جایگاه غیریت سازی در ایجاد پادگفتمان جنبش مشروطه و تاثیر آن بر توسعه سیاسی ایران

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 7، دوره 2، شماره 5، مهر 1394، صفحه 123-140   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی شیرخانی^{* 1}؛ داود سبزی²

¹دانشیار، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

²دانشجوی دکتری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

اوج تلاش برای ارائه یک گفتمان مدرن توسط ایرانیان، در عصر مشروطه اتفاق افتاد. هر چند دقایق وعناصر این گفتمان (تحدید قدرت پادشاه، آزادی وقانون) نه تنها در جامعه ایران هژمونیک نشد، بلکه از دل این گفتمان یک حکومت خودسر والیگارشیک به نام حکومت رضا شاه، ظهور نمود و رؤیای قانون خواهی ایرانیان که نقطه کانونی گفتمان مشروطه بود، در شب استبداد رضا شاهی به کابوسی دهشتناک بدل شد. این پژوهش به بررسی چگونگی شکل گیری پادگفتمان مشروطه و عوامل موثر درآن خواهد پرداخت و نشان داده خواهد شد چگونه پیش ساختارهای ذهنی نیروهای موثر در جنبش مشروطه به خلق هویت های بیگانه ای مبادرت می ورزند و مرزهای هویتی جدیدی در دل این جنبش شکل می گیرد و دال مرکزی این جنبش از حاکمیت قانون به مدرنیزاسیون و امنیت تحول پیدا می کند.همچنین نشان داده می دهیم چگونه غیریت سازی در دل نیروهای اجتماعی باعث عدم توسعه سیاسی و عدم تحولی معنادار در فرهنگ سیاسی جامعه می شود.روش به کار گرفته در این پژوهش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه است.

کلیدواژه‌ها

تحول گفتمانی؛ قانون گرایی؛ مشروطه استبداد

مراجع

1. آبادیان، حسین، اندیشه دینی و جنبش ضدرژی در ایران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۷۶
2. آبادیان؛ حسین،بحران مشروطیت در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۸۳.
3. آبراهامیان، یرواند (1389) ایران بین دو انقلاب، ترجمه‌ی احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی، چاپ شانزدهم.
4. آجودانی، ماشاءالله، مشروطه ایرانی،نشر اختران، چاپ نهم، 1387.
5. تاجیک، محمدرضا، گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1383.
6. تیلی، چالز، جنبشهای اجتماعی ۲۰۰۴-۱۷۶۸، علی مرشدی زاد، انتشارات دانشگاه امام صادق، 1385.
7. خوزانی، حسین،گفتمان مشروطه اسلامی، نشر گام نو،1387.
8. سبزی، داود، جایگاه کتاب تنبه الامه و تنزل المله علامه نائینی در اندیشه های آیت الله طالقانی با استفاده از روش انتقادی فرکلافت، مجموعه مقالات یکصدمین سالگرد تولد آیت الله طالقانی، 1390.
9. شمسی تا انقلاب اسلامی، ترجمه: احمد تدین، تهران، خدمات فرهنگی رسا، ۱۳۷۷
10. فراستخواه، مقصود، سرآغاز نو اندیشی معاصر دینی و غیردینی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1373.
11. فراهانی، محمد،کالبد شکافی توسعه در ایران، انتشارات پرسمان، چاپ اول، 1372.
12. فوران، جان، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰۰ میلادی مطابق ۸۷۹
13. هوارث، «نظریه گفتمان»، ترجمه علی اصغر سلطانی، فصلنامه علوم سیاسی، سال اول شماره دوم،1377.