ترانسکریپتومیکس و روش های پر کاربرد بررسی بیان ژن‌های دفاعی گیاه

فصلنامه بیولوژی کاربردی

مقاله 7، دوره 6، شماره 24، اسفند 1395، صفحه 21-42   

نوع مقاله: مقاله مروری

نویسنده

جلال غلام نژاد^*

1استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اردکان، دکتری بیماری شناسی گیاهی

چکیده

ترانسکریپتومیکس یکی از زمینه‌های پیشرفته در زمینۀ علوم بعد از ژنومیک است. علم ترانسکریپتومیکس بر روی میزان بیان ژن‌ها با بررسی سطوح RNA تمرکز می‌کند. ترانسکریپتومیکس اطلاعات زیادی را در مورد ژنوم، ساختار ژن‌‌ها و عملکرد ژن‌ها فراهم می-آورد و با استفاده از این اطلاعات مکانیسم‌های مولکولی که در فرایندهای بیولوژیکی مختلف سلولی رخ می دهد آشکار می‌شود. گیاهان بعد از درک بیمارگر سیستم دفاعی خود را فعال می‌کنند. امروزه ترانسکریپتومیکس کاربرد وسیعی در کشاورزی پیدا کرده و با استفاده از این علم پاسخ به تنش‌های زیستی و غیرزیستی، بیماری‌های انباری و شناسایی ارقام مقاوم در بیماری شناسی گیاهی مطالعه می-شود. بررسی بیان ژن‌ها در زمان تنش و شناسایی ژن‌های دفاعی نسبت به بیمارگرها، بسیار ضروری است. نتایج تحقیقات ترانسکریپتومیکس در مورد بیان ژن، اطلاعات مرتبط به مکانیسم تحمل و مقاومت به بیمارگرهای گیاهی را افزایش داده و تولید ارقام مقاوم و متحمل از راه روش‌های زیست فناوری را هموارتر می سازد. روش‌های مختلفی جهت تجزیه پروفایل بیان ژن در گیاهان وجود دارد. روش‌هایی که برای مطالعۀ بیان ژن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد به سه دستۀ روش‌های متکی بر هیبریداسیون، روش‌های مبتنی بر PCR و روش‌های متکی بر توالی یابی تقسیم می‌شوند. در این مقاله مروری بر روش های مطالعۀ بیان ژن‌ها و کاربردهای آن در بیماری شناسی گیاهی پرداخته می شود.

کلیدواژه‌ها

ترانسکریپتومیکس؛ بیان ژن دفاعی؛ نوردرن بلات؛ میکرواری؛ Real Time PCR

مراجع