مطالعه رابطه میان تعارضات خانوادگی و رفتارهای تهاجمی نوجوانان

علوم اجتماعی

مقاله 4، دوره 9، شماره 28، خرداد 1394، صفحه 91-120   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بیژن خواجه نوری¹؛ رودابه دهقانی²

¹دانشیار بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز

²دانشجوی کارشناسی ارشد‌‌‌ جامعه شناسی دانشگاه شیراز

چکیده

رفتارهای نوجوانان و علل و نتایجی که برای فرد و محیط پیرامون ببار می‌آورند، از مسائل بسیار حساس در جامعه‌شناسی به شمار می‌آیند و بطور دقیق مورد توجه قرار می‌گیرند. تحقیق حاضر به بررسی تعارضات خانوادگی و اثر آن بر رفتارهای تهاجمی نوجوانان پرداخته است. در این تحقیق جهت تنظیم چارچوب نظری از نظریه‌های ناکامی و یادگیری اجتماعی استفاده شده است. داده‌های تحقیق با استفاده از روش پیمایشی و با تهیه پرسشنامه خود گزارشی در شهر شیراز و داراب جمع آوری و اطلاعات مربوط به 1250 دانش آموز دختر و پسر مشغول به تحصیل است. جهت انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای استفاده شده است. تحلیل آماری این بررسی نشان می‌دهد که هم در کل جمعیت و هم به تفکیک شهر‌های داراب و شیراز رابطه معنی‌دار مثبتی بین متغیر‌های تعارضات والدین، تعارضات والدین با فرزندان در خانه و خارج از خانه با رفتارهای تهاجمی نوجوانان وجود دارد. در نهایت نتایج با استفاده از نرم افزار لیزرل مدل تحقیق مورد آزمون قرار گرفت و نتایج نشان داد که متغیرهای محل سکونت (شیراز)، جنسیت (مرد)، درآمد خانواده (به عنوان متغیرهای زمنیه ای) و تعارضات خانوادگی می‌توانند 53 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبین کنند. در مجموع مطالعه حاضر وجود رابطه بین روابط خانوادگی و رفتارهای تهاجمی نوجوانان را تأیید می کند و بر اهمیت نقش و رفتار خانواده در ارتقای بهداشت روانی نوجوانان دختر و پسر تأکید می کند.

کلیدواژه‌ها

رفتارهای تهاجمی؛ تعارضات خانوادگی؛ نوجوانان؛ شیراز؛ داراب

مراجع

1- آهنگرانزابی، الف.، شریفی درآمدی، پ. و فرج زاده، رباب (1390). «رابطه سبک‌های فرزندپروری والدین با پرخاشگری نوجوانان شهرستان شبستر»، مجله پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، سال اول، شماره 1، صص. 8-1.

2- اتکینسون، ر.ل.، اتکینسون، ر.س.، هیگارد، ا.ر. (1372). زمینه روانشناسی، ترجمه محمدنقی براهنی و همکاران، تهران: انتشارات رشد.

3- احمدی، ح. (1382). روانشناسی اجتماعی، شیراز: دانشگاه شیراز.

4- ارونسون، ا. (1370). روانشناسی اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.

5- برازجانیان، م. (1380).«بررسی عوامل اقتصادی واجتماعی مؤثر بر پرخاشگری نوجوانان دبیرستانی». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

6- شفیعی، ح. و صفاری نیا، م. (1390). «خودشیفتگی، عزت نفس و ابعاد پرخاشگری در نوجوانان»، فرهنگی مشاوره و روان درمانی، سال دوم، شماره 6، صص. 146-121.

7- عارفی م. (1378). «بررسی پرخاشگری ارتباطی و رابطه آن با سازگاری عاطفی- اجتماعی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز»، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز.

8- کاپلان، سادوک (1384). خلاصه روانپزشکی، ترجمه نصرت ا... پورافکاری، انتشارات شهر آب، جلد اول.

9- کاهنی، س. حسن آبادی، م. سعادتجو، ع. (1379). «بررسی اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و بزهکاری نوجوانان گروه سنی 19- 12 سال در خانواده‌های گسسته و پیوسته». اسرار، مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی سبزوار، سال هفتم، شماره چهارم، صص 28 - 22.

10- گلچین، م. (1381). «تمایل به پرخاشگری در نوجوانان ونقش خانواده»، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی قزوین، شماره21، صص41 – 36.

11- موسوی غ. و همکارانش، «ارتباط پرخاشگری والدین با معدل آخرین سال تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی»، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دوره یازدهم، شماره چهارم، صص37- 33.

12- Ahadi, S., Hejazi, M., Entesar Foumany, G. (2014). “The relationship between parenting styles and adoloscent’s identity aggression”, Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, Vol. 4, pp. 1171-1178.

13- Buehler, C. & J.M. Gerard (2002). "Marital Conflict, Ineffective Parenting, and Children's and Adolescents' Maladjustment", Journal of Marriage and Family, Vol. 64, No. 1, pp. 78-92.

