اعراض از ملک از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 4، دوره 10، شماره 36، شهریور 1393، صفحه 73-84   

نویسندگان

محمدرضا محمدزاده^* ؛ شکوفه ستایش مهر

واحد شیروان

چکیده

یکی از قواعد مسلم فقه اسلام قاعده سلطنت است که بیان‌کننده سلطنت و تسلط مالک نسبت به اموالش است. لیکن در مواردی مالک، بخاطر یأس و ناامیدی از رسیدن به مالش، یا بدون این عامل از آن اعراض می‌کند و شخص دیگری را نیز مالک قرار نمی‌دهد. در آن صورت این سؤال مطرح می‌شود که آیا با اعراض، مال از مالکیت مالک خارج می‌شود یا خیر؟ و آیا فرد دیگری می‌تواند آن را تملک کند؟ صرف اعراض از مال موجب خروج آن مال از مالکیت مالک نمی‌شود، لیکن اگر در معرض تلف قرار گیرد و شخصی غیر از مالک آن را تملک و از تلف آن جلوگیری نماید؛ مالک خواهد شد؛ در واقع در این حالت، اعراض کننده، مالکیتش را از دست داده، آن مال را به منزله اموال مباح قرار داده، امکان تملک را برای دیگران آزاد گذاشته است و افراد دیگر می‌توانند با حیازت آن مال را تملک کنند.

کلیدواژه‌ها

مالکیت؛ اعراض از ملک؛ قاعده اعراض؛ حیازت مباحات