تحلیل داستان کوتاه شهری چون بهشت اثر سیمین دانشور

مطالعات نقد ادبی

مقاله 1، دوره 10، شماره 41، اسفند 1394، صفحه 9-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهوش قویمی¹؛ شهرزاد لاجوردی^{* 2}

¹استاد زبان وادبیات گروه فرانسه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات

²دانشجوی دکترای زبان وادبیات فرانسه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات

چکیده

«شهری چون بهشت»  داستان کوتاهی از یک مجموعه داستان با همین عنوان به قلم سیمین دانشور است. در این مقاله سعی نگارندگان براین امر استوار است که با بهره جستن از نظریه های بزرگان ساختارگرا و روایت شناسی چون ولادیمیرپروپ[1]، تزوتان تودورف[2] ، ژرار ژنت[3]  و نورتراپ فرای[4]  که بر بعد روایی متون ادبی متمرکز است ، با رویکرد نقد ساختارگرایانه  به تجزیه وتحلیل این داستان  کوتاه بپردازد. بنابراین  در این راستا به بررسی پیشگویه[5] ،عناصر پیرامتنی[6]، پسین گویه[7]، وپیرنگ[8]  آن می پردازیم.هم چنین از شگردهایی که نویسنده از آن بهره جسته تا در خواننده شوق خواندن و ادامه ی داستان را زنده سازد سخن به میان می آوریم و از حوزه ی واژگانی و معانی برای نیل به درونمایه های اصلی داستان با توجه به ابعاد فرهنگی و اجتماعی آن و نیز تصویرزن در جامعه که نویسنده در ذهن خواننده متبادر می سازد،بهره می جوییم. زن در حکم راوی  یا شنونده ی داستان ، آرزوهای شیرین و حقوق اجتماعی خود را که در زندگی واقعی از آن محروم است و نیز مشکلات اجتماعی و فرهنگی که با آن همواره دست به گریبان بوده وهست با توسل به داستان پردازی در شخصیت قهرمان های زن قصه متجلی می سازد.



[1]- Vladimir Propp


[2]- Tzvetan Todorov


[3]- Gérard Genette


[4]- Northrop Frye


[5]- Incipit


[6]- Paratextes


[7]- clôture


[8]- Plot

کلیدواژه‌ها

پیشگویه؛ پسین گویه؛ عناصر پیرامتنی؛ پیرنگ؛ میتوس تابستان؛ میتوس زمستان

مراجع

بالائی، کریستف.(1377). پیدایش رمان فارسی، مترجمان مهوش قویمی-نسرین خطاط، تهران: معین.

پاینده، حسین.(1389). داستان کوتاه در ایران، جلد 1، تهران : نیلوفر

تایسن، لُیس.(1387). نظریه های نقد ادبی معاصر، مترجمان مازیار حسین زاده و فاطمه حسینی، تهران: انتشارات نگاه امروز/ حکایت قلم نوین.

دادور، ایلمیرا.(1384). بررسی تطبیقی ساختار داستان کوتاه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.  دانشور، سیمین.(1381 ). شهری چون بهشت، چاپ 7، تهران: خوارزمی.

ریکور،پل.(1384). زمان و حکایت کتاب دوم، ترجمۀ مهشید نونهالی، تهران:گام نو.

قویمی ،مهوش.(1387). گذری بر داستان نویسی فارسی، تهران: نشر ثالث.

لاج،دیوید،وات،ایان،دیچز، دیوید.(1386). نظریه های رمان، ترجمه حسین پاینده، تهران: نیلوفر.                        

Genette, Gérard.(1972). Figures lll. paris : Seuil

Propp,Vladimir.(1965-1970). Morphologie du conte. traductions de Marguerite Derrida. Tzvetan Todorov et Claude Kahn. Paris : Seuil