آسیب شناسی تحولات عوامل موجهه جرم در نظام کیفری ایران در پرتو آموزه های فقهی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 4، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 22، اسفند 1393، صفحه 77-96   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

آسیب شناسی تحولات عوامل موجهه جرم در نظام کیفری ایران در پرتو آموزه های فقهی
فریبا علیزاده[1]
چکیده
قبل و بعد از وقوع جرم ممکن است وقایعی اتفاق افتد که بر ساختار جرم تأثیرگذار باشد. برای تحقق یک جرم محقق شدن سه عنصر که عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی است ضروری است. علل و عواملی وجود دارند که باعث موجه شدن جرم می شوند و مجازات آن را زایل می کنند. عوامل موجهه جرم به شرایطی عینی اطلاق می شود که به عمل مجرمانه صورتی موجهه می دهند یا آن را مباح می سازند و در مقابل این عوامل، عوامل رافع مسئولیت کیفری به شرایط شخصی و ذهنی مرتکب گفته می شود که با وجود وقوع جرم، موجب رفع مسئولیت کیفری از فاعل آن می شوند، صرف نظر از اینکه هم عوامل موجهه و هم عوامل رافع مسئولیت کیفری، در صورت احراز، مانع مجازات متهم می شوند. این دو از جهت قابلیت اعمال، اقدامات تأمینی و تربیتی، مسئولیت مدنی متهم، دفاع در برابر متهم، قابلیت مجازات شرکا و معاونان جرم، بار اثبات و آیین دادرسی، تفاوت هایی با هم دارند. هدف از این تحقیق که به روش کتابخانه ای صورت گرفته است  بررسی جایگاه عوامل موجه جرم با توجه به آموزه های فقهی در قانون مجازات مصوب سال 1392 می باشد.این قانون بر خلاف قانون سابق با اختصاص بخشی مجزا به شرایط و موانع مسئولیت کیفری،صرف نظر از تفکیک عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری پرداخته است که روی این اصل مقنن هردو تأسیس حقوقی را در هم ادغام نموده است و عوامل موجّه جرم جایگاه مشخصی ندارد.
کلمات کلیدی: علل موجه جرم، علل رافع مسئولیت کیفری، مسئولیت،جرم



[1] -