بررسی تغییرات متابولیک به دنبال عمل لیپوساکشن

علوم پزشکی

مقاله 6، دوره 6، شماره 1، خرداد 1395، صفحه 1-8   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ناصر سنجر موسوی¹؛ • احمد صفاری²؛ • شاهده کریمی ترشیزی³؛ • آرزو فرج پور⁴

¹استادیار ، گروه جراحی، دانشکده پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

²استادیار ، گروه داخلی، دانشکده پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

³پزشک عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

⁴دانشجوی دکترای تخصصی آموزش پزشکی، دانشکده آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه
 امروزه چاقی به یک بیماری مزمن و شایع تبدیل شده است که می تواند فرد را متحمل ضررهای اجتماعی – اقتصادی فراوان نموده و مشکلات سلامتی جدی به بار آورد.چاقی زمینه ساز بیماری های مختلفی چون دیابت، هایپرتانسیون، دیس لیپیدمی، بیماری های کرونری و غیره است. روش های درمانی متعددی برای مبتلایان به چاقی وجود دارد که با توجه به تغییرات وسیع در شیوه زندگی افراد، روش های سریع تر، کم عارضه تر و موثرتر مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است؛ در این میان لیپوساکشن یکی از پرطرفدارترین روش های اصلاح چاقی  به خصوص چاقی موضعی در سال های اخیر بوده است. در این مطالعه تغییرات متابولیک به دنبال عمل لیپوساکشن مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش ها:
 این مطالعه مقطعی در طول یکسال بر روی 25 بیمار چاق30)  (BMI غیر دیابتی انجام گرفت. از بیماران واجد شرایط شرح حال گرفته شد و معاینه فیزیکی  و محاسبه BMI انجام شد و  پس از کسب رضایت آگاهانه از بیماران نمونه خون ناشتا بیماران 24 ساعت قبل از عمل و سپس 4 هفته بعد از عمل از نظر FBS, Chol Total, HDL, LDL, TG, Insulin بررسی شد. اطلاعات دموگرافیک و داده های آزمایشگاهی با استفاده از نرم افزار SPSS 20  و آزمون آماری paired t-test  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج :
 یافته های به دست آمده نشان داد که میزان FBS   و انسولین به طور معنی داری کاهش و   TG به طور معنی داری افزایش یافت در حالیکه تغییرات کلسترول توتال،  LDL و HDL از نظر آماری معنی دار نمی باشد.
بحث و نتیجه گیری:
 با توجه به کاهش معنی دار FBS و انسولین و نیز تا حدودی کاهش چربیهای سرم پس از لیپوساکشن، این عمل می تواند به بهبود پاسخ به انسولین و لیپید پروفایل و ارتقا کیفیت زندگی این بیماران کمک نماید.
 
 

کلیدواژه‌ها

لیپوساکشن؛ انسولین؛ دیابت؛ دیس لیپیدمی؛ FBS؛ کلسترول توتال؛ تری گلیسیرید

اصل مقاله

مقدمه

امروزه چاقی به عنوان یک بیماری مزمن و نه یک حالت فیزیولوژیک، شناخته می شود که در دراز مدت با مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و طبی همراه می گردد.(1-3)  شیوع رو به افزایش چاقی در جوامع صنعتی موجب افزایش از کار افتادگی، تحمیل زیان های اقتصادی و افزایش هزینه های پزشکی می گردد.فعالیت اندک، رژیم های غذایی پر کالری و نا مناسب و بسیاری عوامل محیطی در کنار عوامل ژنتیکی زمینه ساز بروز چاقی هستند. چاقی می تواند با بیماری های مختلف متابولیک و اندو کرین مانند دیابت و دیس لیپیدمی و نیز با بیماری های قلبی- عروقی ، عضلانی- اسکلتی و گوارشی و بسیاری بیماری های سیستمیک دیگر همراه گردد. (3)درمان بیماران مبتلا به چاقی نیز شامل طیف وسیعی از اقدامات دارویی ، جراحی و تغییر سبک زندگی می باشد که در این میان لیپوساکشن یکی از راه های سریع کاهش نسج چربی موضعی بدن است که امروزه با استقبال زیادی روبرو شده است. لیپوساکشن عبارت است از خارج کردن چربی های موضعی بدن با استفاده از کانول های مخصوص و فشار منفی دستگاه ساکشن که امروزه به شایع ترین جراحی برای درمان چاقی های موضعی تبدیل شده است که به منظور دست یابی به تناسب اندام و زیبایی و نیز کاهش نسج چربی بدن به کار می رود.(1,4، 5, 6) در مطالعات مختلف به اثرات لیپوساکشن پرداخته شده است. اما با اینکه لیپوساکشن از شایع ترین روش های جراحی در ایالات متحده است و بر خلاف محبوبیت آن، شواهد علمی کمی در مورد پیامدهای فیزیولوژیک آن موجود است.(4،6)

محمد سلما و همکاران در مطالعه خود (2008) دریافتند که برداشت میزان زیادی از چربی شکمی با لیپوساکشن ریسک فاکتورهای متابولیک بیماری عروق کرونر را بهبود نمی بخشد اما چربی بدن را دراز مدت کاهش می دهد.(7) صانعی و همکاران در سال 1385 در مطالعه خود با عنوان  اثر لیپوساکشن بر عوامل خطر بیماری عروق کرونر، مارکرهای التهابی و توده بطن چپ در زنان چاق غیر دیابتی مشاهده نمودند که  لیپوساکشن طی یک دوره 12-14 هفته، BMI و LDL-C را کاهش می دهد. (8) Rizzo  و همکاران در سال 2005 نیز با انجام درمولیپوکتومی کاهش وزن ، بهبود مصرف گلوکز (glucose handling) و مارکرهای التهابی پایین را گزارش نمودند.(9)Giese  و همکاران هم گزارش نمودند که برداشت حجم بزرگی از چربیها با لیپوساکشن ابزار ارزشمندی برای کاهش عوارض چاقی است.(10) در ایران نیز با وجود اینکه لیپوساکشن طرفداران زیادی دارد و یکی از جراحی های شایع محسوب می شود مطالعات اندکی در مورد آن انجام شده است. مطالعه حاضر به بررسی تغییرات متابولیک پس از عمل لیپوساکشن می پردازد.

مواد و روش ها:

این مطالعه مقطعی بر روی مراجعین جهت انجام عمل لیپوساکشن به یک کلینیک  فوق تخصصی جراحی پلاستیک از شهریور 1392 تا مرداد 1393 در شهر مشهد انجام گرفت. افراد شرکت کننده به صورت نمونه گیری در دسترس  وارد مطالعه شدند. معیار ورود به مطالعه شامل : داشتن شاخص توده بدنی مساوی و یا بیشتر از  30 kg/ m2 و رضایت جهت شرکت در مطالعه بود. بیماری قلبی- عروقی، بیماری تنفسی، دیابت ، اختلالات تیروئید، هپاتیت حاد یا مزمن، سرطان و نارسایی کلیه  شناخته شده، داشتن رژیم غذایی برای کاهش وزن، استفاده از داروهای گیاهی یا شیمیایی و بیمارانی که نیاز به برداشت بیش از چهار لیتر چربی داشتند، معیارهای خروج از مطالعه بودند. در مجموع 19 فرد وارد مطالعه شدند.. جهت داوطلبین عمل لیپو ساکشن هدف مطالعه و نحوه اجرا و مختار بودن جهت ترک مطالعه در هر زمانی توسط محقق برای واجدین شرایط توضیح داده شد. جهت کلیه افراد شرح حال دقیق گرفته شد، معاینه فیزیکی کامل و اندازه گیری قد و وزن و دور شکم انجام گرفت .همچنین 24 ساعت قبل از عمل جراحی یک نمونه خون ناشتا از آنان گرفته شد و آزمایشات اندازه گیری FBS, HDL, LDL, Chol total, TG و سطح انسولین خون انجام شد.  به منظور کاهش خطای تکنیکی، کلیه  نمونه گیری ها و انجام آزمایشات توسط یک نفر تکنسین آزمایشگاه انجام شد. عمل لیپوساکشن به روش متعارف و بدون استفاده از لیزر و اولتراسوند تحت بیهوشی عمومی یا concions sedation انجام گرفت. در هفته چهارم پس از عمل یک نمونه خون ناشتای دیگر  و تکرار آزمایش های قبلی انجام شد. از 19 فردی که وارد مطالعه شده و مورد پیگیری قرار گرفتند 4 نفر آزمایشات بعد از عمل را انجام نداده و از مطالعه خارج شدند. داده های دموگرافیک، اندازه های شاخص توده بدنی و داده های آزمایشگاهی قبل و بعد ازعمل با استفاده از نرم افزار SPSS 20 و آمارهای توصیفی و آزمون تحلیلی paired t-test مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج :

در این مطالعه 19 شرکت کننده  وارد مطالعه شدند که چهار نفر آزمایشات بعد از عمل جراحی را انجام ندادند و از مطالعه خارج شدند. کلیه شرکت کنندگان زن با میانگین سنی 6.2±43.6 (52-28 سال) بودند. میانگین BMI افراد شرکت کننده  3.2±35.7 (42-33) بود. میزان FBS قبل از عمل (29.4±120 mg/dl ) در مقایسه چهار هفته بعد از عمل (25.25± 110.2 mg/dl ) کاهش نشان می دهد و این کاهش از نظر آماری معنی دار است(t=3.478, P value=0.025).  میانگین  انسولین قبل از عمل 5.76±5.8 و چهار هفته بعد از عمل 2.63±2.8 اندازه گیری شد که این کاهش و اختلاف از نظر آماری معنادار است.(t: 3.44, P value=0.003)  .

میانگین میزان کلسترول توتال قبل از عمل (18.9±166 mg/dl ) و میانگین میزان کلسترول توتال چهار هفته بعد از عمل (13±161.2 mg/dl) بود که این کاهش و اختلاف میانگین ها از نظر آماری معنی دار نبود(t=0.553, P value=0.610)  . میانگین میزان HDL قبل از عمل (7.85±43.2 mg/dl ) و میانگین میزان HDL چهار هفته بعد از عمل (3.91±45.6  mg/dl) بود که این افزایش از نظر آماری معنی دار نبود (t=-0.959, P value=0.392) . میزان LDL قبل از عمل (17.67±111.6mg/dl )  که در مقایسه با میزان LDL چهار هفته بعد از عمل (17.12 ±101.4 mg/dl) کاهش نشان می دهد اما این کاهش نیز از نظر آماری معنی دار نبود(t=1.660, P value= 0.172)  . میانگین میزان تری گلیسیرید قبل از عمل (27.29±84 mg/dl) در مقایسه با میزان میانگین چهار هفته بعد از عمل (27.58±99.4 mg/dl) افزایش یافته است و این افزایش از نظر آماری معنی دار می باشد(t=-7.292, P value=0.002) .

 

جدول شماره یک- مقایسه تغییرات متابولیک قبل و بعد از لیپوساکشن

P value	آماره t	بعد از عمل	قبل از عمل
0.025	3.478	25.25± 110.2 mg/dl	29.4±120 mg/dl	FBS
0.003	3.44	2.63±2.8	5.76±5.8	Insulin
0.610	0.553	13±161.2 mg/dl	18.9±166 mg/dl	کلسترول توتال
0.392	0.959-	3.91±45.6  mg/dl	7.85±43.2 mg/dl	HDL
0.172	1.660	17.12 ±101.4 mg/dl	17.67±111.6mg/dl	LDL
0.002	7.292-	27.58±99.4 mg/dl	27.29±84 mg/dl	تری گلیسیرید

 

بحث و نتیجه گیری :

میزان انسولین و FBS در این مطالعه به طور معنی داری پس از عمل لیپوساکشن کاهش یافت. در مطالعه Gonzalez و همکاران در سال 2002 که بر روی 12 زن چاق انجام شد 28 روز پس از عمل کاهش معنی داری در میزان گلوکز و اسیداوریک و بهبود حساسیت انسولین (insulin sensivity) مشاهده شد.(11) Perez نیز در مطالعه خود با عنوان لیپوساکشن و کاهش ریسک ایجاد دیابت 2 در بیماران چاق که در سال 2007 انجام شد، نتیجه گیری کرد که لیپوساکشن حساسیت انسولین (insulin sensitivity) و در نتیجه کیفیت زندگی بیماران چاق را ارتقا می بخشد.(5) Ma Ge و همکاران نیز در مطالعه خود تحت عنوان تاثیر لیپوساکشن بر حساسیت انسولین و متابولیسم چربی بیان داشتند که لیپو ساکشن حساسیت انسولین را به طور معنی داری افزایش داده و می تواند متابولیسم لیپید را بهبود بخشد.(12, 13) Rizzo و همکاران در سال 2005 مطالعه ای بر روی تاثیر درمولیپکتومی بر بهبود عملکرد انسولین و کاهش مارکرهای التهابی انجام دادند که مشاهده شد جذب گلوکز به واسطه انسولین به طور معنی داری بهبود یافته است. (9) مطالعات بر روی خانم های غیر چاق نیز نشان دهنده کاهش سطح گلوکز و انسولین سرم بیماران پس از لیپوساکشن می باشد.(14) Ybarraو همکاران تغییرات متابولیک مشابهی را به دنبال لیپوساکشن در خانم های غیر چاق گزارش نمودند.(15) 

در مطالعه ما، کاهش میانگین میزان LDL  دیده شد که از نظر آماری معنی دار نبود. (قبل از عمل (17.67±111.6mg/dl ) و چهار هفته بعد از عمل (17.12 ±101.4 mg/dl) ) در مطالعه Mohammed و همکاران، Giese و همکاران   و نیز Ma GE  و همکارانش نیز کاهش مشاهده شده در میزان LDL  بعد از عمل معنی دار نبوده است.(7, 12, 10)

در مطالعه Ybarra و همکاران  میزان کاهش LDL  معنی دار گزارش شد.(15)

افزایش میزان HDL   بعد از عمل معنی دار نبود. (قبل از عمل (7.85±43.2 mg/dl ) و سه هفته بعد از عمل (3.91±45.6  mg/dl)) اما در مطالعه Ybarra و همکارانش افزایش HDL پلاسما معنی دار گزارش شد(15). Hong YG و همکارانش در بررسی 11 بیمار کاهش سطح سرمی HDL را به میزان 2 mg/dl پس از لیپوساکشن گزارش کردند. (16)

Ybarra و همکاران افزایش حدود 15% در کلسترول توتال 4 ماه پس از برداشت چربی های زیر پوست در زنان غیر چاق گزارش نمودند.(15) در مطالعه Zhonghua Zheng و همکاران کاهش کلسترول توتال مشاهده گردید و در مطالعه ما کاهش کلسترول توتال معنی دار نبود.(12) افزایش معنی دار میزان تری گلیسیرید پس از عمل در مطالعه ما مشاهده شد. در مطالعه Swanson  که در سال 2011 انجام گرفت لیپوساکشن اولتراسونیک بر روی 322 نفر انجام شد. میزان TG  ناشتا پس از عمل 25.7% کاهش یافت. کاهش میزان TG در بیمارانی که دارای تری گلیسیرید 150 mg/dl  و بالاتر قبل از عمل داشتند 43% گزارش شد که این تغییرات معنی دار بودند. اما در این مطالعه FBS  بدون تغییر و تغییرات میزان کلسترول توتال، LDL  و HDL معنی دار نبود .(17) Baxter در سال 1997 به بررسی تغییرات متابولیک به دنبال لیپوساکشن پرداخت و یافته های این مطالعه نشان داد که میزان کلسترول سرم ناشتا دو ماه پس از عمل به طور معنی داری و به طور متوسط 9.5% کاهش یافته است اما نسبت های LDL و HDL و تری گلیسیرید تغییر نیافته بود. (4) یافته های مطالعات مختلف، علی رغم اختلاف در میزان ها و معنی داری، مغایرتی نداشته و در مجموع تغییرات متابولیک به دنبال عمل لیپوساکشن را مطلوب و همسو نشان می دهد.

نتیجه گیری

نتایج بیانگر آن است که لیپوساکشن  در افراد چاق دیابتی یا مستعد دیابت حساسیت انسولین و مصرف گلوکز را بهبود می بخشد علاوه بر این سایر تغییرات متابولیک به دنبال لیپو ساکشن به بهبود کیفیت زندگی بیماران و پیشگیری از بیماری های مرتبط کمک می نماید. با این وجود به دلیل متدولوژی های مختلف، تکنیک های مختلف به کار رفته ، فواصل زمانی متغیربررسی فاکتورهای متابولیک  پس از عمل جراحی  در مطالعات مختلف، لزوم انجام مطالعات مروری سیستماتیک و متاانالیز و کارآزمایی بالینی برای فهم بهتر تغییرات متابولیک متعاقب لیپوساکشن  پیشنهاد می شود.

 

مراجع

1. Charles H. Thorne SPB, Robert W. Beasley,  Sherrell J. Aston, Geoffrey C. Gurtner. Grabb and Smith's Plastic Surgery. Sixth ed. Philadelphia Lippincott-Raven publishers; 2006.
2. Bruce M. Achauer  EE, Bahman Guyuron , John J. Coleman , Robert C. Russell Plastic Surgery: Indications, Operations, and Outcomes (5-Volume Set). 1 edition ed: Mosby; 2000. 2887 p.
3. Larsen K, Melmed, et al. williams textbook of endocrinology. Tenth ed2003.
4. Baxter RA. Serum Lipid Changes Following Large-volume Suction Lipectomy. Aesthetic Surgery Journal. 1997;17(4):213-5.
5. Perez RA. Liposuction and diabetes type 2 development risk reduction in the obese patient. (0306-9877 (Print))
6. Haeck PC, Swanson Ja Fau - Gutowski KA, Gutowski Ka Fau - Basu CB, Basu Cb Fau - Wandel AG, Wandel Ag Fau - Damitz LA, Damitz La Fau - Reisman NR, et al. Evidence-based patient safety advisory: liposuction. (1529-4242 (Electronic))
7. Mohammed BS, Cohen S, Reeds D, Young VL, Klein S. Long-term effects of large-volume liposuction on metabolic risk factors for coronary heart disease. Obesity. 2008;16(12):2648-51.
8. Sanei H. KSA, Sadeghi M., Naderi Gh., Soghrati M. Liposuction effect on risk factors for coronary artery disease, inflammatory markers and left ventricular mass in obese non-diabetic. Journal of Isfahan Medical School. 2006;24(80-81):138-45.
9. Rizzo MR, Paolisso G Fau - Grella R, Grella R Fau - Barbieri M, Barbieri M Fau - Grella E, Grella E Fau - Ragno E, Ragno E Fau - Grella R, et al. Is dermolipectomy effective in improving insulin action and lowering inflammatory markers in obese women? (0300-0664 (Print))
10. Giese SY, Bulan Ej Fau - Commons GW, Commons Gw Fau - Spear SL, Spear Sl Fau - Yanovski JA, Yanovski JA. Improvements in cardiovascular risk profile with large-volume liposuction: a pilot study. (0032-1052 (Print))
11. Gonzalez-Ortiz M, Robles-Cervantes Ja Fau - Cardenas-Camarena L, Cardenas-Camarena L Fau - Bustos-Saldana R, Bustos-Saldana R Fau - Martinez-Abundis E, Martinez-Abundis E. The effects of surgically removing subcutaneous fat on the metabolic profile and insulin sensitivity in obese women after large-volume liposuction treatment. (0018-5043 (Print))
12. Ma GE, Liu P Fau - Chen J, Chen J Fau - Shi L, Shi L Fau - Cheng T, Cheng T Fau - Lu W, Lu W Fau - Zhao Z-m, et al. [Effect of liposuction on insulin sensitivity and lipid metabolism]. (1009-4598 (Print))
13. Giugliano G, Nicoletti G Fau - Grella E, Grella E Fau - Giugliano F, Giugliano F Fau - Esposito K, Esposito K Fau - Scuderi N, Scuderi N Fau - D'Andrea F, et al. Effect of liposuction on insulin resistance and vascular inflammatory markers in obese women. (0007-1226 (Print)
    1. Robles-Cervantes JA, Yanez-Diaz S Fau - Cardenas-Camarena L, Cardenas-Camarena L. Modification of insulin, glucose and cholesterol levels in nonobese women undergoing liposuction: is liposuction metabolically safe? (0148-7043 (Print))
    2. Ybarra J, Blanco-Vaca F Fau - Fernandez S, Fernandez S Fau - Castellvi A, Castellvi A Fau - Bonet R, Bonet R Fau - Palomer X, Palomer X Fau - Ordonez-Llanos J, et al. The effects of liposuction removal of subcutaneous abdominal fat on lipid metabolism are independent of insulin sensitivity in normal-overweight individuals. (0960-8923 (Print)).
    3. Hong YG, Kim Ht Fau - Seo SW, Seo Sw Fau - Chang CH, Chang Ch Fau - Rhee EJ, Rhee Ej Fau - Lee WY, Lee WY. Impact of large-volume liposuction on serum lipids in orientals: a pilot study. (0364-216X (Print)).
    4. Swanson E. Prospective clinical study reveals significant reduction in triglyceride level and white blood cell count after liposuction and abdominoplasty and no change in cholesterol levels. (1529-4242 (Electronic))