تاثیرتاج پوشش، شیب و جهت دامنه بر استقرار زادآوری در جنگل‌های زاگرس(مطالعه موردی منطقه جنگلی بلوران، کوهدشت لرستان)

اکوسیستم های طبیعی ایران

مقاله 7، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 23، خرداد 1395، صفحه 69-81   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

کورش نظرپور فرد^{* 1}؛ مهدی ضرونی²؛ وحید اعتماد³؛ منوچهر نمیرانیان⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران کرج ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه ملایر

³استادیار دانشکده منابع طبیعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران کرج ایران

⁴استاد دانشکده منابع طبیعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران کرج ایران

چکیده

چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط بین تاج پوشش(در چهار طبقه5-1/1، 5/12- 1/5، 5/12- 25 و بیشتر از 25 درصد)، شیب (سه طبقه 30-0، 60-30 و بیش­تر از 60 درصد) و جهت دامنه (چهار طبقه­ی شمالی، جنوبی، شرقی و غربی) بر استقرار زادآوری (در سه طبقه ارتفاعی کم­تر از 5/0، 5/1-5/0 و بیش­تر از 5/1 متر و بر اساس مبدا دانه­زاد یا شاخه­زاد) در جنگل­های زاگرس است. به منظور بررسی زادآوری طبیعی در جنگل­های زاگرس، منطقه­ای به وسعت 200 هکتار از جنگلهای منطقه بلوران واقع در غرب شهرستان کوهدشت انتخاب شد. سپس تعداد 90 قطعه نمونه 10 آری( ابعاد50 ×20 متر) به صورت منظم تصادفی در عرصه پیاده شد. نتایج نشان داد که میزان زادآوری دانه زاد در منطقه بسیار کم می­باشد و بیشترین زادآوری برای گونه بلوط ایرانی دست آمد و بیشترین زادآوری مربوط به طبقه ارتفاعی کمتر از 0/5 متر بود. طبقه تاج پوشش 6/12 – 25 در مجموع بیشترین زادآوری را در منطقه داشت(13/65 درصد). شیب 30 – 60 درصد نیز بیشترین تعداد زادآوری­ گونه­ها را در ارتفاعات مختلف را به خود اختصاص داده است(59/73). بیشترن زادآوری گونه­های مختلف در جهت جنوبی بود و این جهت بیشترین میزان زادآوری را داشت. لازم است با انجام بررسی­های جامع, وضعیت تجدیدحیات طبیعی جنگل­های زاگرس در ارتباط با شرایط تبدیل بذور به زادآوری، استقرار زادآوری در شرایط مختلف فیزیوگرافیکی، اقلیمی و خاکی بررسی شود.

کلیدواژه‌ها

بلوران؛ تاج پوشش؛ جهت؛ زادآوری؛ زاگرس؛ شیب؛ کوهدشت

اصل مقاله

مقدمه

زادآوری طبیعی در جنگل­های بلوط غرب از مهم­ترین مسائل جنگل­شناسی، جنگل­داری و احیای جنگل­های بلوط زاگرس به شمار می­آید. جنگل­های بلوط غرب، از جمله اکوسیستم­هایی­اند که بر اثر دخالت عوامل غیرطبیعی و انسانی، تجدید­حیات آنها دچار اختلال شده و سبب سیر قهقرایی آن­ها گردیده است (سلیمانی و همکاران، 1387).

