بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به مشارکت اجتماعی در بین دانشجویان(با تأکید بر سرمایه‌ی اجتماعی)

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

مقاله 8، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 21، تیر 1388   

نویسندگان

دکتر فیض الله نوری؛ فاطمه مفرح

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

چکیده

«مشارکت اجتماعی» فعالیت‌های داوطلبانه‌ی آگاهانه و ارادی است که از طریق آن‌ها اعضای یک جامعه در مناسبت‌های حیات اجتماعی خود شرکت دارند. یکی از عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی، سرمایه‌ی اجتماعی است که ظرفیت سازماندهی جمعی داوطلبانه برای حل مشکلات متقابل با مسایل عمومی را افزایش می‌دهد و در ایجاد نهادهای مدنی، شکل‌گیری جامعه مدنی و تکوین دموکراسی، حایز اهمیت فراوان است. مشارکت اجتماعی از طریق سازماندهی گروه‌ها، سرمایه‌ی اجتماعی جامعه را گسترش می‌دهد و گروه‌های فرعی و حاشیه‌ای را توانمند می‌سازد تا تأثیرگذاری بیشتری بر جامعه داشته باشند. در این مقاله مسأله و هدف محوری، شناخت نوع رابطه میان متغیر سرمایه‌ی اجتماعی و مشارکت اجتماعی دانشجویان می‌باشد. علاوه بر بررسی ریشه‌های جامعه‌شناختی مشارکت اجتماعی و سرمایه‌ی اجتماعی، عمده‌ترین تحولات نظری نیز با استناد به آثار اندیشمندانی چون کلمن، پاتنام و فوکویاما، دورکیم، پارسونز، لیپست و... بررسی شده است. سرمایه‌ی اجتماعی با سه شاخص جیمز کلمن یعنی اعتماد اجتماعی، نوع هنجارها، و آگاهی عملیاتی شد.  مشارکت اجتماعی نیز در دو بعد عینی و ذهنی سنجش شد.با روش پیمایشی و ابزار مصاحبه مبتنی بر پرسشنامه، 362 نفر از دانشجویان دانشکده‌ی مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نامتناسب انتخاب شدند.روایی صوری و اعتبار پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت.نتایج تحقیق می‌دهد که میزان سرمایه‌ی اجتماعی و مشارکت اجتماعی دانشجویان در حد متوسط قرار دارد. همچنین متغیرهایسرمایه‌ی اجتماعی، میزان استفاده از رسانه‌ها، احساس اثرگذاری و کارایی، بیگانگی اجتماعیو سنبه صورتمستقیم بر مشارکت اجتماعی تأثیر دارند

کلیدواژه‌ها

سرمایه‌ی اجتماعی؛ مشارکت اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ نوع هنجارها؛ آگاهی