اثر تزریق درون بطنی – مغزی بذر گیاه نیلوفر پیچ بر روی رفتار ترس در موش های نربالغ نژادویستار

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 1، دوره 1، شماره 1، آذر 1387   

نویسندگان

الهام ابوالفضلی¹؛ غلامحسن واعظی²

¹کارشناس ارشد بیولوژی جانوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

²استادیاردانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

چکیده

اضطراب (Anxiety)یک پدیده پیچیده با علل ونتایج اجتماعی و روانی مهم می باشد.انسان از بدو خلقت همواره با بیماری و درد درگیر بوده است و جهت رفع این عوامل به طبیعت روی آورده است و در بین اعضای طبیعت گیاهان بهترین بودند. بشر کمکم توانست گیاهان سمی رااز غیر سمی تشخیص دهد واین اطلاعات سینه به سینه به نسل های جدید رسید.نیلوفر پیچ violacea)Ipomoea)از جمله گیاهانی است که بومی کشورهای آمریکای لاتین و مکزیک بوده و بذراین گیاه بیشتر در این نواحی مورداستفاده قرار می گیرد.بذر این گیاه دارای ترکیباتی است که بر روی سیستم عصبی اثر گداشته و در خصوص اثر این بذر بر روی سیستم عصبی اظهارات متفاوت و حتی متضادی وجود دارد که هر یک از مصرف کنندگان به صورت تجربی بیان نموده اند. در تحقیق حاضر اثر تزریق درون بطنی مغزی عصاره الکلی بذر نیلوفر پیچ در بروز رفتار ترس در رت نر نژاد ویستار مورد بررسی قرار گرفته است، که در دو مرحله صورت گرفت. در این تحقیق دوزmgkg20از داروی PTZ))به عنوان کنترل مثبت انتخاب شده است.حیوانات مورد آزمایش در مرحله اول آزمایش با تجویز درون بطنیandndash; مغزی(I.C.V) دوزهای 250و500و1000 میکروگرم از عصاره تحت تیمار قرار گرفتندودر مرحله دومازکارحیوانات موردآزمایش علاوه بر دریافت دوزهای 250و500و1000 میکروگرم از عصاره به صورت i.c.vهمزمان مورد تزریقدوز 20میکروگرم از داروی PTZبه صورت i.pقرار گرفتند.گروه کنترل مورد تزریق سالین قرار گرفت متعاقب تزریقات فوق الاشاره رفتار ترس در هر یک از نمونه ها با استفاده از آزمون رفتاری Elevated Plus-Mazeارزیابی گردید.تعداد حیوانات در یک گروه 6 سر انتخاب شده بود.مرحله اول از کار: در این مرحله مقایسه آماری میانگین و انحراف معیار درصد زمان حضور در بازوی باز و بسته و همچنین تعداد دفعات ورود به بازوی بسته مقادیر مختلف عصاره نسبت به گروه کنترل (سالین) و گروه کنترل مثبت PTZدارای اختلاف معنی دار بودند. مقدار 20 mgkgاز ترکیب PTZزمان اقامت در بازوی بسته(%CAT)را به طور معنی داری نسبت به گروه سالین افزایش داد. دوز 1000 میکروگرم از عصاره نسبت به گروه کنترل سالین مدت زمان اقامت در بازوی باز(%OAT)را کاهش داد و دارای اختلاف معنی دار با گروه سالین بود، در حالی که دوزهای 250 و500 میکروگرم از عصاره دارای اختلاف معنی داری از لحاظ آماری نبودند ولی دوز 500 میکروگرم ز عصاره نیز مدت زمان اقامت در بازوی باز را کاهش داد ولی از لحاظ آماری معنی دار نبود بنابراین می توان گفت احتمالا عصاره بذر گیاه نیلوفر پیچ به صورت وابسته به مقدار در بروز رفتار ترس نقش دارد. بر اساس این نتایج احتمال می رود که عصاره بذر نیلوفر پیچ در بروز رفتار ترس در حیوان موثر باشد که در این رابطه درگیری احتمالی مکانیسم های عصبی مرکزی دخیل در فرآیند ترس غیر شرطی دور از ذهن نیست.مرحله دوم کار :این مرحله از کار برای تشخیص مسیر احتمالی عصاره در بروز رفتار ترس صورت گرفت زیرا مسیر عملکردی ترکیب PTZدر بروز رفتار ترس مشخص است. در این قسمت تزریق عصاره همراه با ترکیبPTZ انجام شد، مقایسه آماری میانگین و انحراف معیار درصد زمان حضور در بازوی باز (%OAT)بین دوز 1000 میکروگرم از عصاره و گروه سالین اختلاف معنی داری مبنی بر کاهش مدت زمان حضور در این بازو نشان داد و اختلاف معنی دار دیگری بین دوز 500 میکروگرم از عصاره و گروه کنترل مثبت مبنی بر افزایش مدت زمان حضور در بازوی باز(%OAT)مشاهده گردید،در مقایسه میانگین و انحراف معیار (%OAT)مقادیر مختلف عصاره بین دوز 500 و 1000 میکروگرم از عصاره،اختلاف معنی داری مشاهده گردید ، همچنین مقایسه میانگین و انحراف معیار درصد زمان حضور در بازوی بسته (%CAT)مقادیر مختلف عصاره نسبت به گروه کنترل (سالین) و کنترل مثبت PTZدارای اختلاف معنی دار بین گروه کنترل مثبت و دوز 500 میکروگرم از عصاره بود که نشان دهنده کاهش مدت زمان حضور در بازوی بسته است . با توجه به نتایج فوق احتمالا عصاره فوق بااثرات اضطراب زای ترکیب PTZ به صورت وابسته به مقدار تداخل عمل داشته است و اثرات ان را مهار کرده است.درتحلیلی کلی می توان گفت که عصاره بذر گیاه نیلوفر پیچ (Ipomoea violacea )به تنهایی باعث بروز رفتار ترس در حیوان گردید و ترس ناشی از PTZ را به صورت وابسته به دوز کاهش می دهد در واقع این عصاره دارای اثرات دوگانه اضطراب زا است که به تنهایی داراری یک تاثیر و همراه با ترکیب PTZدارای اثری معکوس است.

کلیدواژه‌ها

عصاره الکلی,بذر نیلوفر پیچ ,موش صحرایی نر، ترس ،پنتیلن تترازول ،تزریق درون بطنی andndash؛ مغزی، Elevated Plus-Maze