مبانی قرآنی و تحلیل فقهی منع شکنجه با مطالعه اسناد بین المللی و حقوق ایران

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 4، دوره 2، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 91-113   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

یدالله ملکی^*

استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاداسلامی

چکیده

شکنجه به جهت اینکه تعرض به انسان و نوع بشر است و تمامیت جسمانی و معنوی وی را مورد هدف قرار می دهد و کرامت انسانی را مخدوش می سازد در نظام های حقوقی مختلف، همواره به عنوان یک مساله اساسی مورد توجه بوده است. نظام حقوقی اسلام مبتنی بر آیات قرآن و روایات با توجه به جایگاه و مقام والای انسان به بهترین نحو «حق شکنجه نشدن» را به عنوان یک حق اساسی و بنیادی مورد توجه قرار داده و تضمین نموده است و هیچ گونه استثنایی حتی با توجیه مصالح عمومی برای آن قائل نیست. اسناد بین المللی نیزاگرچه قرن ها بعد از حقوق اسلام در این زمینه وضع شده اند حتی در شرایط بحرانی کشور مانند جنگ و یا مبارزه با تروریسم شکنجه را ممنوع و در برخی موارد آن را قابل تعقیب می دانند. در نگاه اعضای خبرگان قانون اساسی بعد از پیروزی انقلاب نفی مطلق هر گونه شکنجه به خوبی قابل ملاحظه است. قوانین عادی نیز اگرچه به خوبی تامین کننده اهداف قانون اساسی به طور کامل نمی باشند اما شکنجه را ممنوع و مرتکبین را قابل تعقیب و مجازات می دانند که ما در این مقاله بنا داریم در سه مبحث مجزا «فقه و حقوق اسلامی»، «نظام بین المللی» و «حقوق داخلی» قاعده منع شکنجه را به بحث گذاشته و مسائل پیرامون آن را مطرح سازیم.

کلیدواژه‌ها

کلیدواژگان: حق شکنجه نشدن؛ ممنوعیت مطلق شکنجه؛ تعذیب؛ شکنجه بدنی؛ شکنجه روحی