با توجه به شکل گرفتن تمدن­های کهن ایران باستان در جنگل­های زاگرس می­توان به اهمیت آن در معشیت مردم محلی از دیرباز پی برد (ذبیح­اللهی، 1391). مطالعات گرده­شناسی امروزه ثابت کرده است که قدمت بهره­برداری، چرای دام و تغییر کاربری اراضی در این جنگل­ها به 7000 سال قبل می­رسد (سامر، 2009)^[1]. این جنگل­ها، با وسعت پنج میلیون هکتار، امروزه جز جنگل­های تخریب یافته محسوب می­شوند و نزدیک به 40 درصد جنگل­های ایران را شامل می­شوند (ثاقب طالبی و همکاران، 1383). سازند بلوط، مهم­ترین و گسترده­ترین سازند جنگلی زاگرس می­باشد (جزیره­ای و ابراهیمی رستاقی، 1382). بلوط مهم­ترین عنصر رویشی در جنگلهای زاگرس می­باشد که در نقاط مختف رشته کوه زاگرس گونه­های مختلفی از آن وجود دارد. عوامل متعددی شرایط اکولوژیک این جنگلها را تحت تاثیر قرار داده است و باعث تغییر در ویژگی­های کیفی و کمی این جنگلها شده است. به طوری که در بسیاری از نقاط زادآوری طبیعی با مشکل مواجه شده است. مطالعه زاداوری درختان برای درک بهتر فرایندها و الگوهای احیا طبیعی جنگل بسیار ضروری می­باشد(مرنلندر و بروک^[2]، 2001). زادآوری طبیعی درختان ضامن تداوم حیات و پایداری دائمی جنگل است(براشرس و همکاران^[3]، 2004، کوچ و همکاران^[4]، 2010 ). عوامل مختلفی مانند اقلیم، شرایط خاکی، توپوگرافی و درصد تاج پوشش بر روی نحوه پراکنش پوشش گیاهی اثر می­گذارد که شناخت تاثیر هریک از این عوامل یاد شده بر روی زادآوری مدیران جنگل را به شناخت درست­تر در تصمیم­گیری­هایشان هدایت می­نماید (پوهلیک و همکاران^[5]، 2012). با توجه به اهمیت جنگل­های زاگرس، لزوم انجام مطالعات جامع در مورد وضعیت زادآوری دراین جنگل­ها ضروری می­باشد(فتاحی،1358؛ شاکری 1388).  در ارتباط با جهت و شیب و تاثیر آن بر استقرار زادآوری تاکنون مطالعات گسترده­ای صورت گرفته است. متین­خواه (1375) در مطالعه­ای بر روی گونه­ی بلوط ایرانی (Quercus brantii. var. Persica) در جنگل­های بلوط یاسوج به این نتیجه رسید که 56 درصد تجدیدحیات بلوط ایرانی در این منطقه به صورت شاخه­زاد می­باشد و بیش­ترین تجدید حیات در دامنه جنوب­غربی مشاهده گردید. پورهاشمی (1382) با مطالعه بر روی تجدیدحیات سه گونه­ی بلوط ایرانی، دارمازو (Q .infectoria) و ویول (Q. libani) در جنگل­های بلوط کردستان به این نتیجه رسید که میزان جست­دهی بلوط­ها در دامنه­های شمالی بیشتر بوده و با افزایش ارتفاع از سطح دریا، از تعداد جست­گروه­ها کاهش می­یابد. میرزایی (1386) در جنگل­های بلوط ایلام به این نتیجه رسید که زادآوری دانه­زاد بلوط ایرانی در دامنه­های شمالی و زادآوری شاخه­زاد در دامنه­های جنوبی و مناطقی با پوشش درختی تنک، بیشتر است. در این راستا صادقی و همکاران(1390) در مطالعه خود به بررسی تاثیر تاج­پوشش، شیب و جهت در جنگل­های دوویسه مریوان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که میزان زاداوری با تاج پوشش، شیب وجهت رابطه معنی­داری دارد و این عوامل در میزان زادآوری تاثیرگذار می­باشند.

هدف از این مطالعه بررسی وضعیت زادآوری طبیعی، با توجه به مبدا، ارتفاع و نوع گونه زادآوری و در ارتباط با تاج پوشش،شیب و جهت دامنه در جنگل­های زاگرس می­باشد. نظر به اهمیت تجدیدحیات طبیعی در تضمین آینده جنگل و استمرار آن، مطالعه این موضوع در مورد گونه­های اصلی جنگل­های بلوط زاگرس، برای بدست آوردن اطلاعاتی در مورد زادآوری طبیعی اهمیت زیادی دارد.