14- Catalano, R.F., J.D. Hawkins, M.L.Berglund, J.A. Pollard, & M.W. Arthur (2002). "Prevention science and Positive youth Development: Competitive or Cooperative Framework?", Journal of Adolescent Health, Vol. 31, pp. 230-239.

15- Gottman, J. M., & Katz, L. E (1989). "Effects of Marital Discord on Young Children's Peer Interaction and Health", Developmental Psychology, Vol. 25, pp. 373-381.

16- Grych, J. H., & Fincham, F. D. (1990). "Marital conflict and Children’s Adjustment: A Cognitive-Contextual Framework", Psychological Bulletin, Vol, 108, pp. 267 – 290.

17- Davies, P. T., & Cummings, E. M. (1998). "Exploring Children's Emotional Security as a mediator of the Link between Marital Relations and Child Adjustment", Child Development, Vol. 69, pp. 124-139.

18- Dodge, K.A., Bates, J.E. & Petit, G.S. (1990). “Mechanisms in the Cycle of Violence”, Science, Vol. 21, 1678-1683.

19- Erel, O., & Burman,B . (1995). "Interrelatedness of Marital Relations and Parent- Child relations: A Meta-Analytic Review", Psychological Bulletin, Vol. 118, pp. 106-132.

20- Esfandyari, B., Baharudin, R. & L. Nowzari (2009). "The Relationship between Interparental Conflicts and Externalizing Behavior Problems among Adolescents", European Journal of Social Sciences, Vol.12, No.1, pp.120-125.

21- Fauber, R., Forehand, R., Thomas, A., & Wierson, M. (1990). "A Mediational Model of the Impact of Marital Conflict on Adolescent Adjustment in Intact and Divorced Families: The Role of Disrupted Parenting", Child Development, Vol. 61, pp.1112-1123.

22- Fomby, P. & A.J. Cherlin (2007). "Family Instability and Child Well-Being", American Sociological Review, Vol. 72, No. 2, pp. 181-204.

23- Gerard, J.M. & C. Buehler (2004). "Cumulative Environmental Risk and Youth Problem Behavior", Journal of Marriage and Family, Vol. 66, No. 3, pp. 702- 720.

24- Grych, J.H. , Raynor, S.R. & G.M. Fosco (2007). "Family Processes that Shape the Impact of Interparental Conflict on Adolescents", Journal of Family Studies, vol.13, no.1, pp.649-665.

25- Grych, J. H., Seid, M., & Fincham, E D. (1992). "Assessing Marital Conflict from the Child's Perspective: The Children's Perception of Interparental Conflict Scale", Child Development, Vol. 63, pp. 558-572.

26- Harold,G . T., Fincham, ED., Osborne, L. N., & Conger, R. D. (1997). "Mom and Dad are at it Again: Adolescent Perceptions of Marital Conflict and Adolescent Distress", Developmental Psychology, Vol. 33, pp. 333-350.

27- Hart, C. H., Ladd, G.W., & Burleson, B.R. (1990). “Children’s expectations of the outcomes of social strategies: Relations with Sociometric Status and Maternal Disciplinary Styles”, Child Development, Vol. 61, 127-137.

28- Huesman, L.R. (1988). "An Information-Processing Model for the Development Aggression", Aggressive Behavior, Vol. 14, pp. 13-24.

29- Jenkins, J. M., & Smith, M. A. (1990). "Factors Protecting Children Living in Disharmonious Homes: Maternal Reports", Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, Vol. 29, pp. 60 – 69.

30- Mcclain,A.L.(1993)."Parental Conflict and Adolescent Problem Behavior in Juvenile Delinquents: A Case for Family Therapy", Texas Woman's University,(PH.D. thesis).

31- Moqaddas, A.A.(2008)."Social Classes and Styles of Family Problem Solving among Shirazi Couples",Iranian Journal of Sociolgy, Vol.2, No.1, pp.19-23.

32- Paryor, J.E. ,et al, (2007)." Adolescents' Perceptions of Parental Conflict: The Ownside of Silence", Journal of Family Studies, Vol.13, No.1, pp.72-77.

33- Pettit, G. S., Harrist, A. W., Bates, J. E., & Dodge, K. A. (1991). “Family interaction, social cognition and children's subsequent relations with peers at kindergarten”, Journal of Social and Personal Relationships, Vol. 8(3), pp. 383- 402.

34- Roche, C. (2009). "Family Conflict and Aggression among Latino Youth" (PH.D Dissertation), Department of Psychology, Georgia State University.

35- Schneider, R., et al. (2007). "Children's Expectations of Parent-Child Communication Following Interparental Conflict: Do Parents Talk to Children about Conflict?", J Fam Viol, No.22, pp.407-412.

36- Weiss, B., Dodge, K., Bates, J. & Pettit, G. (1992). “Some consequences of early harsh discipline: Child aggression and a maladaptive social information processing style”, Child Development, Vol. 63, pp. 1321-1335.