تأثیر مبارزه شیمیایی علف‌های هرز بر عملکرد سورگوم علوفه‌ای (Sorghum bicolor L.)

بوم شناسی علف‌های هرز

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، اسفند 1392، صفحه 79-89   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه سلطان‌پورخزایی¹؛ محمدحسن هادی‌زاده^{* 2}؛ لیلا علیمرادی³؛ سیدحسین ترابی⁴

¹دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

²استادیار بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

⁴محقق بخش تحقیقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

به منظور مطالعه تأثیر کنترل شیمیایی علف­های هرز بر عملکرد سورگوم علوفه­ای (رقم اسپیدفید) آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار و 13تیمار در سال زراعی در 1389درمزرعه تحقیقاتی واقع در مرکزتحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی در مشهد اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل علف کش­های مزوتریون+ تربوتیلازین+ اس- متولاکلر (لوماکس3 و 4 لیتر در هکتار، پس و پیش رویشی)، سینوسولفورون(ستاف250گرم و 375 گرم در هکتار، پیش رویشی)، اکسادیاژیل (تاپ استار 3 و 4 لیتردر هکتار، پیش رویشی)، تریفلورالین(ترفلان 5/1 لیتردر هکتار)، تریفلورالین+آترازین(ترفلان+آترازین، 5/1لیتر+2کیلوگرم در هکتار)، توفوردی+دایکمبا+آترازین (دایالان+آترازین، 1لیتر+1کیلوگرم در هکتار) بودند. دو تیمار شاهد بدون وجین و وجین دستی نیز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مزوتریون+ تربوتیلازین+‌اس-‌متولاکلر، تریفلورالین (و در ترکیب با آترازین) و توفوردی+دایکمبا+آترازین در مهار علف­های هرز با 85 تا 95 درصد کاهش موفق، ولی سینوسولفورون و اکسادیاژیل با حداکثر 35 درصد کاهش موفق نبودند. هر چند اثر علف‌کش­ها بر عملکرد علوفه سورگوم معنی دار نشد، ولی در مقایسه‌های گروهی تیمار مزوتریون+ تربوتبلازین+‌اس-متولاکلر عملکرد بیشتری را نسبت به سایرین احراز کرد. نشانگان خسارت مزوتریون+‌تربوتیلازین+ اس-‌متولاکلر به شکل سفید شدن موقتی برگ­های سورگوم مشاهده شد. مهم­ترین علف‌های هرز بر اساس وزن خشک و تراکم علف های هرز شامل تاج خروس (Amaranthus retroflexus)، سلمه (Chenopodium album)، خرفه
(Portulaca oleracea)، پیچک (Convolvulus arvensis) و تاج­ریزی (solsnum nigrum) بودند.

کلیدواژه‌ها

تراکم؛ خسارت؛ سینوسولفورون. مزوتریون؛ نشانگان؛ وزن خشک

مراجع

- برجسته، ع.، و ح. رحیمیان. 1384. دوره بحرانی کنترل علف های هرز در سورگوم علوفه ای. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. ویژه‌نامه زراعت و اصلاح نباتات، سال12. شماره: 119-109.

2- بی نام، 1386. راهنمای سموم کشور. انتشارات سازمان حفظ نباتات کشور. http://www.uiccp.ir/index.php/component/content/article/76-book7.html

3- جمالی، م.، ش. شریفی نیا، ا. زند و م. فریدون پور. 1389. بررسی کارایی علف‌کش‌های جدید ذرت. نوزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.

4- سلطانی، ا. 1389. روش‌های نوین آماری در تحقیقات کشاورزی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

5- فومن اجیرلو، ع. 1384. بررسی اثر تراکم کاشت بر صفات مختلف ارقام امید بخش سورگوم علوفه‌ای. نهال و بذر. جلد21 شماره1: 64-49.

6- مصلی نژاد، ه.، م. نوروزیان، و ا. محمدبیگی. 1381 . فهرست آفات، بیماری‌های گیاهی، علف‌های هرز مهم محصولات عمده کشاورزی کشور و سموم مجاز توصیه شده علیه آنها براساس توصیه‌های کمیته‌های تعیین انواع سموم دفع آفات نباتی و روش کاربرد آن‌ها. سازمان حفظ نباتات، وزرات کشاورزی.

7- میرکمالی، ح.1374. راهنمای کنترل علف‌های هرز در مزارع، باغ‌ها، اراضی غیر مزروعی و منابع آب. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت کشاورزی.

8- نوری قنبلانی، ع. 1374. روش‌های برآورد میزان خسارت آفات محصولات زراعی (ترجمه) انتشارات پیشتاز علم.

9- هادی زاده، م.ح، و ع. فومن. 1383. بررسی مناسب ترین روش مبارزه شیمیایی با علف‌های هرز سورگوم دانه‌ای. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی به شماره 100-81-11-12-107. مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی.

10- هادی زاده، م.ح.، م.ع. باغستانی، م. محمدی، و س.ح. ترابی. 1390. بررسی امکان استفاده از علف‌کش­های سایر گیاهان زراعی برای مبارزه شیمیایی با علف‌های هرز درسورگوم علوفه­ای .(Sorghum bicolor) گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی به شماره 89002-8901-16-43-14. مؤسسه تحقیقات گیاه­پزشکی کشور.

 

11- Abit, M.J.M., K. Al-Khatib, D.L. Regehr, M.R. Tuinstra, M.M. Claassen, P.W. Geier, P.W. Stahlman, B.W. Gordon and R.S. Currie. 2009. Differential response of grain sorghum hybrids to foliar-applied mesotrione. Weed Tech., 23: 28-33.

12- Armel, G.R., H.P. Wilson, R.J. Richardson and T.E. Hines. 2003. Mesotrione combinations in no-till corn (Zea mays). Weed Tech. 17: 111–116.

13- Burnside, O.C. and G.A. Wicks, 1967. The effect of weed removal treatments on sorghum growth. Weeds. LS: 204-207.

14- Everaarts, A.P. 1993. Effects of competition with weeds on the growth, development and yield of sorghum. J. of Agric. Sci. Camb. 120:187-196.

15- Feltner, K.C., H.R. Hurst and L.E. Anderson, 1969. Tall waterhemp competition in grain sorghum. Weed Sci. 17: 214–216.

16- Ferrell, J.A., G.E. Macdonald and B.J. Brecke. 2007. Weed management in sorghum. http://www.weed management.com. Accessed Dec17, 2009.

17- Frihauf, J.C., P.W. Stahlman, D.L. Regehr, M.M. Claassen, L.D. Maddux, C.R. Thompson, A.J. Schelegel and  J.M. Lee. 2006. Grain Sorghum Response to Soil Applied Mesotrione. North Central Weed Science Society Proceedings. 61: 112.

18- Grichar, W.J. 2006. Weed Control and Grain Sorghum Tolerance to Flumioxazin. Crop Protec. 25: 174-177.

19- Irna. 2008. http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId

20- Ishaya, D.B., S.A. Dadari and J.A.Y. Shebayan. 2007. Evaluation of herbicides for weed control in sorghum (Sorghum bicolor) in nigeria. Crop Protec. 26: 1697-1701.

21- Miller, J.N. and D.L. Regehr. 2002. Grain sorghum tolerance to post-emergencemesotrione applications. Proc. N. Cent. Weed Sci. 57:136.

22- Thomas, A.G. 1985. Weed survey system used in Saskatchewan for cereal and oilseed crops. Weed. Sci. 33:34-43.