 

مواد و روش­ها

- منطقه مورد مطالعه

منطقه جنگلی بلوران در 25 کیلومتری جنوب غربی شهرستان کوهدشت در مسیر غربی جاده پلدختر به اسلام آباد غرب واقع شده است. ارتفاع آن از 1400 متری از سطح دریا شروع و تا 1600 متری از سطح دریا امتداد دارد.  از نظر آب و هوایی و براساس نمایه اقلیمی آمبرژه این منطقه دارای آب و هوای مدیترانه­ای سرد بوده و میانگین بارندگی آن حدود 580 میلی­متر و میانگین دمای سالیانه 18 درجه سانتی­گراد می­باشد. تیپ غالب پوشش گیاهی منطقه تیپ بلوط ایرانی می­باشد که عناصر درختی و درختچه­ای دیگر ازجمله زالزالک، کیکم، بادام نیز در منطقه حضور دارند.

 

 

 

شکل 1- موقعیت منطقه مورد مطالعه در استان لرستان

 

- روش پژوهش

نمونه­برداری به صورت تصادفی- سیستماتیک انجام گرفت که تعداد 90 قطعه نمونه مستطیلی شکل با ابعاد 1000 متر مربع برداشت شدند. تعداد زادآوری با توجه به مبدأ (دانه­زاد یا شاخه­زاد)، ارتفاع­شان (طبقات ارتفاعی کم­تر از 5/0متر، بین 5/0 تا 5/1 متر و بیش­تر از 5/1متر) و گونه و همچنین میزان پوشش تاجی در هر قطعه نمونه اندازه­گیری شدند.

 برای هر قطعه نمونه، بر اساس میزان درصد تاج­پوشش درختی، گونه غالب آن پلات مشخص شد. به دلیل عدم تغییرات زیاد ارتفاع از سطح دریا، تنها شیب و جهت دامنه به عنوان عوامل فیزیوگرافیک مورد بررسی قرار گرفت(بروک و مرنلندر^[6]، 2001). برای تعیین شیب و جهت هر قطعه نمونه، در مرکز هر قطعه نمونه قرار گرفته و شیب غالب و جهت جغرافیایی ثبت شدند. منطقه مورد پژوهش بر اساس شیب به سه طبقه 0 تا 30 درصد، 30 تا 60 درصد و بیش­تر از 60 درصد(آلیاس و همکاران^[7]، 2010) و چهار جهت جغرافیایی اصلی(شمالی، جنوبی، غربی و شرقی) تقسیم­بندی شد (سلیمانی و همکاران، 1387). جهت ایجاد ارتباط بین طبقات شیب و جهت با طبقات ارتفاع تجدیدحیات­ها، از تحلیل جداول توافقی^[8] استفاده شد.

نتایج

بر اساس نتایج به دست آمده، گونه غالب درختی در منطقه، بلوط ایرانی می­باشد. میزان زادآوری دانه­زاد برای گونه­های مختلف بسیار کم بود. بیش­ترین زادآوری در مقایسه با سایر گونه­ها، مربوط به گونه بلوط ایرانی(98/88 درصد) و کم­ترین آن برای گونه انجیر(25/0 درصد) به دست آمد.

-         ارتباط بین تاج پوشش و زادآوری

وضعیت زادآوری گونه­های مختلف موجود در منطقه از نظر تعداد، مبدأ و ارتفاع زادآوری در هر یک از طبقات تاج پوشش مورد بررسی قرار گرفت (جدول 1). نتایج نشان داد که بیشترین زادآوری مربوط به گونه بلوط ایرانی( 98/88درصد) می­باشد و گونه­های زالزالک(7/7 درصد)، راناس(57/2 درصد) وکمترین زادآوری برای گونه­های کیکم و انجیر به دست آمد. طبقه تاج پوشش 6/12 – 25 در مجموع بیشترین زادآوری را در منطقه داشت(93/66 درصد) و مبدا زادآوری­های موجود در این طبقه بیشتر شاخه زاد بود و گونه راناس بیشترین زادآوری را در طبقه تاج پوشش 1/5– 5/12 و با مبدأ شاخه­زاد داشت. طبقه تاج پوشش 1 – 5 کمترین میزان زادآوری را داشت(35/4 درصد). بیشتر زادآوری­های موجود در منطقه ارتفاع کمتر از 5/0 متر را داشتند (13/65 درصد) و میزان زادآوری در طبقه ارتفاعی بیشتر از 5/1 متر کمترین تعداد زادآوری را داشت( 5/0 درصد).

