بررسی ارتباط متقابل باد صد و بیست روزه سیستان و بادهای شرق خراسان

جغرافیای طبیعی

مقاله 2، دوره 9، شماره 31، خرداد 1395، صفحه 19-37   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

محمود خسروی^{* 1}؛ عباس مفیدی²؛ رویا پورکریم برابادی³

¹دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان -ایران

²استاد یار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه فردوسی- مشهد -ایران

³کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی(اقلیم شناسی)، دانشگاه سیستان و بلوچستان-ایران

چکیده

در این پژوهش به منظور بررسی ارتباط بین بادهای شرق خراسان و باد صد و بیست روزه سیستان از داده های داده­های ایستگاه­های سینوپتیک (خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان) در طی دوره آماری2011-2000 استفاده گردید.برای تحلیل­های همدیدی از نقشه­های ارتفاع ژئوپتانسیل سطح 850 هکتوپاسکال، جهت باد و تاوایی نسبی، برای 14 روز از شدیدترین بادهای ایستگاه مبنا(زابل) استفاده شده است.
نتایج نشان داد جهت بادها در منطقه خراسان، شمالی و تا رسیدن به منطقه­ی سیستان تغییر جهت داده و شمال غربی می­شود. این تغییر جهت تحت تأثیر عوامل توپوگرافی منطقه می­باشد. نقشه­های ارتفاع ژئوپتانسیل معرّف این هستند که هسته پرفشار واقع بر روی دریای خزر و کم­فشار پاکستان عامل اصلی به وجودآمدن بادهای صد و بیست روزه می­باشند و تقویت کم­فشار باعث تشدید بادها می­شود. نتایج  داده­های ایستگاهی نشان می­دهد که جهت بادها در  منطقه مورد مطالعه با هم تفاوت دارند این تفاوت نیز در داده­های جو بالا نیز مشاهده می­شود. در محاسبه ضریب همبستگی پیرسون مشخص شد که به صورت همزمان ایستگاه های قاین و تربت جام و با یک روز تاخیر ایستگاه کاشمر با ایستگاه زابل ارتباط دارند و با دو روز تاخیر هیچگونه ارتباطی بین ایستگاه ها مشاهده نگردید.
 

کلیدواژه‌ها

تحلیل همدیدی- شرق ایران- بادهای 120 روزه- ناحیه‌ی سیستان

مراجع

جهانبخش، سعید و معصومه رجبی(1388): مبانی جغرافیای طبیعی، انتشارات دانشگاه تبریز، چاپ اول.

حیدری­نسب، مهدی(1386): نقش باد در ایجاد لندفرمهای بادی منطقه سیستان، پایان نامه کارشناسی ارشد اقلیم­شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

خاک­سفیدی، عباس و نادر نورا و علی نجفی نژاد(1389): الگوی توزیع زمانی بارش در استان سیستان و بلوچستان، مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک، جلد هفدهم، شماره­ی اول، صص 50-49.

خسروی، محمود و محمد سلیقه(1384): اثرات اکولوژیکی و زیست محیطی باد­های 120 روزه سیستان، طرح پژوهشی، پژوهشکده علوم زمین و جغرافیا، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان، ص 2.

خسروی، محمود(1389): بررسی توزیع عمودی گرد و غبار ناشی از طوفان در خاورمیانه با استفاده از مدل NAAPS، کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، داتنشگاه سیستان و بلوچستان، فروردین 1389.

زمردیان،محمدجعفر(1381):ژئومورفولوژیایران،مشهد، انتشاراتدانشگاهفردوسی.

طاوسی،تقیوکوهزادرئیس­پور(1389): تحلیلآماریوپیش­بینیاحتمالوقوع توفان­های شدیدبااستفادهازروشتجزیه و تحلیلسری­های جزئیمطالعهموردی: منطقهسیستان،دانشگاهتربیتمعلمسبزوار،مجلهمطالعاتجغرافیاییمناطقخشک،شماره2،صص105-93.

کاویانی، محمدرضا و بهلول علیجانی(1384): مبانی آب و هواشناسی، انتشارات سمت، تهران.

گائودی ا.اس. و ان جی میدلتون(1390): گرد و غبار بیابان در سامانه­ی جهانی، ترجمه­ی داریوش یاراحمدی، انتشارات دانشگاه لرستان.

گندمکار، امیر و فرینوش کیارسی(1385): ارزیابی انرژی پتانسیل باد در کشور ایران، بیست و یکمین کنفرانس بین المللی انرژی برق، پژوهش نیرو، تهران.

گندمکار، امیر(1389): تعیین گستره افقی باد سیستان با استفاده از تحلیل خوشه­ای، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال سوم، شماره 10صص 76-67.

لشکری، حسن و قاسم کیخسروی(1387): تحلیل آماری و سینوپتیکی طوفان­های گرد­و­غباری استان خراسان رضوی در فاصله زمانی (2005-1993)، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره65، صص 33-17.

مسعودیان، سیدابوالفضل(1390): آب و هوای ایران، انتشارات شریعت توس مشهد،ص 57.

مفیدی، عباس و سمیه کمالی(1391): بررسی و تحلیل ساختار توفان­های گرد و غباری در دشت سیستان با استفاده از مدل اقلیمی مقیاس منطقه­ای Regcm4: مطالعه موردی 30 جولای 2001، اولین همایش ملی بیابان(علوم، فنون و تو.سعه پایدار).

24- هاشمی طباطبایی، سعید. (1386): استفاده از مواد افزودنی برای بهسازی و پایداری شیب­های مارنی.