نقش دیاپیریسم بر تکامل چینه‌ای حوضه رسوبی گنبد نمکی منگرک (جنوب غرب فیروزآباد)

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 4، دوره 10، شماره 34، فروردین 1395، صفحه 53-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آناهیتا کی نژاد^{* 1}؛ قیس بدخشان ممتاز²؛ مسلم قوام آبادی³؛ زهرا رضایی شاهزاده علی اکبری⁴

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

²کارشناس ارشد زمین شناسی - تکتونیک، تهران

³کارشناس ارشد زمین شناسی، تهران

⁴دانشجوی دکتری زمین شناسی ساختمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

منطقه مورد مطالعه در جنوب غرب شهر فیروز آباد استان فارس واقع در جنوب غرب ایران جای دارد و از  نظر تقسیمات زمین شناسی در زون زاگرس قرار گرفته است. این ناحیه از نظر تکتونیکی فعال بوده و گنبد های نمکی متعددی در آن قرار دارد. وجود لایه های ضخیم نمک دار در سازند هرمز و به تبع آن ظهور گنبد نمک در ناحیه تاثیر زیادی در پارینه رسوب گذاری و شکل محیط رسوبی منطقه داشته است.بالا آمدن نمک از یک سو و فرونشست حوضه رسوبی از سوی دیگر، سبب تعادل در محیط رسوب  و در نتیجه تغییر شدید در محیط رسوبی در نزدیکی گنبد نمکی می­گردد.دامنه تغییرات تابع عمق محیط رسوب گذاری و حرکات تکتونیکی منطقه می باشد که طی زمان های پرمین تا عهد حاضر در منطقه وجود داشته است. طی دوره­های پیشروی و پسروی­هایی که در حوضه وسیع زاگرس صورت پذیرفته است. در محل بالا آمدن گنبد نمکی، این تغییرات به شکل بارزتری اثر کرده است.برای نیل به مقصود، گنبد نمگی منگرک را که در جنوب غرب شهرستان فیروزآباد واقع شده، مورد بررسی و پژوهش قرار گرفت. روش کار بر پایه بررسی­های زمین شناسی و ساختاری صحرایی و اندازه گیری­ مقاطع واحدهای سنگ چینه­ای منطقه مورد مطالعه در در فواصل مختلفی از گنبد نمکی منگرک استوار بود. نتایج این بررسی­ها نشان می­دهد که گنبد نمکی یاد شده در زمان کرتاسه پسین - پالئوسن در حال بالا آمدن بوده و تغییرات شدیدی به ویژه در ضخامت رسوبات نهشته شده در اطراف خود داشته است. نرخ بالا آمدن گنبد در زمان­های مختلف یکسان نبوده و بالطبع به صورت مستقیم بر نهشتگی رسوبات پیرامون تاثیر گذار بوده است.به طور مسلم، گنبد پیش از دگرشکلی حوضه زاگرس وجود داشته و احتمالا حداقل در دریای پالئوژن پسین و نئوژن به صورت جزیره رخنمون داشته است (مانند جزایر گنبد نمکی امروزی خلیج فارس).

کلیدواژه‌ها

دیاپیریسم؛ زاگرس؛ گنبد نمکی منگرک؛ تغییرشکل چینه ای

مراجع