 

 

جدول 1 – تعداد زادآوری براساس سه طبقه ارتفاعی و با توجه به مبدأ جنسی(دانه­زاد) و غیرجنسی(شاخه­زاد) در چهار طبقه درصد تاج پوشش درختی در قطعه نمونه

زادآوری هر گونه		ارتفاع زادآوری(طبقات ارتفاعیm)	طبقات تاج پوشش(درصد)
			1 - 5	1/5– 5/12	6/12-25	25<	درصد کل
تعداد زادآوری بلوط ایرانی	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	1	29	13	02/11
		5/0-5/1	0	0	6	0	53/1
		5/1<	0	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	1	23	140	21	43/47
		5/0-5/1	12	21	65	13	5/28
		5/1<	0	0	2	0	5/0
تعداد زادآوری زالزالک	مبدا دانه­زاد	5/0>	1	0	10	2	36/3
		5/0-5/1	0	0	6	1	80/1
		5/1<	0	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	1	0	2	0	77/0
		5/0-5/1	0	0	1	2	77/0
		5/1<	0	0	0	0	0
تعداد زادآوری بادام	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	2	5/0
		5/0-5/1	0	0	0	2	5/0
		5/1<	0	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0	0
تعداد زادآوری کیکم	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	2	5/0
		5/1<	0	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0	0
تعداد زادآوری راناس	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	2	5	0	0	80/1
		5/0-5/1	0	3	0	0	77/0
		5/1<	0	0	0	0	0
تعداد زادآوری انجیر	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0	1	25/0
		5/0-5/1	0	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0	0
درصد کل			35/4	59/13	93/66	13/15	100

 

 

- نتایج مربوط به ارتباط بین طبقات شیب و زادآوری

نتایج بررسی تعداد زادآوری گونه­های مختلف، در ارتباط با مبدا آن و در ارتفاع­های مختلف، در سه طبقه شیب در جدول 2 آمده است که بیش­ترین زادآوری­ها برای چهار گونه، برای طبقه شیب 30 تا 60 درصد به دست آمد (59/73 درصد). هم­چنین کم­ترین زادآوری­ها مربوط به طبقه شیب 0 تا 30 درصد می­باشد(03/11 درصد). بر اساس جدول 2، در طبقات شیب بیش­ترین حضور زادآوری­های دارای ارتفاع کمتر از 5/0متری بودند.

 

 

 

 

جدول 2 - تعداد زادآوری براساس سه طبقه ارتفاعی و با توجه به مبدأ جنسی(دانه­زاد) و غیرجنسی(شاخه­زاد) در سه طبقه شیب در قطعه نمونه

زادآوری هر گونه		ارتفاع زادآوری(طبقات ارتفاعیm)
			0 - 30	30–60	60<
تعداد زادآوری بلوط ایرانی	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	35	8
		5/0-5/1	0	6	0
		5/1<	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	23	135	27
		5/0-5/1	16	78	17
		5/1<	0	2	0
تعداد زادآوری زالزالک	مبدا دانه­زاد	5/0>	2	9	2
		5/0-5/1	0	6	1
		5/1<	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	3	0
		5/0-5/1	0	3	0
		5/1<	0	0	0
تعداد زادآوری بادام	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	2
		5/0-5/1	0	0	2
		5/1<	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0
		5/1<	0	0	0
تعداد زادآوری کیکم	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0
		5/0-5/1	0	2	0
		5/1<	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0
		5/1<	0	0	0
تعداد زادآوری راناس	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0
		5/1<	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	2	5	0
		5/0-5/1	0	3	0
		5/1<	0	0	0
تعداد زادآوری انجیر	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0
		5/1<	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	1
		5/0-5/1	0	0	0
		5/1<	0	0	0
درصد کل			03/11	59/73	38/15

 

 

- نتایج مربوط به ارتباط بین جهت و زادآوری

 جدول (4) نتایج بررسی تعداد زادآوری گونه­های مختلف، در ارتباط با مبدا آن و در ارتفاع­

 

 

 

های مختلف را برای چهار جهت اصلی جغرافیایی نشان می­دهد که بیش­ترین زادآوری­ها در مجموع برای جهت جنوبی به دست آمد.

