اثرات اکستازی بر روی هموگرام در حضور و فقدان مهارکننده انتخابی سیستم سروتونرژیک در موشهای صحرایی ماده بالغ

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 2، دوره 2، شماره 4، مرداد 1389   

نویسندگان

سید ابراهیم حسینی¹؛ سعید خاتم ساز²؛ لاله سپهری آرا²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه زیستشناسی، فارس، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون، گروه زیست شناسی، کازرون، ایران.

چکیده

3 و 4 متیلن دی اکسی آمفتامین (اکستازی) به مقدار کم هم می تواند خطرآفرین باشد و مصرف دراز مدت به مقدار زیاد آن علاوه بر احتمال اعتیاد، ممکن است با نقایص روانی و اختلالات جسمی متعدد همراه شود.حیوانات مورد استفاده در این پژوهش 72 سر موش صحرایی ماده بالغ بود که به نه گروه هشت تایی تقسیم شدند. گروه ها شامل 1- کنترل، 2- شاهد کنترل (سرم فیزیولوژی)، 3- شاهد فلوکستین (دوز حداکثر فلوکستین)، 4- گروه حداقل اکستازی، 5- گروه متوسط اکستازی، 6- گروه حداکثر اکستازی به ترتیب شامل دوزهای 5/2 و 5 و 10 (mg/kg.bw)، 7- گروه حداقل اکستازی و حداقل فلوکستین، 8- گروه متوسط اکستازی و متوسط فلوکستین و 9- گروه حداکثر اکستازی و حداکثر فلوکستین که شامل دوزهای 5/2 و 5 و 10 (mg/kg.bw)از هر کدام از اکستازی و فلوکستین است. فلوکستین 4 روز زودتر به حیوانات تزریق گردید. پس از طی 21 روز طول مدت تجویز داروها، نمونه های خونی جمع آوری گردید و سپس فاکتورهای خونی مورد بررسی قرار گرفت.نتایج از طریق آزمون های آماری ANOVAو تی مستقل در سطح آماری 05/0Pandlt;مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که اکستازی احتمالاً به دلیل اثر بر روی میزان پرولاکتین و فلوکستین نیز احتمالاً به دلیل اثر بر روی میزان دوپامین باعث افزایش تعداد گلبول های سفید می شود و حضور توأمان اکستازی و فلوکستین سبب افزایش تعداد گلبول های سفید می شود اما این افزایش در گروه های اکستازی به تنهایی بیشتر است. اکستازی با تأثیر بر ترشح نوراپی نفرین و هورمون کورتیزول و ACTHتعداد لنفوسیت ها را افزایش می دهد اما به کار بردن توأمان اکستازی و فلوکستین احتمالاً با اثر بر رهاسازی سروتونین از پایانه های عصبی سبب کاهش تعداد لنفوسیت ها می شود. اکستازی احتمالاً به دلیل تأثیر بر مرگ از پیش تعیین شده (Apoptosis)باعث افزایش تعداد مونوسیت ها می شود اما به کار بردن توأمان اکستازی و فلوکستین احتمالاً به دلیل اثر فلوکستین بر دوپامین تعداد مونوسیت ها را کاهش می دهد. اکستازی با تأثیر بر روی ترشح هورمون کورتیزول و ACTHاحتمالاً باعث کاهش تعداد گرانولوسیت ها می شود و به کار بردن توأمان اکستازی و فلوکستین احتمالاً سبب کاهش تعداد گرانولوسیت ها به دلیل اثر فلوکستین بر هورمون های تیروییدی است اما اکستازی در این کاهش قویتر عمل می کند و حضور فلوکستین این اثر کاهشی را تضعیف می کند. به کاربردن توأمان اکستازی و فلوکستین سبب افزایش تعداد گلبول های قرمز می شود که احتمالاً به دلیل تأثیر غیرسازشی اکستازی بر روی دمای بدن و ترشح کورتیزول می باشد اما اکستازی به تنهایی بر تعداد گلبول های قرمز بی تأثیر است. اکستازی با تأثیر بر ترشح نوراپی نفرین باعث افزایش تعداد پلاکت ها می شود و مصرف توأمان اکستازی و فلوکستین نیز احتمالاً به دلیل اثر فلوکستین بر ترشح دوپامین سبب افزایش پلاکت ها می شود.با توجه به یافته های مطالعه، اکستازی و فلوکستین بر روی برخی از فاکتورهای خونی اثر کاهنده و بر روی برخی دیگر، تأثیر افزاینده دارد، لذا پیشنهاد می گردد در صورتی که نتایج تحقیقات تکمیلی در نمونه های انسانی مشابه نتایج این تحقیق باشد در مراجعه کلینیکی مسمومین به داروهای فوق برای پیشگیری از مرگ و میر بیماران به بررسی هموگرام آن ها نیز توجه شود.

کلیدواژه‌ها

اکستازی؛ فلوکستین؛ هموگرام