سنجش احساس امنیت شهروندان با استفاده از مولفه‌های منظر شهری (نمونه موردی: محله اوین)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 3، دوره 10، شماره 21، آذر 1393، صفحه 33-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

محسن رفیعیان^{* 1}؛ محمد مویدی²؛ حسن سلمانی³

¹عضو هیات علمی گروه شهرسازی دانشگاه یزد

²دانشجوی دکتری دانشگاه علم و صنعت ایران

³فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهروندان در ساختارهای شهری به شمار رفته و از اهمیت ویژه­ای برخوردار است از این رو در مطالعات و پژوهش­های مرتبط با شهر و بیان معیارهای کیفیت مطلوب شهری همواره امنیت به عنوان یکی از شاخص­های مهم کیفیت زندگی مورد توجه برنامه­ریزان و شهرسازان قرار گرفته و در این خصوص نظریه­های گوناگونی نیز ارائه شده­است. فضای شهری نیز به عنوان حوزه­ای عمومی که همواره مورد استفاده عام مردم در هر زمان می­باشد در صورت ایجاد احساس امنیت علاوه بر آنکه آرامش را برای شهروندان به ارمغان آورده بلکه، سطح تعاملات و فعالیت­های اجتماعی را نیز افزایش داده و در نهایت احساس مطلوبیت و رضایت محیطی را در شهروندان تقویت می­نماید. لذا در این تحقیق پس از بررسی مطالعات صورت گرفته، مبانی نظری مرتبط با منظر- منظر شهری با تدقیق در سه بعد ادراک، فعالیت و فرم در شکل­گیری منظر مطلوب، مولفه­های «حس مکان»، «هویت مکان»، «خاطره انگیزی»، «خوانایی و تصویری روشن از محیط»، «ادراک عمومی و لذت بصری» و «فرم و ریخت» به عنوان شاخص­هایی برای سنجش احساس امنیت شهروندان با استفاده از شاخص­های منظر شهری می­باشد.این تحقیق در حوزه ادبیات نظری، یک «تحقیق تجربی» و در حوزه «مطالعات میدانی»، دارای «روش پیمایشی» با «ابزار گردآوری داده» به صورت «پرسشنامه» می­باشد. در زمینه «تحلیل اطلاعات» با استفاده از تحلیل کمی روابط بین «احساس امنیت» و «منظر شهری» روش تحقیق علّی و همبستگی اتخاذ شده­است. در این پژوهش روش تحلیل رگرسیون چند مرتبه­ای (HMR) بکارگیری شده­است و در بررسی روائی و پایایی پرسشنامه از تحلیلی عاملی و آلفای کرونباخ استفاده شده­است. یافته­های تحقیق حاکی از آن است که کلیه معیارهای به کار رفته در سه سطح مدل سنجش احساس امنیت در محدوده مورد مطالعه با متغییر منظر شهری دارای رابطه معناداری می باشند(p<0.05). همچنین بین میانگین احساس امنیت و میانه نظری(عدد3) اختلاف معناداری وجود دارد و احساس امنیت در محدوده مورد مطالعه از دید ساکنین، پایینتر از سطح متوسط ارزیابی شده­است.
 

کلیدواژه‌ها

منظر شهری؛ احساس امنیت؛ تحلیل رگرسیون؛ خوانایی؛ ادراک بصری و عمومی