(84/63 درصد از مجموع زادآوری­ها) بلوط ایرانی بیشترین تعداد زاذآوری را در جهت جنوبی و با مبدأ شاخه­زاد داشت. در تمامی جهات جغرافیایی، بیش­ترین حضور به زادآوری­های به ارتفاع کم­تر از 5/0 متری مربوط است.

 

 

جدول 3 - تعداد زادآوری براساس سه طبقه ارتفاعی و با توجه به مبدأ جنسی(دانه­زاد) و غیرجنسی(شاخه­زاد) در چهار جهت اصلی در قطعه نمونه

زادآوری هر گونه		ارتفاع زادآوری(طبقات ارتفاعیm)	جهت­های جغرافیایی
			غربی	شرقی	جنوبی	شمالی
تعداد زادآوری بلوط ایرانی	مبدا دانه­زاد	5/0>	3	6	21	13
		5/0-5/1	0	0	6	0
		5/1<	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	6	29	125	25
		5/0-5/1	12	21	65	13
		5/1<	0	0	2	0
تعداد زادآوری زالزالک	مبدا دانه­زاد	5/0>	1	2	8	2
		5/0-5/1	1	0	5	1
		5/1<	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	1	0	2	0
		5/0-5/1	0	0	2	1
		5/1<	0	0	0	0
تعداد زادآوری بادام	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	2	0
		5/0-5/1	0	0	2	0
		5/1<	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0
تعداد زادآوری کیکم	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	2	0
		5/1<	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0
تعداد زادآوری راناس	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	2	1	4	0
		5/0-5/1	0	0	3	0
		5/1<	0	0	0	0
تعداد زادآوری انجیر	مبدا دانه­زاد	5/0>	0	0	0	0
		5/0-5/1	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0
	مبدا شاخه­زاد	5/0>	0	0	0	1
		5/0-5/1	0	0	0	0
		5/1<	0	0	0	0
درصد کل			67/6	13/15	84/63	36/14

 

 

بحث و نتیجه­گیری

براساس نتایج حاصل از این تحقیق می­توان گفت که تعداد زادآوری بسته به گونه، مبدأ و ارتفاع نهال متفاوت بوده است. مثلا" تعداد زادآوری دانه­زاد برای تمامی گونه­ها در مقایسه با مبدأ شاخه­زاد بسیار کم به دست آمد. این مسئله به­دلیل شرایط مدیریت سنتی  موجود در منطقه است که نحوه برداشت چوب از جنگل در درازمدت و چرای دام باعث سوق دادن جنگل به سمت شاخه­زاد شده است (پورهاشمی، 1382؛ بصیری، 1382؛ غضنفری^[9]،2004). قسمت عمده جنگل فاقد تجدیدحیات دانه­زاد است (کم­تر از یک درصد) و همین تعداد زادآوری دانه­زاد از گونه­ها نیز تنها درنواحی صعب­العبور و لابلای تخته­سنگ­ها مستقر شده بودند که طبیعتا دسترسی دام و انسان به این مناطق کم­تر می­باشد؛ که همسو با پژوهش پورهاشمی (1382) در این منطقه می­باشد.

بیش­ترین زادآوری متعلق به بلوط ایرانی است. وقتی گونه غالب درختی منطقه بلوط ایرانی می­باشد، گواه آن خواهد بود که بالاترین میزان زادآوری را به خود اختصاص دهد. بیش­ترین تعداد زادآوری­ها جدا از گونه، مربوط به طبقه ارتفاعی کم­تر از 5/0 متر به دست آمد. معمولا هر چه نهال کوچک­تر و در ابتدای استقرار باشد طبیعتا از تعداد بیش­تری برخوردار خواهد بود تا زمانی که نهال­ها بزرگ­تر شده و مراحل بعدی استقرار را طی می­کنند.

