طرح وجدال در داستان غریبه درشهر

مطالعات نقد ادبی

مقاله 1، دوره 10، شماره 39، شهریور 1394، صفحه 9-38   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد رنجبر¹؛ معصومه مولایی^{* 2}

¹استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

در این پژوهش رمان«غریبه در شهر » بر پایه نظریه‌های داستان‌نویسی ادوارد مورگان فورستر[1]،مورد بررسی قرار می‌گیرد و هدف ارزیابی توان نویسنده است در کاربرد ساختار صحیح طرح  ؛بدین منظور درابتدا به بیان خلاصه داستان پرداخته شده که ضمن آن مبارزات مردم آزادی خواه تبریز با قزاق های اشغالگر روس به نمایش گذارده شده است، سپس طرح کلی داستان و بخش‌های مختلف: شروع ،گره‌افکنی، جدال، تعلیق ، بحران ، نقطه اوج ،گره‌گشایی و پایان‌بندی با معیارهای خاص داستان‌نویسی مورد نظر بررسی و تبیین شده است؛همچنین در پایان مقاله طرح کلی داستان به صورت جدول جمع بندی و تحلیل شده است. در بخش جدال انواع جدال ها به صورت کمی و کیفی بررسی شده ونمودار درصد فراوانی انواع جدال ها در داستان مشخص شده است که 98 درصد جدال های را جدال جسمانی و اخلاقی تشکیل داده است و تنها دو درصد از جدال ها جدال عاطفی و جدال با طبیعت می باشد. حاصل تحقیق گویای آن است که نویسنده در بسیاری از موارد توانسته است به‌خوبی از عناصر تشکیل‌دهنده طرح استفاده کند و رمانی با معیارهای جدید داستان‌نویسی بپروراند.طرح کلی داستان پیچیده،خطی و بسته است ؛ شروع جذاب از آغاز داستان با معرفی شخصیت فرعی، کشمکش های جسمانی و اخلاقی شدید، تعلیق های پر رنگ و قوی ،بحران های تصاعدی، نقطه ی اوج تاثیر گذار ،گره گشایی منطقی و پایانی قوی،  تاثیر گذار همچنین قابل مقایسه با شروع آن از ویژگی هایی است که سبب می شود بتوان داستان غریبه در شهر را با معیار های داستان نویسی تطبیق داد.
این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی نوشته شده است.



[1]- Edward Morgan Forster                                             

کلیدواژه‌ها

غریبه در شهر؛ طرح؛ جدال؛ تبریز؛ روس؛ مشروطه

مراجع

اخوت، احمد.(1392 ). دستور زبان داستان ، چاپ اول، اصفهان: نشر فردا. 

اسکولز، رابرت.(۱۳۷۷). عناصر داستان، فرزانه طاهری،تهران: نشرمرکز.

براهنی، رضا.(۱۳۶۲). قصه‌نویسی، چاپ سوم، تهران: نشر نو.

بیشاب، لئونارد.(۱۳۸۲). درس‌هایی درباره داستان‌نویسی، محسن سلیمانی، چاپ سوم تهران: انتشارات سوره.

بیکهام، جک.ام.(1388 ). صحنه و ساختار در داستان، پریسا خسروی، چاپ اول، اهواز: رسش.

تروبی، جان.(1392).آناتومی داستان ، محمد گذرآبادی ، چاپ اول ،تهران: ساقی.

توبیاس، رونالد.(1392 ). بیست کهن الگوی پیرنگ‌، ابراهیم راه‌نشین، چاپ اول، تهران:  نشر ساقی. 

دیبل، انسن.(۱۳۹۱). طرح در داستان، مهرنوش طلایی، چاپ دوم، اهواز: نشر رسش.

دیپل، الیزابت.(۱۳۸۹). پیرنگ، مسعود جعفری، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز.

رحمانی، صمد.(۱۳۸۲). سیری در دنیای داستان و داستان‌نویسان، چاپ اول، نشر گلباد.

ساعدی،غلامحسین.(1369). غریبه در شهر، چاپ اول، تهران: انتشارات اسپرک.

سپانلو، محمدعلی.(۱۳۷۴). نویسندگان پیشرو ایران، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نگاه.

فایر، داین دات.(1387 ). فن رمان‌نویسی، محمد جواد فیروزی، چاپ اول،تهران: انتشارات نگاه

فورستر، ای. ام.(۱۳۸۴). جنبه‌های رمان، ابراهیم یونسی، چاپ پنجم ،تهران: انتشارات نگاه.

محمودیان، محمد رفیع.(1382 ). نظریه رمان و ویژگی‌های رمان فارسی، چاپ اول، تهران: فرزان.

مستور، مصطفی.(۱۳۹۱). مبانی داستان کوتاه، چاپ پنجم، تهران: انتشارات مرکز.

میر صادقی، جمال. (۱۳76). عناصرداستان ، چاپ سوم ،تهران: انتشارات علمی.

میرصادقی، میمنت (ذولقدر ). (1389 ) رمان‌های معاصر فارسی، کتاب اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر

نوبل،ویلیام. (1387 ) . تعلیق وکنش داستانی ، مهرنوش طلایی ، چاپ اول،اهواز: رسش. 

یونسی ، ابراهیم.(1369).هنر داستان نویسی، چاپ پنجم ،تهران:انتشارات نگاه.

رساله:

غفاری گوشه،زینب(1391).بررسی ومقایسه عنصر گفتگو ولحن در رمان "شب چراغ"از جمال میر صادقی و"غریبه در شهر" از غلامحسین ساعدی ،دانشکده ادبیات دانشگاه الزهرا.