نمود عرفانی شخصیت‌‌ها و عناصر اسطوره‌‌ای در غزلیات شمس

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 1، دوره 7، شماره 25، آذر 1395، صفحه 11-32   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

خدابخش اسداللهی؛ محرم سعدزاده

چکیده

در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت‌‌ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته‌‌اند، پرداخته‌‌ایم. البته علاوه بر شخصیت‌‌ها و نمادهای اسطوره‌‌ای ملی، شخصیت‌‌های اسطوره‌‌ای دینی و عرفانی نیز که مولانا آن‌‌ها را در جهت بیان مفاهیم عرفانی آورده، مورد بررسی قرار گرفته‌‌اند. عناصر، موجودات و شخصیت‌‌های مورد بررسی در این مقاله عبارتند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، اسفندیار، ضحاک، کیکاووس، مانی، کیخسرو، امام علی^(ع)، حمزه و نیز موجودات افسانه‌‌ای همچون کوه قاف، هما، عنقا و سیمرغ. نتیجة‌‌ حاصل شده از پژوهش این است که مولانا در غزلیات شمس نیز مانند سایر آثارش، برای بیان هر چه بهتر مضامین و مفاهیم عرفانی، از عناصر اسطوره و حماسه استفاده کرده است؛ تا جایی‌‌که پژوهشگران ادبیات عرفانی، غزلیات شمس را نمونة‌‌ بارز و ارزشمند حماسة‌‌ عرفانی دانسته‌‌اند.

کلیدواژه‌ها

مولانا؛ غزلیات شمس؛ عناصر اسطوره و حماسه؛ مضامین عرفانی

مراجع