شیب میانه 60-30 درصد بیش­ترین تعداد نهال بیش­تر گونه­ها در ارتفاع­های مختلف را در خود جای داد. سلیمانی و همکاران (1387) و متین­خواه (1375) در مطالعات خود نشان دادند که تأثیر شیب روی تعداد زادآوری گونه­های درختی موجود در زاگرس معنی­دار است و در طبقات شیب زیادتر تعداد زادآوری کم می­شود. مطالعه حاضر نشان داد که در طبقات شیب بالاتر، نهال­های با ارتفاع کوچک­تر، بیش­تر مستقر شده­اند. بصیری (1382) در مطالعه­ای روی تجدیدحیات گونه­های درختی منطقه کردستان حضور نهال­های با ارتفاع کم­تر از 5/0 متر را در موقعیت شیب­های بالا تأیید کرده است.

تمام گونه­ها در جهتای مختلف دارایی زادآوری بودند ولی بیشترین تعداد زادآوری برای گونه­های مختلف مربوط به  جهت جنوبی بود. ارتباط بین جهات جغرافیایی و تعداد زادآوری در برخی مطالعات منطقه­ای غرب کشور به اثبات رسیده است (متین­خواه، 1375؛ بصیری، 1382؛ سلیمانی و همکاران، 1387). با توجه به اینکه تیپ بلوط ایرانی در جهات جنوبی زاگرس بیش­ترین پراکندگی را دارد (فتاحی، 1358)؛ بنابراین موضوع زیاد بودن زادآوری این گونه در جهت جنوبی منطقی به نظر می­رسد.

گلازنی، قطع بی­رویه درختان برای تأمین چوب­سوخت، چرای بی­رویه دام، زادآوری دانه­زاد نزدیک به صفر، تغییر اقلیم، تغییر شرایط اکولوژیکی در اثر مداخلات انسانی از جمله مهم­ترین عواملی هستند که باعث تغییر فرم جنگل­های زاگرس به صورت شاخه­زاد شده و از نظر کمی سطح این جنگل­ها روز به روز کاهش می­یابد (نوشادی، 1391؛ غضنفری و همکاران^[10]،2004). مرور منابع در مورد خاک، ضعف آن را به­عنوان عاملی کلیدی در استقرار زادآوری در زاگرس رد می­کند (هناره، 1384). به طورکلی میزان زادآوری دانه­زاد برای گونه­های مختلف بسیار کم به دست آمد. تنها تعداد کمی از گونه­ها دارای زادآوری دانه­زاد بودند. افزایش فرم شاخه­زاد در درازمدت می­تواند با حذف تدریجی گونه­هایی که توانایی زادآوری شاخه­زاد ندارند، همراه بوده و موجب کاهش تنوع­زیستی در این مناطق شوند (ذبیح­اللهی، 1391). در حال حاضر درختان بلوط جنگل­های زاگرس به صورت طبیعی بذردهی داشته ولی استقرار زادآوری به سختی صورت می­گیرد، لازم است با انجام بررسی های جامع، وضعیت تجدید حیات طبیعی این اکوسیستم­ها در ارتباط با شرایط تبدیل بذور به زادآوری، استقرار زادآوری در شرایط مختلف فیزیوگرافیکی، اقلیمی و خاکی، هم­چنین نحوه زنده­مانی زادآوری­ها در ارتفاع­های مختلف بررسی شود.

 

---

[1] Summer

[2] Merrenlender  and Broke

[3] Brashears et al

[4] Koch et al

[5] Puhlick et al

[6] Brooks and Merenlender

[7] Alias et al

[8] Contingency table analysis

[9] Ghazanfari et al

[10]- Ghazanfari et al

مراجع

Refrences

 

1-      Basiri.R (2004). ecological study  on Vy-Vl (Quercus libani Oliv) growing area Using environmental factors in Marivan. A thesis for PhD degree in forestry, university of tarbiat modarres, noor branch.

2-      Poorhashemi.M, (2004). Study on natural regeneration of oak species in Marivan forests. A thesis submitted for PHD  in forestry. faculty of natural resources, university of Tehran .

3-      Sagheb talebi. K, Sajedi.T & Yazdian,F (2005). Alook at irans forests. Research Institute of forests, and ranglands.

