مدل جهت گیری های استراتژیک شرکت و تاثیر آن بر عملکرد با نقش تعدیل کننده متغیرهای محیطی (مورد مطالعه: صنعت مواد غذایی ایران)

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 3، دوره 22، شماره 61، شهریور 1395، صفحه 55-76   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

زهره دهدشتی شاهرخ^{* 1}؛ نادر مظلومی¹؛ محمد تقی تقی فرد²؛ حسن بیابانی³

¹دانشیار مدیریت بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبایی

²دانشیار مدیریت صنعتی، دانشگاه علامه طباطبایی

³دانشجوی دکترای مدیریت بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مطالعات اخیر در ادبیات نظری بیانگر تاثیر هر یک از جهت­گیری­های استراتژیک بر عملکرد شرکت می­باشد. اما به اعتقاد پژوهشگران بررسی تاثیر جداگانه هر جهت­گیری بر عملکرد
نمی­تواند تصویر مناسبی از این ارتباط را نشان دهد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر همزمان جهت گیری­های بازار، برند و کارآفرینی بر عملکرد شرکت با در نظر گرفتن نقش تعدیل کننده متغیرهای محیطی (شدت رقابت و عدم اطمینان تقاضا) در صنعت مواد غذایی ایران می­باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی و با استفاده از استراتژی پیمایشی اجرا شده است. شرکت­های فعال در صنعت مواد غذایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و اعضای انجمن­های صنایع غذایی تهران برای تحقیق انتخاب شدند و در نهایت مدیران ارشد 103 شرکت پرسشنامه را تکمیل نمودند. روش تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار SmartPLS اجرا گردیده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که جهت­گیری­های کارآفرینی و برند بطور مستقیم با عملکرد شرکت در ارتباط می­باشند و بازارگرایی بطور غیر مستقیم و از طریق جهت­گیری کارآفرینی با عملکرد شرکت در ارتباط است. شدت رقابت و عدم اطمینان تقاضا تاثیر تعدیل کننده مثبتی بر رابطه جهت­گیری کارآفرینی و عملکرد شرکت داشته است و عدم اطمینان تقاضا رابطه برندگرایی و عملکرد شرکت را تعدیل می­نماید. همچنین شدت رقابت و عدم اطمینان تقاضا اثر تعدیل­کننده معنی­داری بر رابطه بازارگرایی و عملکرد شرکت نداشته است.

کلیدواژه‌ها

جهت‌گیری استراتژیک؛ بازارگرایی؛ برندگرایی؛ کارآفرینی محوری؛ تکنیک دلفی و تلاطم محیطی

مراجع

دهدشتی شاهرخ زهره، بیابانی حسن (1393)، طراحی مدل جهت گیری استراتژیک با رویکرد دلفی، پژوهش­های مدیریت راهبردی، دوره 20، شماره 54.

قاسمی پریا، درزیان عزیزی عبدالهادی (1392)، بررسی تاثیر برندگرایی بر عملکرد برند و عملکرد مالی شرکت در شرکت­های فعال در شهرک­های صنعتی اهواز، مجله مدیریت بازاریابی، شماره 18.

مدهوشی مهرداد، طیبی محمدرضا، دلاوری حمید رضا (1391)، تاثیر بازارگرایی و گرایش کارآفرینانه بر نوآوری در کسب و کارهای کوچک و متوسط، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 65.

داوری رضا، رضازاده آرش (1393)، مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS، تهران؛ انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ دوم.

Atuahene-Gima, K. and Ko, A, (2001), “An empirical investigation of the effect of market orientation and entrepreneurship orientation alignment on product innovation”, Organization Science, 12, pp. 54–74.

Baker, W.E. and Sinkula, J.M. (2009). The complementary effects of market orientation and entrepreneurial orientation on profitability in small businesses. Journal of Small Business Management, Vol.47, pp. 443–464.

Barney, J. B. (1991), “Firm Resources and Sustained Competitive Advantage”, Journal of Management, Vol.17 , No.1 , pp.99–120.

Benito, O.S., Benito, G.J and Gallego, P.A., (2009), “Role of entrepreneurship and market orientation in firms’success”, European Journal of Marketing, Vol. 43 No. 3/4

Bhuian, S.N., Menguc, B. and Bell, S.J. (2005), “Just entrepreneurial enough: the moderating effect of entrepreneurship on the relationship between market orientation and performance”, Journal of Business Research, 58, pp. 9–17.

Bridson, K., Evans, J. (2004), “The secret to a fashion advantage is brand orientation”, International Journal of  Retail and Distribution Management, vol.32 , No.8 pp. 403–411

11. Covin JG, Slevin D (1989). “Strategic management of small firms in hostile and benign environments”, Strategic Management Journal, Vol. 10, No.1, pp.75–87

12. Evans , J. , Bridson, K. and Rentschler, R. (2011), “Manifestation of brand orientation in museums : An exploratory study”, American Marketing Association.

13. Ewing, M.T., Napoli, J. (2005), “Developing and validating a multidimensional nonprofit brand orientation scale”, Journal of Business Research, Vol.58 , No.6, pp. 841–853.

