مطالعه بیوسیستماتیکی لاک پشت برکه ای (Emys orbicularis) در سواحل جنوبی دریای خزر

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 2، دوره 2، شماره 2، بهمن 1388   

نویسندگان

نسیم هزاوه¹؛ ویدا حجتی²

¹دانشگاه اراک، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، گروه زیست شناسی

چکیده

لاک پشت برکه ای Emys orbicularis،یک گونه با پراکندگی وسیع، از شمال و غرب ایران تا دریای خزر و آرال می باشد. به منظور مطالعه تنوع جمعیت های این گونه، تعداد 30 نمونه لاک پشت برکه ای نر از استان های گلستان، مازندران، اردبیل و آذربایجان شرقی، در حد فاصل اردیبهشت 1387 تا شهریور 1388 جمع آوری گردید، تاریخچه طبیعی بررسی شد و 40 صفت مورفولوژیکی در چهار جمعیت مذکور اندازه گیری شد. آزمون آنالیز واریانس تک متغیره (ANOVA) نشان داد که جمعیت های آذربایجان شرقی و گلستان دارای بیشترین میانگین در اکثر صفات در مقایسه با سایر جمعیت ها می باشند.تجزیه مولفه های اصلی (PCA) جنس نر گونه Emys orbicularisمنجر به استخراج 4 مولفه معنی دار شد که به ترتیب 71.85 % ، 11.85 % ، 4.6% و 2.5% تغییرات را توجیه می کنند.پراکنش نمونه ها بر اساس مولفه اول و دوم نشان داد که جمعیت استان اردبیل توسط مولفه اول از بقیه جمعیت ها جدا شده است ولی بقیه جمعیت ها نزدیک به هم واقع شده اند. این نتایج می تواند بازتاب شرایط جغرافیایی، اکولوژیکی و زیستگاهی متفاوت مناطق مورد مطالعه باشد. تحلیل خوشه ای نیزجمعیت ها را بطور جداگانه دسته بندی کرد و یکی از نمونه های آذربایجان شرقی در خوشه ای جداگانه واقع شده است بطوری که می توان آن را بعنوان یک هاپلوتایپ جدید در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

مقایسه مورفولوژیک؛ Emys orbicularis؛ گلستان؛ مازندران؛ اردبیل؛ آذربایجان شرقی