‌کاری شده است. در این راستا در این پژوهش به انتخاب گونه گیاهی برای بازسازی معدن سنگ آهن چادرملو یزد پرداخته شد. برای انتخاب گیاهان مناسب برای بازسازی معدن و کاشت گیاهان در این منطقه، ابتدا براساس نوع گیاهکاری، سازگاری گیاهان باشرایط اقلیمی و آب و هوا و خاک ناحیه، چند گونه گیاهی، انتخاب شد و سپس براساس معیارهای چشم­انداز منطقه، مقاومت در برابر بیماری و حشرات، قدرت و نحوه رشد، دسترسی به گونه گیاهی، بازدهی اقتصادی، حفاظت از خاک و ذخیره آب، جلوگیری از انواع آلودگی­ها، مناسب‌ترین گونه‌ها انتخاب شدند. ماتریس­های تصمیم­گیری بر اساس پرسشنامه­های اهمیت معیارها و گزینه­ها که توسط کارشناسان تکمیل گردیده، به دست آمدند و گونه­های گیاهی بر اساس عوامل ثانویه (معیارها)، با روش‌های TOPSIS فازی و AHP فازی، اولویت­بندی شدند. در نهایت، مناسب­ترین گونه­های گیاهی در محدوده معدن­کاری در هر دو روش، درمنه دشتی رتبه اول و سالسولای یزدی و انواع شور امتیازات تقریبا برابر و قیچ کمترین امتیاز را به‌دست آورده اند. در این پژوهش، نتایج یکسانی با هر دو روش به‌دست آمد.   

کلیدواژه‌ها

اثرات سوء زیست محیطی؛ فعالیت‌های معدن‌کاری؛ روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره؛ معدن چادرملو؛ درمنه دشتی