14. Gatignon, H. and Xuereb, J.M. (1997), “Strategic orientation of the firm and new product performance”, Journal of Marketing Research, Vol.34 , pp. 77–90.

15. Gromark, J. and Melin, F. (2011), “The underlying dimensions of brand orientation and its impact on financial performance”, Journal of Brand Management ,Vol. 18, N.6, pp.394–410

16. Gupta, V. K. and Gupta, A. (2015), “Relationship between entrepreneurial orientation and firm performance in large organizations over time”, Journal International Enterprenuership , No.13, pp. 7-27

17. Hakala, H. (2011), “Strategic Orientations in Management Literature: Three Approaches to Understanding the Interaction between Market, Technology, Entrepreneurial and Learning Orientations”, International Journal of Management Reviews, Vol.13 , pp.199–217

18. Hankinson, P. (2001), “Brand orientation in the top 500 fundraising charities in the UK”, Journal of Production and Brand Management, Vol.10 , No.6 , pp.346–60.

19. Hirvonen S. and Laukkanen T. (2013), “Brand orientation in small firms: an empirical test of the impact on brand Performance”, Journal of Strategic Marketing .

20. Jaworski, B. and Kohli, A. (1993), “Market orientation: antecedents and consequences”, Journal of Marketing, Vol.57, pp. 53–70.

21. Jaworski B.J.,Kohli A.K. (1996). Market orientation: review, refinement, and roadmap. Journal of Market-Focused Management , Vol.1, pp.119-135

22. Kohli, A.K. and Jaworski, B.J. (1990), “Market orientation: the construct, research propositions, and managerial implications”, Journal of Marketing, Vol.54 , pp. 1–18.

23. Li, Y., Zhao, Y., Tan, J. and Liu, Y. (2008). Moderating effects of entrepreneurial orientation on market orientation–performance linkage: evidence from Chinese small firms. Journal of Small Business Management, Vol.46, pp. 113–133.

Lonial, S. E and Carter, R.E.,(2013), “The Impact of Organizational Orientations on Medium and small Firm Performance:A Resource-Based Perspective”, Journal of Small Business Management, pp. 1-20

Lumpkin, G.T. and Dess, G.G. (1996), “Clarifying the entrepreneurial orientation construct and linking it to performance”, Academy of Management Review, Vol.21, pp. 135–172.

Matsuno Ken , Mentzer John T., Rentz Joseph O. (2005), “A conceptual and empirical comparison of the three market orientation”, Journal of Business Research, Vol. 58, pp.1-8

 Morgan, R.E. and Strong, C.A. (2003), “Business performance and dimensions of strategic orientation”, Journal of Business Research, Vol. 56, pp. 163– 176

28. Mulyanegara, R.c.(2011), “The relationship between market orientation, brand orientation and perceived benefits in the non-profit sector: a customerperceived paradigm”, Journal of Strategic Marketing , Vol. 19, No. 5, pp. 429–441

Napoli, J. (2006), “The Impact of Nonprofit Brand Orientation on Organisational Performance”, Journal of Marketing Management, Vol. 22 , pp.673-694.

 Narver, J. and Slater, S. (1990), “The effect of a market orientation on business profitability”, Journal of Marketing, Vol.54, pp. 20–35.

Narver J.C., Slater S.F.,Tietje B., (1998), “Creating a market orientation”, Journal of Market-Focused Management , Vol.2 , pp. 241-255.

Pelham, A. M. (2000), “Market Orientation and Other Potential Influences on Performance in Small and Medium-Sized Manufacturing Firms”, Journal of Small Business Management, Vol.38, No.1, pp.48–67.

Reid M., Luxton S. , and Mavondo F. (2005), “The Relationship between integrated marketing communication , market orientation and brand orientation”, Journal of Advertising , Vol.34 , No.4, pp.11-23

Rauch A, Wiklund J, Lumpkin GT, Frese M (2009), “Entrepreneurial orientation and business performance: an assessment of past research and suggestions for the future”, Entrep Theory Pract, Vol.33, No.3, pp.761–787

Slater, S.F. and Narver, J.C. (1995). Market orientation and the learning organization. Journal of Marketing, No.59, pp. 63–74.

Urde ,M. (1999), “Brand orientation : A mindset for building barand into strategic resources”, Journal of Markeing Management, No.15 , pp. 117-133.

Wong, H.Y. and Merrilees B. (2005), “A Brand Orientation Typology for SMEs: A Case Research Approach”, Journal of Product and Brand Management,Vol.14 , No.3, pp. 155–62.

Wong, H.Y. and Merrilees B. (2008), “The performance benefits of being brand-orientated”, Journal of Product & Brand Management. Vol.17 , No.6 , pp. 372–383.

Zhou,K. Z. and Yim, C. K. and Tse D. K. (2005). The Effects of Strategic Orientations on Technology- and Market-Based Breakthrough Innovations. Journal of Marketing , Vol. 69 , pp. 42–60

Zhou, K. Z., J. J. Li, N. Zhou, and C. Su (2008),“Market Orientation, Job Satisfaction,Product Quality, and Firm Performance: Evidence from China”, Strategic Management Journal, 29(9), 985–1000