نقش فرآیندهای دیاژنزی مرتبط با ناپیوستگی در توسعه پارامترهای موثر بر کیفیت مخزنی سازند سروک(میدان نفتی کوپال)

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 3، دوره 10، شماره 36، آذر 1395، صفحه 27-41   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین رحیم پور بناب^{* 1}؛ زینب عالیشوندی²؛ علی کدخدایی³؛ مهران ارین⁴

¹استاد دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی-واحدعلوم و تحقیقات تهران

³استاد دانشگاه تبریز

⁴استاد دانشگاه آزاد. علوم تحقیقات تهران

چکیده

سازند سروک، واحد کربناته ضخیمی است که در بخش شمال شرقی پلاتفرم عربی در کرتاسه میانی(آلبین- تورونین) تشکیل شده و در حوضه زاگرس چین خورده دارای گسترش زیادی می­باشد. این سازند بعد از سازند آسماری(الیگومیوسن) دومین سنگ مخزن مهم میدان­های نفتی مناطق جنوبی و جنوب غرب ایران به شمار می­رود، که بخش قابل توجهی از ذخایر هیدروکربنی را میزبانی می‌کند. مطالعه پتروگرافی انجام شده بر روی مقاطع نازک تهیه شده از مغزه های حفاری سازند سروک در 3 چاه حفاری شده میدان نفتی کوپال، حاکی از سرگذشت دیاژنزی متنوع و تاثیرگذار این سازند می باشد. فرایندهای دیاژنزی مرتبط با رخنمون تحت جوی(دیاژنز متئوریک) شامل انحلال­های گسترده جوی(کارستی شدن)، سیمانی شدن و برشی شدن های ریزشی- انحلالی همراه با فرایندهای دیاژنزی دفنی شامل دولومیتی شدن های مرتبط با استیلولیت و سیمانی شدن دفنی به عنوان اصلی­ترین فرایندهای دیاژنزی کنترل کننده کیفیت مخزنی سازند سروک در این میدان می باشند. نفوذ آب­های جوی در زیر مرز سنومانین– تورونین و تاثیر فرآیند انحلال باعث گسترش تخلخل حفره­ای و قالبی و در نتیجه موجب بالا رفتن پتانسیل مخزنی این بخش شده است. انحلال های گسترده جوی مرتبط با سطوح فرسایشی متعدد موجود در این سازند به همراه دولومیتی شدن های مرتبط با استیلولیت به عنوان اصلی ترین فرایندهای افزاینده کیفیت مخزنی معرفی گردیده اند و بخش­های رودیستی نقش مهمی در افزایش تخلخل و همچنین تولید نفت داشته­اند. برخلاف این، سیمانی شدن های گسترده جوی و دفنی به همراه برشی شدن های ریزشی-انحلالی(به ویژه در مرز تورونین میانی) به عنوان مهمترین عوامل دیاژنزی کاهنده کیفیت مخزنی معرفی شده اند. نتایج حاصل نشان می دهند فرایندهای دیاژنزی مرتبط با ناپیوستگی نقش بسیار مهمی در توزیع پارامترهای مخزنی سازند سروک در میدان نفتی کوپال داشته اند.

کلیدواژه‌ها

سازند سروک؛ میدان نفتی کوپال؛ دیاژنز جوی؛ ناپیوستگی؛ کیفیت مخزنی

مراجع