4-      Jazirehei.M.H, Ebrahimi rastaghi.M, (2004). Silviculture in zagros. University of Tehran  publications.

5-      Zabihollahi.S, (2013) Spatial patterns and horizontal and vertical structure Jngl‌Hay northern Zagros (Case study : Hoare - Khul Bane ). Thesis submitted for graduate degree in forestry, faculty of natural resources, university of Tehran , karaj.

6-      Soleymani.N, Dargahi.D,Poorhashemi.m & Amiri.M ( 2009). Effects of physiographical factors on oak sprout-clumps structure in Baba-Kooseh forest; Kermanshah province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research Vol. 16 No. 3, 2009.

7-      Alias, S., L. Bianchi, G., Calamini, E., Gregori, S., 2010. Shrub facilitation of Quercus ilex and Quercus pubescens regeneration in a wooded pasture in central Sardinia (Italy). iForest. 3: 16-22.

8-   Mirzaei.J, Akbarinia.M, Hoseini.S.M, Tabari.M, Jalali,G.(2008) . Comparing the density of natural regeneration of woody species in relation to physiographic and soil factors in the Zagros forest, Case Study : Arqhavan  protected area in the north of Ilam. Ressearch and development, no 20(4).16-23

9-      Matinkhah.h(1997). Study of oak regeneration in Yasouj forests.thesis submitted for graduate degree in forestry, faculty of natural resources, university of tarbiat modaress.

10-  Fattahi.M,( 1980). Silvic survey of  borage forests. Thesis submitted for graduate degree in forestry, faculty of natural resources , university of Tehran.

11-  Marvi mohajer.M.M, (2006). Silvicis and silviculture. University of Tehran publication.

12-  Noshadi.H.(2013). the relationship between  iranian oak wilt and physiographic factors such  as slope, direction and altitude in central Zagros (Case Study : Ilam Oak forests). Thesis submitted for graduate degree in forestry. Faculty ofnatural science . university of tehran.

13-  Hanare.A. ( 2006) Evaluation of forest to help sustain permanent sample plots And provide practical approaches in forest management. Thesis for graduate degree in forestry, faculty of  natural science , university of  tehran

14-  Brooks, C.N., Merenlender, A.M., 2001. Determining the pattern of oak woodland regeneration for a cleared watershed in Northwest California: a necessary first step for restoration. Restoration Ecology. 9(1): 1-12.

15-  Ghazanfari, H., Namirania, M., Sobhani H., Marvi-Mohadjer, M.R., 2004. Traditional Forest Management and Its Application to Encourage Public Participation for Sustainable Forest Management in the Northern Zagros Mountains of Kurdistan Province, Iran. Scandinavian Journal of Forest Research. 19(4): 65-71.

16-  Djamali, M., J.L. De Beaulieu, N.F. Miller. V. Andrieu-Ponel. P. Ponel. R. Lak. N. Sadeddin. H. Akhani. H. Fazeli. 2009. Vegetation History of the SE Section of the Zagros Mountains During the Last Five Millennia; a Pollen Record from the Maharlou Lake, Fars Province, Iran. Vegetation History and Archaeobotany. 18: 123-136.

17-  Summer, W.M. 1990. An Archaeological Estimate of Population Trends Since 6000 B.C. in the Kur River Basin, Fars Province, Iran, in South Asian Archaeology, ed. M. Taddei, Rome: Istituto Italiano per il Medio ed Estremo Oriente, pp. 1–16.

18-  Brooks, C.N. and A.M. Merenlender. 2001. Determining the pattern of oak woodland regeneration for a cleared watershed in Northwest California: a necessary first step for restoration. Restoration Ecology, 9(1): 1-12.

19-  Brashears, M.B. and M.A Fajvan. T.M. Schuler. 2004. An assessment of canopy stratification and tree species diversity following clear cutting in central Appalachian hardwood. Forest Sciences, 50: 54-64.

20-  Puhlick, J.,J. and D.C. Laughlin. M.M. Moore. 2012. Factors influencing ponderosa pine regeneration in the southwestern USA. Forest Ecology and Management, 264: 10-19.