بررسی بیگانگی فرهنگی و عوامل مؤثر بر آن در بین جوانان شهر تهران

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

مقاله 6، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 21، تیر 1388   

نویسندگان

دکتر علیرضا محسنی تبریزی؛ مجتبی عباسی قادی

دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

در مقاله‌ی حاضر نتایج حاصل از یک مطالعه‌ی میدانی در باب بیگانگی فرهنگی و عوامل مؤثر بر آن در میان جوانان شهر تهران ارایه شده است.بنیان‌های نظری تحقیق بر نظریه‌ی انتقاد اجتماعی فیردنبرگ، فروم و هابرماس، نظریه انزوای ارزش سیمن، اسکلیر، هاینمن و نظریه‌ی آنومی (بی‌هنجاری) اسرول، نتلر و فئورلیچ استوار است. با استفاده از روش پیمایش و پرسشنامه‌ی محقق ساخته بر روی 384 نفر از جوانان واقع در سن 30-20 سال ساکن در شهر تهران که از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای با سطح خطای 5% و ضریب اطمینان 95 درصد انتخاب شده بود اطلاعات مورد نیاز برای این تحقیق جمع‌آوری گردید. جهت احتساب اعتبار(روایی) مقیاس‌ها و شاخص‌ها از روش اعتبار صوری و جهت تعیین پایائی (Reliability)آنها از ضریب آلفای کرونباخ با دامنه‌ی صفر تا یک استفاده شده است.نتایج به‌دست آمده از آزمون فرضیات تحقیق نشان می‌دهد که متغیرهای فردگرایی حاکم بر جامعه، ابزاری‌ بودن تعاملات اجتماعی، ناکارآمدی نهادهای اجتماعی کننده، ناهمسوئی و تعارض اهداف و ارزش‌های فرهنگی و نوع طبقه‌ی اجتماعی رابطه‌ی معنی‌داری را با بیگانگی فرهنگی جوانان نشان داده‌ است. مع‌الوصف رابطه‌ی معنی‌داری میان متغیر بیگانگی فرهنگی و متغیرهای جنس، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی و نوع وسایل ارتباط جمعی به‌دست نیامد.نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه متغیر وابسته با هر یک از متغیرهای مستقل نیز مبین آن است که در مجموع متغیرهای فردگرایی، ابزاری بودن تعاملات اجتماعی، ناکارآمدی نهادهای اجتماعی کننده، نوع طبقه‌ی اجتماعی و ناهمسویی ارزش‌ها و هدف‌های فرهنگی 81 درصد از واریانس و تغییرات بیگانگی فرهنگی جوانان را تبیین می‌کند

کلیدواژه‌ها

بیگانگی فرهنگی؛ انزوای ارزشی؛ بی هنجاری؛ فرد گرایی؛ تعاملات اجتماعی؛ ناکارآمدی نهادهای اجتماعی کننده؛ ناهمسویی اهداف فرهنگی