"عدالت محوری" و ضرورت انتقال مرکز خلافت از مدینه به کوفه (40-35 هـ ق)

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 2، دوره 6، شماره 22، فروردین 1390، صفحه 35-48

نویسنده

علی‌اکبر خدری‌زاده

استادیارگروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

چکیده

تغییر مرکز خلافت اسلامی از مدینه – نخستین مرکزیت حاکمیت اسلام – به شهر تازه تأسیس کوفه، یکی از رویدادهای مهم دوره‌ی خلافت حضرت علی^(ع) به شمار می‌آید که نقش موثری در شکل­گیری تحولات سیاسی سالهای ۳۵ تا ۴۰ هجری داشته است. این شهر که در سال ۱۷ هجری – مقارن با دوره‌ی خلافت عمر – به عنوان یک پایگاه نظامی و مرکز پشتیبانی به منظور تداوم جریان فتوحات اعراب بنیان نهاده شد، به تدریج با افزایش روند مهاجرت قبایل عرب به آنجا، به عنوان یک کانون مهم سیاسی در دوره‌ی خلافت علی^(ع) اثرگذار و حائز موقعیت ممتاز اجتماعی در راستای تحقق عدالت و مبارزه با اشرافیت جدید بوده است. بر این اساس، مقاله‌ی حاضر بر این باور است که، صرف نظر از علل جانبی ناشی از ضرورت‌های سیاسی دورۀ مورد بحث، هدف اصلی علی^(ع) از انتقال مرکز خلافت از مدینه به کوفه، ایجاد پایگاهی برای مبارزه با بقایای اشرافیت دوره عثمان و فراهم آوردن بستری مناسب برای تحقق عدالت اجتماعی بوده است.
 

کلیدواژه‌ها

تاریخ اسلام؛ خلافت؛ حضرت علی(ع)؛ مدینه؛ کوفه؛ عدالت محوری