شهادت دروغ

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 6، دوره 1، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 123-137   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آرمان رستم پور¹؛ ابراهیم یاقوتی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان

²استادیار،گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

چکیده

مفهوم شهادت دروغ یا شهادت زور در منابع فقهی با آنچه در قوانین و حقوق موضوعه به چشم می‌خورد، تفاوت چندانی ندارد؛ اما در تعیین مجازات این جرم و ادله و مبانی آن، آنچه از کلام فقها (امامیه و اهل سنّت) و استنادات هر یک به روایات یا سیره رهبران دینی خود، می‌توان استنتاج نمود، ضروری بودن تشهیر شاهد زور به واسطه زیان و ضرری است که ممکن است در آینده به جامعه و افراد آن وارد گردد؛ که در قانون مجازات اسلامی بدان توجهی نشده است؛ بنابراین لازم است در تأیید و تثبیت تشهیر، به عنوان مجازات مفید و متناسب با جرم شهادت دروغ، بررسی شود که نظرات و دیدگاه فقها و مستندات و ادله هر یک از آ ن ها در تشهیر شاهد زور چیست؟ همچنین روایاتی که در این خصوص وارد گردیده و نیز سایر ادله‌ای که در جواز این مجازات بدان استناد شده است، کدامند؟
در این مقاله، سعی شده است ضمن بیان مفهوم تشهیر، سؤالات مطروحۀ فوق بررسی و پاسخ داده شود. شهادت کذب جزء جرایمی است که به عدالت قضایی لطمه می زند. منظور از رفتار خلاف عدالت قضایی رفتارهایی هستند که به حقوق افراد در دسترسی برابر به دستگاه قضایی یا حق جامعه در تعقیب و مجازات بزهکاران خلل وارد می‌آورد. گواهی دروغ در زمره گناهان کبیره، و موجب زوال و ضعف عدالت است و با دیگر کبائر مثل سرقت، رباخوری، در یک ردیف قرار دارد. کسی که در هنگام واقعه ناظر بوده و بعد هنگام اداء و بیان مطلب در محضر دادگاه واقعیت را عالماً عامداً عوض کند و به این ترتیب باعث صدور حکم به ناحق گردد، این عمل شاهد کاذب به لحاظ قباحت آن در نظر جامعه و در محکمه وجدان و اخلاق محکوم است.

کلیدواژه‌ها

شهادت دروغ؛ شاهد؛ گواه؛ شهادت زور