نگاهی جامعه شناختی بر مقامات بدیع الزمان همدانی

مطالعات نقد ادبی

مقاله 6، دوره 10، شماره 39، شهریور 1394، صفحه 139-164   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کتایون فلاحی¹؛ حدیثه متولی^{* 2}

¹استاد یار دانشگاه ازاد اسلامی واحد گرمسار

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب

چکیده

ویژگی بارز ادبیات داستانی آن است که در ژرفنای خود بازگو کننده ی بسیاری از حقایق و اوضاع و احوال جامعه ایست که در بطن آن شکل گرفته است.لذا با نگاهی جامعه شناختی به این آثار، می توان دورنمایی کلّی از جوامعی که مولد این آثار بوده اند ترسیم نمود.از آن جا که مضمون مقامات همدانی(358ـ398 هجری) ریشه استوار و ژرفی در زندگی عمومی جامعه ی عصر عباسی دارد، در این مقاله بر آنیم تا با نگاهی جامعه شناختی به مقامات، به کنکاش در جامعه آن روزگار بپردازیم و سندی از اوضاع و احوال آن دوره برای تحلیل هر چه بهتر آثار هم عصر بدیع الزمان در اختیار قرار دهیم .

کلیدواژه‌ها

عصر عباسی؛ نقدجامعه شناختی؛ مقامات؛ بدیع الزمان همدانی

مراجع

ابن منظور.(1408). لسان العرب،جلد 8، ط3 ، بیروت: دارالجیل و دارلسان العرب.

الکک، ویکتور.(بی تا). بدیعیات الزّمان، ط1، بیروت: المطبعة الکاثولیکیة.

بشری، عبدالعزیز.( 1937). المختار، ط1، مصر: مطبعه المعارف.

ترجانی زاده،احمد.(1370).تاریخ ادبیات عرب ازدوره جاهلیت تاعصرحاضر،تبریز:دانشگاه آزاداسلامی.

جعفریان،رسول.(1385).تاریخ سیاسی اسلام، انتشارات انصاریان.

دستغیب، عبدالعلی.( 1387 ). در آینة نقد، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.

ذکاوتی قراگزلو، علیرضا.( 1364). بدیع الزمان همدانی و مقامات نویسی، چاپ اول، تهران، نشر اطلاعات.

زیدان،جرجی.( 1416). تاریخ آداب اللغه العربیه،جلد2، ط1،بیروت؛ دارالفکر.

سالم، جورج.(1997). دراسات فی الأدب، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.

ستوده، هدایت الله.( 1378 ). جامعه شناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.

ضیف،شوقی.(1956). الفنّ و مذاهبه فی النثّر العربی، ط2، بیروت: مکتبة الاندلس.

همو.(1427). العصر العباسی الاول، ط9، قاهره: دارالمعارف بمصر.

عبد الجلیل،ج.م.( 1363). تاریخ ادبیات عرب، ترجمه آ.آذرنوش، چاپ اول، تهران: امیر کبیر.

فاخوری، حنا.(1377). تاریخ الادب العربی، ط1،تهران: نشرتوس.

فرجاد، محمد حسین.(بی تا). مقدمه ای بر جامعه شناسی و سیر تحول و تکامل جامعه، تهران: بوعلی.

فرطوسی، عبدالهادی.(2007). تطور المناهج الإجتماعیه فی النقد الادبی ، بلاالطبع.

قدمیاری، کرم علی.(1384). سیمای فرهنگ عامه در مقامات بدیع الزمان همدانی، مجله متن پژوهی ادبی،شماره 23.              

همدانی، بدیع الزّمان.(1924). مقامات بدیع الزمان الهمذانی، شرح استاد محمدعبده، ط3، بیروت: المطبعة الکاثولیکیة.

همو.(1993). مقامات الهمذانی، بشرح و تنقیح علی بوملحم بیروت : دار الهلال.                         

همو.(1387). مقامات،ترجمه  سید حمید طبیبیان، تهران: نشر امیرکبیر.

یاغی، عبد الرحمن.(1969). رأى فى المقامات، ط1، بیروت: دار الکتاب.