گردشگری پایدار در اکوسیستم تالاب ها ,مطالعه موردی: تالاب های شهرستان نقده

جغرافیای طبیعی

مقاله 7، دوره 8، شماره 30، اسفند 1394، صفحه 99-118   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

حسن اسماعیل زاده^{* 1}؛ شمسی صالح پور²؛ یعقوب اسماعیل زاده³

¹استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی،تهران، ایران

²کارشناسی ارشد جغرافیا و مدرس دانشگاه پیام نور

³کارشناس ارشد مهندسی شهرسازی دانشگاه گیلان. گیلان ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی گردشگری پایدار در اکوسیستم تالابها انجام شده است. بنابراین در راستای استفاده خردمندانه از تالابها لازم است به تعادل و توازنی رسید تا علاوه بر بهبود اقتصادی، موجودیت تالابها در گستره وسیع فعالیت های انسانی که از حفاظت مطلق تا دخالت مؤثر متفاوت است، تضمین شود. بر این اساس این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی، به روش پیمایشی با تهیه پرسشنامه از دیدگاه دو جامعه اجتماعات محلی و مسئولان مرتبط با گردشگری، سعی در ارزیابی گردشگری پایدار در اکوسیستم های تالابی را داشته است. برای این منظور، 230 نفر به روش کوکران، به عنوان حجم نمونه مردم محلی و تعداد 15 نفر از مسئولان تعیین و مورد پرسشگری قرار گرفته اند. در این پژوهش پس از تکمیل پرسشنامه اعتبار پایایی آنها با آلفای کرونباخ برای خانوارهای محلی برابر با 0.70و برای مسئولان 0.982محاسبه شده است. داده های جمع آوری شده با بهره گیری از نرم افزار SPSS و با استفاده از روشهای آماری همبستگی پیرسون، گاما، کندالb ، و c مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. بر اساس یافته های تحقیق، از مجموع 43 متغیر ابعاد اقتصادی ـ نهادی، اجتماعی ـ فرهنگی و اکولوژیکی ـ زیست محیطی مورد مطالعه گردشگری پایدار در اکوسیستم های تالابی، 38 متغیر از دیدگاه مردم و هر 43 متغیر، از دیدگاه مسئولان مورد تائید قرار گرفته اند. در عین حال با تحلیل نظرات دو دیدگاه، همگرایی(همسانی) در 38 متغیر و واگرایی(ناهمسانی) در 5 متغیر مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

گردشگری پایدار؛ اجتماعات محلی؛ شاخص های پایداری؛ تالاب؛ نقده

مراجع

-         اسماعیل زده، حسن. صرافی، مظفر. توکلی نیا، جمیله (1390). تحلیلی بر رویکردهای توسعه گردشگری. فصلنامه علوم محیطی. سال نهم. شماره دوم.

-         بهروزی راد، بهروز(1387). تالابهای ایران،سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، چاپ اول، تهران.

-         توکلی، مجید؛ پیروزی، فاطمه(1375). بررسی اکوسیستم تالاب های پل دختر، مجله آبزیان، سال7، شماره7، صص16-12.

-         دانه کار، افشین؛ اسدالهی، زهرا؛ علیزاده، افشین؛ جوانشیر، آرش(1391). طرح ریزی گردشگری متکی به طبیعت در تالاب چغاخور با استفاده از ارزیابی چند معیاره مکانی(SMCE)، نشریه محیط زیست طبیعی،مجله منابع طبیعی ایران، دوره 65، شماره1،صص66-53.

-         رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود؛ پورطاهری، مهدی(1389). فرآیند بومی سازی شاخص های توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران، فصلنامه پژوهش های روستایی، شماره4، صص41-1.

-         رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود؛ پورطاهری، مهدی(1390). ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی ـ فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره14، صص38-1.

-         رحمانی،بیژن، شمس، مجید، حاتمی فر، ساناز(1389). امکان سنجی توسعه گردشگری در شهر ملایر با استفاده از  مدلSWOT  ، جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شماره3، صص25-13.

-         رضوانی، محمدرضا(1387)، توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران.

-         رمضانی، بهمن(1385). شناخت پتانسیل های اکوتوریستی آسایش زیست اقلیمی تالاب کیاکلایه لنگرود با روش اوانز، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 7.

-         شریف زاده، ابوالقاسم و همایون مرادی نژاد(1381)،توسعه پایدار و توریسم روستایی،ماهنامه جهاد، سال بیست و دوم، شماره249ـ 248.

-         جوزی، سیدعلی؛ مرادی مجد، نسرین؛ عبداللهی، هدی(1388). ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه بوالحسن دزفول به منظور استقرار کاربری گردشگری به روش تصمیم گیری چند معیاره، پژوهش های مجله علوم و فنون دریایی، شماره72، صص13-1.

-         ـ محمدی، سعید و همکاران(1387).توجه ویژه به تالابها و گردشگری. اولین کنفرانس بین المللی بحران آب زابل ـ دانشگاه زابل. پژوهشکده تالاب بین اللملی هامون.

-         نوری، غلام رضا.، مهدی نسب، مهدی(1389). بررسی قابلیت های اکولوژیکی و توسعه گردشگری دریاچه گهر بر اساس مدل SWOT ،فصلنامه علمی پژوهشی تالاب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، سال دوم، شماره 5  ، صص66ـ57

-         ضرغام، حمید،  حاجی محمدامینی،صمد( 1390). امکان سنجی خوشه گردشگری در شهر انزلی، مطالعات گردشگری، شماره 14.

-         کیانی، شهلا؛ دهزاد، بهروز؛ رجب زاده قطرمی، ابراهیم(1390)، مدیریت اکوتوریسم در تالاب میانگران با تعیین ارزش حفاظتی تالاب با استفاده رویکرد مناطق 6 گانهIUCN، فصلنامه تالاب، سال دوم، شماره 7، صص 70-65.

-         سینایی، وحید(1374).  توسعه پایدار و گردشگری، سیاسی و اقتصادی، شماره 95و96، صص 137-134.

-         شریف زاده، ابوالقاسم و همایون مرادی نژاد(1381)،توسعه پایدار و توریسم روستایی،ماهنامه جهاد، سال بیست و دوم، شماره249ـ 248.

-         قادری، اسماعیل(1382)، نقش گردشگری روستایی در توسعه پایدار، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، پایان نامه دکتری(گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی).