الگوی گردشگری خلاق شهری درایران با استفاده از مدل تحلیلی سلسله مراتبی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 13، دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 23، اسفند 1395، صفحه 97-124   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

محمد رحیمی^{* 1}؛ فاطمه پازند²

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان، ایران

²کارشناس ارشد شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، کرمان، ایران

چکیده

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه الگوی اولویت بندی شهرهای بسترساز گردشگری خلاق در ایران بود.
روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. روش تحقیق باتوجهبهماهیتمسألهموردمطالعه،توصیفیتحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی استفاده شد. تا بانگاهیعمیقو بررسیهمهجانبه،پتانسیلکشوروبخصوص شهرها، شهرهایدارایاستعدادهای گردشگری با استفاده از معیارهای گردشگریخلاق سنجیده شده ونقشه و راهکارهای پیشنهادی جهت معرفی این شهرها تهیه و تدوین شده است. در این مسیر جهت تعیین میزان اهمیت هر یک از معیارها و تعیین اولویت شهرها از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. همچنین برای تحلیل و آنالیز داده‌ها از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های تحقیق میزان اهمیت هر یک از بسترهای گردشگری خلاق را با توجه به شاخص­ها نشان ‌می دهند. به طوری که وزن نسبی فرهنگ و سنت‌های بومی (215/0)، هنر بومی (159/0)، معماری و شهرسازی کهن (143/0)، عناصر تاریخی (122/0)، صنایع دستی (100/0)، عناصر طبیعی (071/0)، صنایع غذایی (054/0)، ادبیات (041/0)، گویش محلی (032/0)، موسیقی بومی (025/0)، مذهب (021/0) و ژئوتوریسم (071/0) است.
نتیجه گیری: بر اساس وزن های نسبی هر یک از بسترهای گردشگری خلاق شهرهای کرمان، اراک، قزوین و اردبیل در اولویت اول، چابهار، یزد، کاشان، قشم، ارومیه، تبریز، همدان، کرمانشاه، اصفهان، یاسوج، اهواز، بوشهر و ایلام در اولویت دوم توسعه زیرساخت‌های گردشگری قرار گرفته‌اند.


 

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ شهر خلاق؛ گردشگری خلاق؛ ایران

مراجع

ابراهیمی، مهران(1387): «نشست شهر خلاق: مفاهیم، سیاست‌ها، مطالعه موردی از شهرهای موفق و ناموفق»، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تیرماه، فرهنگسرای نیاوران، تهران.

اعظمی، موسی، جلیلیان، سارا و هاشمی امین، ناهید(1394). تحلیل آثار اجتماعی، اقتصادی و محیطی گردشگری پایدار(مطالعه موردی: روستای نوره). مجله­ی برنامه­ریزیوتوسعهگردشگری، شماره14، 154-174.

برقی، حمید، کاظمی، زینب و فرشاد سوری (1391). "ارزیابی و رتبه‌بندی مولفه‌های موثر در بازاریابی توریسم روستایی با آمیحته بازاریابی (7P) (نمونه موردی: شهرستان آمل، بابل، بابلسر و ساری)"، فصلنامه برنامه‌‌ریزی منطقه‌ای، سال دوم، شماره 6، مرودشت، صص 31-41.

تاجزاده، ابوالفضل و خزایی­پول، مرتضی (1394). تاثیر مشتری گرایی و کارآفرینی­گرایی بر نوآوری و عملکرد کسب و کار در گردشگری (مورد مطالعه : دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی استان مازندران)، مجلهبرنامه­ریزیوتوسعهگردشگری. سال 4، شماره 13، 187-213.

ربانی خوراسگانی، علی، ربانی، رسول، ادیبی سده، مهدی و موذنی احمد (1390)،" بررسی نقش تنوع اجتماعی در ایجاد شهرهای خلاق و نوآور (مطالعه موردی: شهر اصفهان)"، جغرافیا و توسعه، شماره 21، سال نهم.

رحیمی، محمد، مردعلی، محسن، داها، الهام و فلاح‌زاده، عبدالرسول (1392). "شهر خلاق (مبانی نظری و شاخص‌ها)" ، دانش شهر، شماره 196.

رحیمی، محمد (1392) " شهر خلاق مبانی نظری و شاخص ها با تاکید بر تهران"، اولین همایش ملی شهر خلاق، ایده ها و چالش ها در ایران. قشم.

دهشیری، محمدرضا (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه­ی گردشگری مذهبی در ایران، مجله­برنامه­ریزیوتوسعهگردشگری، سال4، شماره 12، 72-92.

صداقتی، عاطفه و فغفوریان، مهسا (1390)، " برنامه‌ریزی راهبردی توسعه صنعت گردشگری راهی برای توسعه اقتصادی شهرها نمونه موردی شهر نیشابور"، کنفرانس اقتصاد شهری ایران، مشهد، آذر1390.

ضرغام بروجنی، حمیدرضا و شالبافیان، علی­اصغر(1392). سیاستهایگردشگریکشورها(مطالعهتطبیقی)، تهران: انتشارات مهکامه.

ضیایی، محمود و پونه ترابیان(1389)، " سنجش سطح قابل قبول اثرات منفی اجتماعی گردشگران بر جوامع محلی در ایران: مورد مطالعه سکونت گاه‌های روستایی حوزه تالاب پریشان"، فصلنامه جغرافیا (فصلنامه انجمن جغرافیای ایران)، دوره جدید، سال هشتم، شماره 27، تهران، صص 205-225.

میرزایی موسوی، سید رسول (1390)، " نقش صنعت گردشگری در توسعه اشتغال" ، پایگاه اینترنتی خبرگزاری بازار کار.

سند چشم انداز توسعه گردشگری مصوب هیأت وزیران، تاریخ 14/10/1383.

 

Bowen, D. (2002). Research through participant observation in tourism: A creativesolution to the measurement of consumer satisfaction /dissatisfaction (CS/D) amongtourists, Journal of Travel Research, 41(1): 4-14.

Dan Eugen Ratiu (2013).  ” Creative Cities and/or sustainable cities: Discourses and practices”. City, Culture and Society. P: 125-135, Elsevier.

Florida, Richard (2002): The Rise of the Creative Class. And how it’s Transforming Work, Leisure, Community and Everyday Life. New York. N.Y.: Basic Books.

 Florida, Richard (2005): “Cities and creative class”. Routladge. UAS.

 Higgins-Desbiolles, F. (2008). More than an industry: The forgotten power of tourism as a social force, School of Management, University of South Australian, 27:1192-1208.

Horng, J.S., Tsai, C.Y., Yang, T.C., Liu, C.H.C. and Hu, D.C. (2016a). Exploring the relationship between proactive personality, work environment and employee creativity among tourism and hospitality employees, International Journal of Hospitality Management, No. 54: 25-

Horng, J.S., Tsai, C.Y. and Chung, Y.C. (2016b). Measuring practitioners’creativity in the Taiwanese tourism and hospitality industry, Thinking Skills and Creativity, No. 19: 269-278.

Ram, Y., Bjork, P., Widenfield, A.(2016) Authenticity and place attachment of major visitor attractions, Tourism Management. Volume 52, February 2016, Pages 110–122

Romen, Arie and Jacob trip (2004): Key Elements of creative city development: An assessment of local policies in Amsterdam and Rotterdam, Delft university of.

Rosentraub M.S. and Joo, M. (2009). Tourism and economic development: Which investments produce gains for regions, Tourism Management, 30(2): 759–770.

Sawyer, R. Keith (2006): Explaining Creativity. The Science of Human Innovation. Oxford: Oxford University Press.

Scott, A. J. (2006). Creative Cities: conceptual issues and policy problems. Journal of Urban Affairs. 28(1), 1-17.

Scott, A. J. (2007). Capitalism and urbanization in a new key? The cognitive-cultural dimension. Social Forces, 85(4), 1465-1482.

Sleuwaegen, L. and Boiardi, P. (2014). Creativity and regional innovation: Evidence from EU regions, Research Policy, 43(9): 1508-1522.

Stevenson, D. and Matthews, A. (Eds.). (2013). Culture and the city: Creativity, tourism, leisure, Oxon: Routledge.

Tay. J. (2005). Creative cities. In J. Hartley (Ed.), Creative industries (pp. 220-232). Malden, MA: Blackwell pub.

United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (2006): Towards Sustainable Strategies for Creative Tourism, Discussion Report of the Planning Meeting for 2008 International Conference on Creative Tourism Santa Fe, New Mexico, U.S.A. October 25-27, 2006.

www.unesco.org