بررسی مبانی و شرایط اعمال خیار تفلیس

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 2، دوره 11، شماره 38، اسفند 1393، صفحه 29-50   

نویسنده

مصطفی السان^*

شهید بهشتی تهران

چکیده

در عقود معاوضی که در آن، نوعی تعادل عرفی میان عوضین وجود دارد، عدم انجام یا عدم امکان انجام تعهد از سوی یکی از طرفین قرارداد، برای طرف مقابل حقوقی را به وجود می‌آورد. از آن جمله می‌توان به خیار تأخیر ثمن (در بیع)، خیار تعذر تسلیم و تبعض صفقه اشاره کرد. در این میان، خیار تفلیس یکی از حقوقی است که برای حمایت از شخصی که وفای به عهد کرده یا حاضر به ایفای تعهد قراردادی خویش می‌باشد، وضع شده است. این خیار، ریشه فقهی داشته و قانون مدنی آن را در یک ماده(380)، خارج از مبحث «خیارات» پیش‌بینی کرده است. به علاوه، در قانون تجارت موادی وجود دارد که خیار تفلیس یا حق استرداد را تحت شرایطی برای طرف معامله با تاجر ورشکسته به رسمیت شناخته است.
در این مقاله، به بررسی فقهی ـ حقوقی خیار تفلیس پرداخته و ضمن مقایسه آن با نهادهای مشابه، به مطالعه مواد قانون تجارت، مرتبط با عنوان این خیار نیز می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها

خیار تفلیس؛ اصل تقابل تعهدها؛ خیار؛ ورشکستگی؛ حق فسخ؛ انحلال قرارداد